1
,INHOUD
Voorwoord .............................................................................................................................................................. 6
Studierichtingen .................................................................................................................................................. 6
Algemene voorwaarden ...................................................................................................................................... 6
Structuur samenvatting ...................................................................................................................................... 6
Digitalisering ....................................................................................................................................................... 7
Actualiteit............................................................................................................................................................ 7
Extra hulp nodig? ................................................................................................................................................ 7
Wat vind je van de samenvatting? ...................................................................................................................... 7
De maatschappelijke rol van aardrijkskunde .......................................................................................................... 8
Ruimtelijke beroepvelden ................................................................................................................................... 8
Ruimtelijke onderzoeksdomeinen ...................................................................................................................... 8
De plaatsbepaling en de kaarten ............................................................................................................................ 9
De plaatsbepaling op aarde ................................................................................................................................ 9
De absolute ligging van plaatsen op aarde ..................................................................................................... 9
De relatieve ligging van plaatsen op aarde ................................................................................................... 10
Voorbeeldoefening ....................................................................................................................................... 10
Oefening ....................................................................................................................................................... 11
Het Global positioning system ...................................................................................................................... 11
De kaarten......................................................................................................................................................... 13
Afstand berekenen ....................................................................................................................................... 13
Samenvatting schaal ..................................................................................................................................... 13
De kaartlegenda ............................................................................................................................................ 14
De kaartsoorten naar inhoud........................................................................................................................ 14
De kaartsoorten naar thema ........................................................................................................................ 16
Figuratieve kaart ........................................................................................................................................... 16
Choropleet .................................................................................................................................................... 16
Chorochromatische kaart ............................................................................................................................. 16
Isolijnenkaart ................................................................................................................................................ 16
Ruimtelijk model ........................................................................................................................................... 17
Cartogram ..................................................................................................................................................... 17
Bewegingskaart............................................................................................................................................. 17
De kaartanalyse ............................................................................................................................................ 17
Geografisch informatiesysteem (GIS) ........................................................................................................... 18
De ruimtelijke ordening in stad en platteland ...................................................................................................... 19
Wisselwerking tussen stad en platteland ......................................................................................................... 19
2
, Site van een stad ........................................................................................................................................... 19
De stadspatronen ......................................................................................................................................... 20
Samenvatting alle stadspatronen ................................................................................................................. 22
De stedelijke hiërarchie ................................................................................................................................ 23
De stedelijke functies .................................................................................................................................... 25
Verstedelijking .............................................................................................................................................. 26
Ruimtegebruik Vlaanderen ........................................................................................................................... 27
Algemene structuur stadsgewest ................................................................................................................. 29
De problemen veroorzaakt door verstedelijking .......................................................................................... 30
De erfgoedwaarde van traditionele landschappen in België ........................................................................ 31
De ruimtelijke planning ..................................................................................................................................... 33
Het Structuurplan Vlaanderen ...................................................................................................................... 33
De ruimtelijke uitvoeringsplannen ............................................................................................................... 35
Gemeentelijke uitvoeringsplannen (RUP) .................................................................................................... 36
De kosmische ruimte............................................................................................................................................. 36
Het heelal .......................................................................................................................................................... 36
Optische telescoop en radiotelescoop ......................................................................................................... 36
Het ruimteonderzoek.................................................................................................................................... 37
Het lichtjaar .................................................................................................................................................. 38
De structuur van het heelal .......................................................................................................................... 38
Het ontstaan en evolutie van het heelal ....................................................................................................... 39
De aarde in het zonnestelsel ............................................................................................................................. 39
Afstanden in het zonnestelsel ...................................................................................................................... 39
De zon en het zonnestelsel ........................................................................................................................... 40
De aardrotatie............................................................................................................................................... 43
Gevolgen van de aardrotatie ........................................................................................................................ 44
Aardrevolutie ................................................................................................................................................ 44
Gevolgen van de aardrevolutie ..................................................................................................................... 45
De ruimtevaart en haar toepassingen .............................................................................................................. 46
De polaire, geostationaire en oblieke satellieten ......................................................................................... 46
De toepassingen van satellieten op ons dagelijks leven ............................................................................... 47
Het weer en het klimaat op aarde ........................................................................................................................ 48
De aardse atmosfeer ......................................................................................................................................... 48
De aardse atmosfeer .................................................................................................................................... 48
De warmtebalans .......................................................................................................................................... 49
De factoren die de luchttemperatuur in de troposfeer beïnvloeden ........................................................... 51
De luchtcirculatie ..................................................................................................................................... 51
3
, De drukkernen .............................................................................................................................................. 52
De verdamping en condensatie .................................................................................................................... 54
