SAMENVATTING INLEIDING TOT HET EUROPEES EN INTERNATIONAAL RECHT
Deel 1: inleiding tot het Europees recht
Waar om je dat allemaal tegen? Voorbeeld: die dopjes die niet meer van de flesjes kunnen is door een richtlijn
bepaald door de EU. → Commissie doet dit voorstel en dit wordt besproken in het Europees Parlement, moet
gekwalificeerde meerderheid zjn en dan komt dat in een Europese wettekst.
Richtlijnen: ook bindend, maar de lidstaten krijgen een bepaalde termijn voor de nodige
omzettingsmaatregelen te nemen.
Verordening: maakt automatisch deel uit van de natioanle rechtsorde.
Europees burgerschap: wordt gebruikt sinds 1992. Iedereen die de nationaliteit heeft van een lidstaat van de
EU is automatisch ook europese burger. België scoort hier slecht op.
Dit gaat ook gepaard met een aantal rechten:
- Recht om vrij te reizen en te verblijven op het grondgebied van de lidstaten.
- Recht om te gaan stemmen voor europese parlementsverkiezingen en lokale verkiezingen → ook
politieke rechten dus.
Recht van de Europese Unie
• ‘Autonome’ rechtsorde met eigen rechtsbronnen en principes
• Gegrond op het Verdrag betreffende de EU (VEU) en Verdrag betreffende de Werking van de EU
(VWEU)
• ‘Geconsolideerde verdragen’
• Handvest van de grondrechten
→ Die 3 samen vormen de rechtsorde/de kern waarop de EU functioneert
• Artikel 47 VEU: “De Unie bezit rechtspersoonlijkheid”
1
, • De EU kan in eigen naam optreden (o.a. m.b.t. onderhandelen en sluiten van internationale
overeenkomsten)
• Zie: https://eur-lex.europa.eu/
Recht van de europese unie: recht van de EU als internationale organisatie met een eigen
rechtspersoonlijkheid. Die EU vormt een eigen autonome rechtsorde: het is een rechtssysteem gebaseerd op
een aantal basis verdragen die je kan beschouwen als een soort van grondwet/basis waarop de EU
functioneert. Art. 47 EU-vedrag: de unie bezit rechtspersoonlijkheid. De unie kan zelf optreden en in eigen
naam standpunten innemen en akkoorden sluiten en de EU kan dus ook met haar eigen rechtssysteem en
instellingen optreden. Ze zijn zelf voor bepaalde domeinen exclusief bevoegd zoals voor het handelsbeleid. Die
Unie gaat ook als 1 actor opereren en de Unie gaat ook zelf een antwoord formuleren.
Geconsolideerde versie: de huidige versie die alle vorige/vroegere wijzigingen omvat. Die basisverdragen
(Rome, EGKS, EEG, …) kregen aanpassingen, amandementen en vandaag werken we dus met de
oorspronkelijke verdragen inclusief de aanpassingen.
Verdrag betreffende de EU: relatief beperkt. Enkel de basisbepalingen inzake doelstellingen EU, de
gemeenschappelijke waarden, de belangrijkste bepalingen over de instellingen en 1 beleidsdomein → het
domein over het gemeenschappelijke buitenlands- en veiligheidsbeleid. Enige beleid dat je daar ziet.
Aanvankelijk was er een EEG verdrag zonder info over defensie en buitenlands beleid. Werd pas later
toegevoegd. Hier kan je enkel beslissingen bij unanimiteit.
Vedrag betreffende de werking van de EU: bij alle beleiden die hier in staann kan er ook beslist worden bij
meerderheid.
Bij elke wetgeving op EU niveau krijg je een verwijzing naar een bepaling in de genoemde verdragen =
rechtsgrond voor EU wetgeving → zonder kunnen ze niet wegevend worden.
Protocollen: bepaalde procedures, bijzondere regels worden heirin opgenomen. Maakt integraal uit van de
verdragen en zijn bindend.
Verklaringen: gebruikt worden als interpretatiemiddel en zijn niet meteen bindend of maken niet meteen een
deel uit van de verdragen, maar helpen gewoon bij de interpretatie ervan.