De klimaten ................................................................................................................................................... 55
Voorbeeldoefening ....................................................................................................................................... 57
Het West-Europese weer .................................................................................................................................. 58
De weerkaart ................................................................................................................................................ 58
De satellietfoto’s ........................................................................................................................................... 59
De frontale depressie.................................................................................................................................... 60
Het weer in België ......................................................................................................................................... 62
De West-Europese weerkaart ....................................................................................................................... 63
De draagkracht van de aarde en mondiale verschuivingen .................................................................................. 63
De draagkracht van de aarde ............................................................................................................................ 63
De zure regen ................................................................................................................................................ 63
De bodemdegradatie .................................................................................................................................... 64
Probleem van voedselvoorziening op aarde................................................................................................. 65
Duurzame voedselvoorziening ..................................................................................................................... 65
Eindigheid grondstoffen ............................................................................................................................... 66
Productie en consumptie aardolie en aardgas ............................................................................................. 67
Duurzaam beheer van grondstoffen en energie ........................................................................................... 68
Ecologische voetafdruk ................................................................................................................................. 69
De mondiale verschuivingen ............................................................................................................................. 69
Delocatie activiteiten .................................................................................................................................... 69
Globalisering ................................................................................................................................................. 70
Internationale migraties ............................................................................................................................... 70
Push- en pullfactoren migraties .................................................................................................................... 71
De opbouw en de afbraak van fysische landschappen ......................................................................................... 71
De structuur van de aarde ................................................................................................................................ 71
De inwendige structuur van de aarde .......................................................................................................... 71
Opbouw lithosfeer ........................................................................................................................................ 72
Endogene processen ..................................................................................................................................... 75
Aardbevingen ................................................................................................................................................ 75
Vulkanen ....................................................................................................................................................... 76
Platentektoniek............................................................................................................................................. 77
De ruggen, de troggen, de breuken, de slenken, de hotspots, de kustgebergten, de continentale gebergten
en de oceanen .............................................................................................................................................. 79
De geologie van de aardkorst ........................................................................................................................... 81
De geologische tijdschaal ......................................................................................................................... 81
4
, De geologische structuren: gelaagdheid, discordantievlak, anticline, syncline en breuk ............................ 82
Transgressies en regressies .......................................................................................................................... 83
De geologische kaart..................................................................................................................................... 84
De klimaatveranderingen in het quartair ..................................................................................................... 84
De uiterlijke vormgeving van de aarde ............................................................................................................. 85
Exogene processen ....................................................................................................................................... 85
Verweringsvormen ....................................................................................................................................... 86
Erosievormen ................................................................................................................................................ 87
Sedimentatievormen .................................................................................................................................... 88
Reliëfgebied Condroz .................................................................................................................................... 89
Reliëfgebied Kempisch plateau ..................................................................................................................... 90
Landschapsstudie.......................................................................................................................................... 91
Bodemkaarten .............................................................................................................................................. 96
Playlist ................................................................................................................................................................... 97
Documentaires ...................................................................................................................................................... 97
De ruimte .......................................................................................................................................................... 97
Draagkracht aarde ............................................................................................................................................ 97
Verloop examen .................................................................................................................................................... 98
Praktisch............................................................................................................................................................ 98
Soort vragen ...................................................................................................................................................... 98
Bronnen................................................................................................................................................................. 99
Algemene tips ....................................................................................................................................................... 99
Vorige examenvragen ......................................................................................................................................... 100
Uit 2017........................................................................................................................................................... 100
Uit 2018........................................................................................................................................................... 102
Uit 2019........................................................................................................................................................... 104
Uit 2020........................................................................................................................................................... 106
02/07/2020 ................................................................................................................................................. 109
Uit 2021........................................................................................................................................................... 110
25/3/2021 ................................................................................................................................................... 110
19/05/2021 ................................................................................................................................................. 111
Uit 2022........................................................................................................................................................... 111
25/08/2022 ................................................................................................................................................. 111
Uit 2023........................................................................................................................................................... 112
9/01/2023 ................................................................................................................................................... 112
Eindwoord ........................................................................................................................................................... 114
5
,VOORWOORD
Dit is een samenvatting voor de examencommissie voor het vak aardrijkskunde in de 3 e graad ASO. Het is
opgesteld met behulp van de vakfiche van de examencommissie voor 2025 (tot september):
https://app.akov.be/pls/pakov/f?p=EXCO_PUBLIC:106::::106:P106_OPSLAG_BESTAND_ID,P106_IO_BESTAND_I
D:116646,261
Aangezien er een nieuw leerstofoverzicht komt, is deze samenvatting dus nog geldig tot september 2025.
Zodra de examencommissie een leerstofoverzicht publiceert, werk ik aan een nieuwe samenvatting. Dit zal ik
proberen in hetzelfde document te doen, zodat er geen extra kosten in rekening moeten worden gebracht voor
de mensen die hun examen na september 2025 willen doen. Echter weet ik niet hoe veel werk dit zal kosten,
dus kan ik niet met zekerheid zeggen dat ik een samenvatting klaar heb in september 2025.
Ik zal in de samenvatting verwijzen naar de vakfiche zodat je duidelijk weet wat je moet kennen volgens hun
richtlijnen. Dit zal telkens in de gele kaders onder de titel staan.
STUDIERICHTINGEN
Voor de 3e graad ASO dus:
• Economie-moderne talen
• Economie-wetenschappen
• Economie-wiskunde
• Humane wetenschappen
• Latijn-moderne talen
• Latijn-wetenschappen
• Latijn-wiskunde
• Moderne talen-wetenschappen
• Moderne talen-wiskunde
• Wetenschappen-wiskunde
De vakfiches voor deze richtingen zijn dezelfde dus deze samenvatting is voor ze allemaal.
Deze samenvatting kan ook gebruikt worden voor andere schoolinstituten dan de examencommissie aangezien
de vakfiches van de examencommissie opgesteld zijn aan de hand van de eindtermen van het secundair
onderwijs in Vlaanderen voor aardrijkskunde (http://eindtermen.vlaanderen.be/secundair-onderwijs/derde-
graad/aso/vakgebonden/aardrijkskunde/eindtermen.htm ). Indien je dit daarvoor zou willen gebruiken, raad ik
je aan om wel even te kijken naar de inhoudstafel om zeker te zijn dat je alle informatie hebt.
ALGEMENE VOORWAARDEN
Deze samenvatting mag niet verspreid worden aan mensen die niet tot het gezin behoren. Dit is
auteursrechtelijk beschermd en als dit verspreid wordt, ben ik genoodzaakt om acties te ondernemen.
STRUCTUUR SAMENVATTING
Ik heb in de inhoudstafel elk onderwerp gezet dat ik bespreek, maar dit zijn eigenlijk gewoon de onderwerpen
van de vakfiche. Ik wou hier toch nog even een kleine uitleg geven zodat je er makkelijker mee kan werken. Je
zal zien dat de titel altijd een lijntje boven zich heeft. Daaronder staan de puntjes van de vakfiche (dus de zaken
die je zou moeten kunnen voor de examencommissie). Dit heb ik er bijgezet zodat je een beter beeld hebt van
wat je moet kunnen. Deze puntjes zijn in een apart ‘balkje’ gezet dat een kleur heeft gekregen. Deze kleur. Daar
6
,onder heb je telkens de uitleg gegeven (op basis van die puntjes van de examencommissie). Soms heb ik in een
andere kleur: de deze nog tips gegeven of eventueel ‘extra hulp’’ . Op het einde van de samenvatting vind je
een link naar een playlist op youtube, daar heb ik geprobeerd een aantal nuttige video’s bij te zetten. Je ziet
ook een lijst met documentaires die handig kunnen zijn. Aardrijkskunde is namelijk een vak dat het toelaat om
meer kennis te verwerven via documentaires dus daar heb ik mijn persoonlijke favorieten gezet. Daarna heb ik
de structuur van het examen overlopen en tips gegeven zodat je zo veel mogelijk weet hoe alles gebeurt zodat
je zo min mogelijk stress hebt. Helemaal op het einde vind je vorige examenvragen. Veel succes!