Handvest van de grondrechten van de EU:
Dit is een recentere tekst. Die is pas juridisch bindend sinds het Vedrag van Lissabon. Is ook juridisch bindend
en de lidstaten engageren zich hier ook toe. Wanneer de EU wetgeving aanneemt moet dat in
overeenstemming zijn met dat handvest. Lidstaten moeten ook handelen binnen die grondrechten van de EU
die in dat handvest staan.
Hoofdstuk 1: Het juridisch kader van het Europees integratieproces: historische
evolutie
Europese integratie na WOII
• Marshall plan
Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEES: 1948-1961). Marshall hulpplan: Marshall was
een Amerikaanse generaal na WOII. Toen was de benadering an de VS dat ze Europa moesten ondersteunen
met de heropbouw na de WO. De voorwaarde was dat de landen die wensten gebruik te maken van die steun
zich onderling moesten organiseren. De hulp moest onderling gecoördineerd worden door de OEES die dus alle
landen die Marshall hulp ontvingen te organiseren. Vandaag heb je de OESO met een zetel in Parijs en die is
2
,vandaag dus niet enkel meer Europees maar ook met niet-Europese landen. Dit heeft dus niets meer te maken
met europese integratie opzich.
• Benelux (°1944): was in dezelfde periode: België, Ned en Luxemburg die zich onderling organiseerden
en een duane-unie maakten: alle handelstarieven schaffen ze onderling af en ze gaan extra
gezamelijke tarieven toepassen tav andere landen. Ze waren een beetje de voorloper van de europese
integratie.
• 7-11 mei 1948: ‘Congres van Den Haag’
• Voorzitter: W. Churchill
• Raad van Europa (° 5 mei 1949)
• Intergouvernementele organisatie met eigen institutionele structuur!
• Hier waren europese prominenten/staatshoofden, samengekomen onder leiding van
Churchill. Daar brainstormde men om te bekijken hoe ze in europa zo’n nieuwe oorlog
kunnen vermijden. Dit leidde tot de oprichting van een nieuwe organisatie in europa namelijk
De Raad van Europa (47 lidstaten) → 5 mei 1949. Dit staat los van de EU. Het grote verschil
met de EU die later ontwikkelt werd is het feit dat de Raad van Europa functioneert als een
intergouvernementele organisatie met eigen institutionele structuur. De EU heeft
kenmerken van een supranationale internationale organisatie.
Verschil intergouvernementeel & supranationaal:
- Intergouvernementeel: de landen onderling. Tussen de regeringen van landen gaat men proberen
samenwerken. Hier zijn de lidstaten de belangrijkste actoren.
- Supranationaal: de lidstaten zijn ook vertegenwoordigd, maar je hebt ook instellingen die
onafhankelijk van de lidstaten functioneren (bv. Europese commissie).
3
, Pas op verwar niet de Raad van Europa en Europese Raad en de onderlinge rechtscolleges.
Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft als funcie toezicht houden op het respecteren van het EVRM.
Als je bv. Denkt dat je geen eerlijk proces zou hebben gehad kan je voor dat EHRM een zaak aanspannen die
dat gaat controleren. Dat staat los voor het Hof van Justitie van de EU! Dit werkt anders en je kan zelf als
individu België niet daarvoor dagen. Die gaan zorgen dat er toegezien wordt op die EU verdragen en alle
wetgeving die op basis daarvan is aangenomen.
De founding fathers:
Jean Monnet Robert Schuman
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
4
Deel 1: inleiding tot het Europees recht
Waar om je dat allemaal tegen? Voorbeeld: die dopjes die niet meer van de flesjes kunnen is door een richtlijn
bepaald door de EU. → Commissie doet dit voorstel en dit wordt besproken in het Europees Parlement, moet
gekwalificeerde meerderheid zjn en dan komt dat in een Europese wettekst.
Richtlijnen: ook bindend, maar de lidstaten krijgen een bepaalde termijn voor de nodige
omzettingsmaatregelen te nemen.