DIGITALISERING
Ik probeer mijn samenvattingen zo makkelijk mogelijk te maken om te gebruiken. Sommige mensen drukken ze
af om zo bepaalde zaken te kunnen markeren of andere bedoelingen wat ik totaal begrijp. Toch snap ik ook dat
er steeds meer nood is aan digitalisering en om die reden heb ik een inhoudstafel waarop je kan klikken om
naar een bepaald onderdeel te gaan. Sommigen waren zich daar niet van bewust dus daarom dat ik het even
zeg zodat je dit kan gebruiken als je daar de behoefte voor hebt.
ACTUALITEIT
Deze samenvatting is opgesteld op basis van de vakfiche van het vak en is gecontroleerd op de meest recente
versie-update op 8 januari 2025 (de vakfiche verandert niet meer gedurende het jaar). Indien je merkt dat er
bepaalde informatie verandert is na deze datum die cruciaal is, laat het me maar weten en ik pas het aan.
EXTRA HULP NODIG?
Heb je extra hulp nodig bij deze samenvatting, bijvoorbeeld over de inhoud of structuur? Stuur me gerust een
berichtje! Ik kan eventueel bijles geven tegen een afgesproken prijs, afhankelijk van de beschikbaarheid .
WAT VIND JE VAN DE SAMENVATTING?
Ik vind het altijd leuk om feedback te krijgen. Ik steek hier veel moeite in en ik hoop dat ik op deze manier zo
veel mogelijk mensen kan laten slagen voor hun examen. Om die reden zou ik je willen vragen om een
beoordeling achter te laten. Dat zou echt veel voor mij betekenen . Moest je toch nog opmerkingen hebben
over hoe het beter kan, mag je altijd iets laten weten in een berichtje.
Verder wens ik je nog veel succes met je examen en moesten er vragen zijn, aarzel dan niet om contact op te
nemen!
7
, DE MAATSCHAPPELIJKE ROL VAN AARDRIJKSKUNDE
Samen met plaatsbepaling telt dit mee voor 14%
• Voorbeelden van ruimtelijke beroepvelden geven
• Voorbeelden van ruimtelijke onderzoeksdomeinen geven
RUIMTELIJKE BEROEPVELDEN
• Klimaatonderzoek
• Verkeer-, en transportsector
• Internationale handel
• Archeologie
• Vastgoed
• Ruimtelijke ordening
• Geo-informatie en ICT
• Reiswereld
• Journalistiek
• …
RUIMTELIJKE ONDERZOEKSDOMEINEN
• Milieukunde: studie van milieu
• Geologie: studie van ontstaan van aarde en hoe ze verandert
• Vulkanologie: studie van vulkanen
• Migratie: studie van het wegtrekken van volkeren en dierensoorten
• Seismologie: studie van aardbevingen
• Stratigrafie: studie van steenlagen
• Hydrografie: wetenschap van de waterbodem
• Bodemonderzoek: wetenschap over de bodem
• Planologie: de wetenschap die plannen maakt voor de inrichting van een gebied
• Migratie
Vaak wordt er op het examen gevraagd ‘wat doet een …’, het is belangrijk dat je sommige typische woorddelen
kan herkennen (bijvoorbeeld hydro:water, plano: kaarten, logie: wetenschap, grafie: heeft vaak te maken met
iets tekenen, maar dat tekenen kan ook in brede context gezien worden. Het is dus eigenlijk niet de bedoeling
dat je deze onderzoeksdomeinen of beroepenvelden van buiten leert (wel doen bij degene die je moeilijk vindt).
Het is ook een meerkeuzevraag, dus je moet het gewoon kunnen herkennen. In het verleden hebben ze nog niets
echt gevraagd over de ruimtelijke beroepenvelden dus focus je vooral op de onderzoeksdomeinen en de jobs die
je daarbij kan uitvoeren (bijvoorbeeld een seismoloog: iemand die aardbevingen bestudeerd).
EXTRA HULP
Hierover is niet zo veel extra informatie te vinden, maar ik heb een aantal filmpjes gevonden die bepaalde
onderzoeksdomeinen uitleggen. Je moet deze filmpjes zeker niet bekijken, maar als je extra tijd over hebt, is
8
,INHOUD
Voorwoord .............................................................................................................................................................. 6
Studierichtingen .................................................................................................................................................. 6
Algemene voorwaarden ...................................................................................................................................... 6
Structuur samenvatting ...................................................................................................................................... 6
Digitalisering ....................................................................................................................................................... 7
Actualiteit............................................................................................................................................................ 7
Extra hulp nodig? ................................................................................................................................................ 7
Wat vind je van de samenvatting? ...................................................................................................................... 7
De maatschappelijke rol van aardrijkskunde .......................................................................................................... 8
Ruimtelijke beroepvelden ................................................................................................................................... 8
Ruimtelijke onderzoeksdomeinen ...................................................................................................................... 8
De plaatsbepaling en de kaarten ............................................................................................................................ 9
De plaatsbepaling op aarde ................................................................................................................................ 9
De absolute ligging van plaatsen op aarde ..................................................................................................... 9
De relatieve ligging van plaatsen op aarde ................................................................................................... 10
Voorbeeldoefening ....................................................................................................................................... 10
Oefening ....................................................................................................................................................... 11
Het Global positioning system ...................................................................................................................... 11
De kaarten......................................................................................................................................................... 13
Afstand berekenen ....................................................................................................................................... 13
Samenvatting schaal ..................................................................................................................................... 13
De kaartlegenda ............................................................................................................................................ 14
De kaartsoorten naar inhoud........................................................................................................................ 14
De kaartsoorten naar thema ........................................................................................................................ 16
Figuratieve kaart ........................................................................................................................................... 16
Choropleet .................................................................................................................................................... 16
Chorochromatische kaart ............................................................................................................................. 16
Isolijnenkaart ................................................................................................................................................ 16
Ruimtelijk model ........................................................................................................................................... 17
Cartogram ..................................................................................................................................................... 17
Bewegingskaart............................................................................................................................................. 17
De kaartanalyse ............................................................................................................................................ 17
Geografisch informatiesysteem (GIS) ........................................................................................................... 18
De ruimtelijke ordening in stad en platteland ...................................................................................................... 19
Wisselwerking tussen stad en platteland ......................................................................................................... 19
2
, Site van een stad ........................................................................................................................................... 19
De stadspatronen ......................................................................................................................................... 20
Samenvatting alle stadspatronen ................................................................................................................. 22
De stedelijke hiërarchie ................................................................................................................................ 23
De stedelijke functies .................................................................................................................................... 25
Verstedelijking .............................................................................................................................................. 26
Ruimtegebruik Vlaanderen ........................................................................................................................... 27
Algemene structuur stadsgewest ................................................................................................................. 29
De problemen veroorzaakt door verstedelijking .......................................................................................... 30
De erfgoedwaarde van traditionele landschappen in België ........................................................................ 31
De ruimtelijke planning ..................................................................................................................................... 33
Het Structuurplan Vlaanderen ...................................................................................................................... 33
De ruimtelijke uitvoeringsplannen ............................................................................................................... 35
Gemeentelijke uitvoeringsplannen (RUP) .................................................................................................... 36
De kosmische ruimte............................................................................................................................................. 36
Het heelal .......................................................................................................................................................... 36
Optische telescoop en radiotelescoop ......................................................................................................... 36
Het ruimteonderzoek.................................................................................................................................... 37
Het lichtjaar .................................................................................................................................................. 38
De structuur van het heelal .......................................................................................................................... 38
Het ontstaan en evolutie van het heelal ....................................................................................................... 39
De aarde in het zonnestelsel ............................................................................................................................. 39
Afstanden in het zonnestelsel ...................................................................................................................... 39
De zon en het zonnestelsel ........................................................................................................................... 40
De aardrotatie............................................................................................................................................... 43
Gevolgen van de aardrotatie ........................................................................................................................ 44
Aardrevolutie ................................................................................................................................................ 44
Gevolgen van de aardrevolutie ..................................................................................................................... 45
De ruimtevaart en haar toepassingen .............................................................................................................. 46
De polaire, geostationaire en oblieke satellieten ......................................................................................... 46
De toepassingen van satellieten op ons dagelijks leven ............................................................................... 47
Het weer en het klimaat op aarde ........................................................................................................................ 48
De aardse atmosfeer ......................................................................................................................................... 48
De aardse atmosfeer .................................................................................................................................... 48
De warmtebalans .......................................................................................................................................... 49
De factoren die de luchttemperatuur in de troposfeer beïnvloeden ........................................................... 51
De luchtcirculatie ..................................................................................................................................... 51
3
, De drukkernen .............................................................................................................................................. 52
De verdamping en condensatie .................................................................................................................... 54
De klimaten ................................................................................................................................................... 55
Voorbeeldoefening ....................................................................................................................................... 57
Het West-Europese weer .................................................................................................................................. 58
De weerkaart ................................................................................................................................................ 58
De satellietfoto’s ........................................................................................................................................... 59
De frontale depressie.................................................................................................................................... 60
Het weer in België ......................................................................................................................................... 62
De West-Europese weerkaart ....................................................................................................................... 63
De draagkracht van de aarde en mondiale verschuivingen .................................................................................. 63
De draagkracht van de aarde ............................................................................................................................ 63
De zure regen ................................................................................................................................................ 63
De bodemdegradatie .................................................................................................................................... 64
Probleem van voedselvoorziening op aarde................................................................................................. 65
Duurzame voedselvoorziening ..................................................................................................................... 65
Eindigheid grondstoffen ............................................................................................................................... 66
Productie en consumptie aardolie en aardgas ............................................................................................. 67
Duurzaam beheer van grondstoffen en energie ........................................................................................... 68
Ecologische voetafdruk ................................................................................................................................. 69
De mondiale verschuivingen ............................................................................................................................. 69
Delocatie activiteiten .................................................................................................................................... 69
Globalisering ................................................................................................................................................. 70
Internationale migraties ............................................................................................................................... 70
Push- en pullfactoren migraties .................................................................................................................... 71
De opbouw en de afbraak van fysische landschappen ......................................................................................... 71
De structuur van de aarde ................................................................................................................................ 71
De inwendige structuur van de aarde .......................................................................................................... 71
Opbouw lithosfeer ........................................................................................................................................ 72
Endogene processen ..................................................................................................................................... 75
Aardbevingen ................................................................................................................................................ 75
Vulkanen ....................................................................................................................................................... 76
Platentektoniek............................................................................................................................................. 77
De ruggen, de troggen, de breuken, de slenken, de hotspots, de kustgebergten, de continentale gebergten
en de oceanen .............................................................................................................................................. 79
De geologie van de aardkorst ........................................................................................................................... 81
De geologische tijdschaal ......................................................................................................................... 81
4
, De geologische structuren: gelaagdheid, discordantievlak, anticline, syncline en breuk ............................ 82
Transgressies en regressies .......................................................................................................................... 83
De geologische kaart..................................................................................................................................... 84
De klimaatveranderingen in het quartair ..................................................................................................... 84
De uiterlijke vormgeving van de aarde ............................................................................................................. 85
Exogene processen ....................................................................................................................................... 85
Verweringsvormen ....................................................................................................................................... 86
Erosievormen ................................................................................................................................................ 87
Sedimentatievormen .................................................................................................................................... 88
Reliëfgebied Condroz .................................................................................................................................... 89
Reliëfgebied Kempisch plateau ..................................................................................................................... 90
Landschapsstudie.......................................................................................................................................... 91
Bodemkaarten .............................................................................................................................................. 96
Playlist ................................................................................................................................................................... 97
Documentaires ...................................................................................................................................................... 97
De ruimte .......................................................................................................................................................... 97
Draagkracht aarde ............................................................................................................................................ 97
Verloop examen .................................................................................................................................................... 98
Praktisch............................................................................................................................................................ 98
Soort vragen ...................................................................................................................................................... 98
Bronnen................................................................................................................................................................. 99
Algemene tips ....................................................................................................................................................... 99
Vorige examenvragen ......................................................................................................................................... 100
Uit 2017........................................................................................................................................................... 100
Uit 2018........................................................................................................................................................... 102
Uit 2019........................................................................................................................................................... 104
Uit 2020........................................................................................................................................................... 106
02/07/2020 ................................................................................................................................................. 109
Uit 2021........................................................................................................................................................... 110
25/3/2021 ................................................................................................................................................... 110
19/05/2021 ................................................................................................................................................. 111
Uit 2022........................................................................................................................................................... 111
25/08/2022 ................................................................................................................................................. 111
Uit 2023........................................................................................................................................................... 112
9/01/2023 ................................................................................................................................................... 112
Eindwoord ........................................................................................................................................................... 114
5
,VOORWOORD
Dit is een samenvatting voor de examencommissie voor het vak aardrijkskunde in de 3 e graad ASO. Het is
opgesteld met behulp van de vakfiche van de examencommissie voor 2025 (tot september):
https://app.akov.be/pls/pakov/f?p=EXCO_PUBLIC:106::::106:P106_OPSLAG_BESTAND_ID,P106_IO_BESTAND_I
D:116646,261
Aangezien er een nieuw leerstofoverzicht komt, is deze samenvatting dus nog geldig tot september 2025.
Zodra de examencommissie een leerstofoverzicht publiceert, werk ik aan een nieuwe samenvatting. Dit zal ik
proberen in hetzelfde document te doen, zodat er geen extra kosten in rekening moeten worden gebracht voor
de mensen die hun examen na september 2025 willen doen. Echter weet ik niet hoe veel werk dit zal kosten,
dus kan ik niet met zekerheid zeggen dat ik een samenvatting klaar heb in september 2025.
Ik zal in de samenvatting verwijzen naar de vakfiche zodat je duidelijk weet wat je moet kennen volgens hun
richtlijnen. Dit zal telkens in de gele kaders onder de titel staan.
STUDIERICHTINGEN
Voor de 3e graad ASO dus:
• Economie-moderne talen
• Economie-wetenschappen
• Economie-wiskunde
• Humane wetenschappen
• Latijn-moderne talen
• Latijn-wetenschappen
• Latijn-wiskunde
• Moderne talen-wetenschappen
• Moderne talen-wiskunde
• Wetenschappen-wiskunde
De vakfiches voor deze richtingen zijn dezelfde dus deze samenvatting is voor ze allemaal.
Deze samenvatting kan ook gebruikt worden voor andere schoolinstituten dan de examencommissie aangezien
de vakfiches van de examencommissie opgesteld zijn aan de hand van de eindtermen van het secundair
onderwijs in Vlaanderen voor aardrijkskunde (http://eindtermen.vlaanderen.be/secundair-onderwijs/derde-
graad/aso/vakgebonden/aardrijkskunde/eindtermen.htm ). Indien je dit daarvoor zou willen gebruiken, raad ik
je aan om wel even te kijken naar de inhoudstafel om zeker te zijn dat je alle informatie hebt.
ALGEMENE VOORWAARDEN
Deze samenvatting mag niet verspreid worden aan mensen die niet tot het gezin behoren. Dit is
auteursrechtelijk beschermd en als dit verspreid wordt, ben ik genoodzaakt om acties te ondernemen.
STRUCTUUR SAMENVATTING
Ik heb in de inhoudstafel elk onderwerp gezet dat ik bespreek, maar dit zijn eigenlijk gewoon de onderwerpen
van de vakfiche. Ik wou hier toch nog even een kleine uitleg geven zodat je er makkelijker mee kan werken. Je
zal zien dat de titel altijd een lijntje boven zich heeft. Daaronder staan de puntjes van de vakfiche (dus de zaken
die je zou moeten kunnen voor de examencommissie). Dit heb ik er bijgezet zodat je een beter beeld hebt van
wat je moet kunnen. Deze puntjes zijn in een apart ‘balkje’ gezet dat een kleur heeft gekregen. Deze kleur. Daar
6
,onder heb je telkens de uitleg gegeven (op basis van die puntjes van de examencommissie). Soms heb ik in een
andere kleur: de deze nog tips gegeven of eventueel ‘extra hulp’’ . Op het einde van de samenvatting vind je
een link naar een playlist op youtube, daar heb ik geprobeerd een aantal nuttige video’s bij te zetten. Je ziet
ook een lijst met documentaires die handig kunnen zijn. Aardrijkskunde is namelijk een vak dat het toelaat om
meer kennis te verwerven via documentaires dus daar heb ik mijn persoonlijke favorieten gezet. Daarna heb ik
de structuur van het examen overlopen en tips gegeven zodat je zo veel mogelijk weet hoe alles gebeurt zodat
je zo min mogelijk stress hebt. Helemaal op het einde vind je vorige examenvragen. Veel succes!
DIGITALISERING
Ik probeer mijn samenvattingen zo makkelijk mogelijk te maken om te gebruiken. Sommige mensen drukken ze
af om zo bepaalde zaken te kunnen markeren of andere bedoelingen wat ik totaal begrijp. Toch snap ik ook dat
er steeds meer nood is aan digitalisering en om die reden heb ik een inhoudstafel waarop je kan klikken om
naar een bepaald onderdeel te gaan. Sommigen waren zich daar niet van bewust dus daarom dat ik het even
zeg zodat je dit kan gebruiken als je daar de behoefte voor hebt.
ACTUALITEIT
Deze samenvatting is opgesteld op basis van de vakfiche van het vak en is gecontroleerd op de meest recente
versie-update op 8 januari 2025 (de vakfiche verandert niet meer gedurende het jaar). Indien je merkt dat er
bepaalde informatie verandert is na deze datum die cruciaal is, laat het me maar weten en ik pas het aan.
EXTRA HULP NODIG?
Heb je extra hulp nodig bij deze samenvatting, bijvoorbeeld over de inhoud of structuur? Stuur me gerust een
berichtje! Ik kan eventueel bijles geven tegen een afgesproken prijs, afhankelijk van de beschikbaarheid .
WAT VIND JE VAN DE SAMENVATTING?
Ik vind het altijd leuk om feedback te krijgen. Ik steek hier veel moeite in en ik hoop dat ik op deze manier zo
veel mogelijk mensen kan laten slagen voor hun examen. Om die reden zou ik je willen vragen om een
beoordeling achter te laten. Dat zou echt veel voor mij betekenen . Moest je toch nog opmerkingen hebben
over hoe het beter kan, mag je altijd iets laten weten in een berichtje.
Verder wens ik je nog veel succes met je examen en moesten er vragen zijn, aarzel dan niet om contact op te
nemen!
7
, DE MAATSCHAPPELIJKE ROL VAN AARDRIJKSKUNDE
Samen met plaatsbepaling telt dit mee voor 14%
• Voorbeelden van ruimtelijke beroepvelden geven
• Voorbeelden van ruimtelijke onderzoeksdomeinen geven
RUIMTELIJKE BEROEPVELDEN
• Klimaatonderzoek
• Verkeer-, en transportsector
• Internationale handel
• Archeologie
• Vastgoed
• Ruimtelijke ordening
• Geo-informatie en ICT
• Reiswereld
• Journalistiek
• …
RUIMTELIJKE ONDERZOEKSDOMEINEN
• Milieukunde: studie van milieu
• Geologie: studie van ontstaan van aarde en hoe ze verandert
• Vulkanologie: studie van vulkanen
• Migratie: studie van het wegtrekken van volkeren en dierensoorten
• Seismologie: studie van aardbevingen
• Stratigrafie: studie van steenlagen
• Hydrografie: wetenschap van de waterbodem
• Bodemonderzoek: wetenschap over de bodem
• Planologie: de wetenschap die plannen maakt voor de inrichting van een gebied
• Migratie
Vaak wordt er op het examen gevraagd ‘wat doet een …’, het is belangrijk dat je sommige typische woorddelen
kan herkennen (bijvoorbeeld hydro:water, plano: kaarten, logie: wetenschap, grafie: heeft vaak te maken met
iets tekenen, maar dat tekenen kan ook in brede context gezien worden. Het is dus eigenlijk niet de bedoeling
dat je deze onderzoeksdomeinen of beroepenvelden van buiten leert (wel doen bij degene die je moeilijk vindt).
Het is ook een meerkeuzevraag, dus je moet het gewoon kunnen herkennen. In het verleden hebben ze nog niets
echt gevraagd over de ruimtelijke beroepenvelden dus focus je vooral op de onderzoeksdomeinen en de jobs die
je daarbij kan uitvoeren (bijvoorbeeld een seismoloog: iemand die aardbevingen bestudeerd).
EXTRA HULP
Hierover is niet zo veel extra informatie te vinden, maar ik heb een aantal filmpjes gevonden die bepaalde
onderzoeksdomeinen uitleggen. Je moet deze filmpjes zeker niet bekijken, maar als je extra tijd over hebt, is
8