Verordening: maakt automatisch deel uit van de natioanle rechtsorde.
Europees burgerschap: wordt gebruikt sinds 1992. Iedereen die de nationaliteit heeft van een lidstaat van de
EU is automatisch ook europese burger. België scoort hier slecht op.
Dit gaat ook gepaard met een aantal rechten:
- Recht om vrij te reizen en te verblijven op het grondgebied van de lidstaten.
- Recht om te gaan stemmen voor europese parlementsverkiezingen en lokale verkiezingen → ook
politieke rechten dus.
Recht van de Europese Unie
• ‘Autonome’ rechtsorde met eigen rechtsbronnen en principes
• Gegrond op het Verdrag betreffende de EU (VEU) en Verdrag betreffende de Werking van de EU
(VWEU)
• ‘Geconsolideerde verdragen’
• Handvest van de grondrechten
→ Die 3 samen vormen de rechtsorde/de kern waarop de EU functioneert
• Artikel 47 VEU: “De Unie bezit rechtspersoonlijkheid”
1
, • De EU kan in eigen naam optreden (o.a. m.b.t. onderhandelen en sluiten van internationale
overeenkomsten)
• Zie: https://eur-lex.europa.eu/
Recht van de europese unie: recht van de EU als internationale organisatie met een eigen
rechtspersoonlijkheid. Die EU vormt een eigen autonome rechtsorde: het is een rechtssysteem gebaseerd op
een aantal basis verdragen die je kan beschouwen als een soort van grondwet/basis waarop de EU
functioneert. Art. 47 EU-vedrag: de unie bezit rechtspersoonlijkheid. De unie kan zelf optreden en in eigen
naam standpunten innemen en akkoorden sluiten en de EU kan dus ook met haar eigen rechtssysteem en
instellingen optreden. Ze zijn zelf voor bepaalde domeinen exclusief bevoegd zoals voor het handelsbeleid. Die
Unie gaat ook als 1 actor opereren en de Unie gaat ook zelf een antwoord formuleren.
Geconsolideerde versie: de huidige versie die alle vorige/vroegere wijzigingen omvat. Die basisverdragen
(Rome, EGKS, EEG, …) kregen aanpassingen, amandementen en vandaag werken we dus met de
oorspronkelijke verdragen inclusief de aanpassingen.
Verdrag betreffende de EU: relatief beperkt. Enkel de basisbepalingen inzake doelstellingen EU, de
gemeenschappelijke waarden, de belangrijkste bepalingen over de instellingen en 1 beleidsdomein → het
domein over het gemeenschappelijke buitenlands- en veiligheidsbeleid. Enige beleid dat je daar ziet.
Aanvankelijk was er een EEG verdrag zonder info over defensie en buitenlands beleid. Werd pas later
toegevoegd. Hier kan je enkel beslissingen bij unanimiteit.
Vedrag betreffende de werking van de EU: bij alle beleiden die hier in staann kan er ook beslist worden bij
meerderheid.
Bij elke wetgeving op EU niveau krijg je een verwijzing naar een bepaling in de genoemde verdragen =
rechtsgrond voor EU wetgeving → zonder kunnen ze niet wegevend worden.
Protocollen: bepaalde procedures, bijzondere regels worden heirin opgenomen. Maakt integraal uit van de
verdragen en zijn bindend.
Verklaringen: gebruikt worden als interpretatiemiddel en zijn niet meteen bindend of maken niet meteen een
deel uit van de verdragen, maar helpen gewoon bij de interpretatie ervan.
Handvest van de grondrechten van de EU:
Dit is een recentere tekst. Die is pas juridisch bindend sinds het Vedrag van Lissabon. Is ook juridisch bindend
en de lidstaten engageren zich hier ook toe. Wanneer de EU wetgeving aanneemt moet dat in
overeenstemming zijn met dat handvest. Lidstaten moeten ook handelen binnen die grondrechten van de EU
die in dat handvest staan.
Hoofdstuk 1: Het juridisch kader van het Europees integratieproces: historische
evolutie
Europese integratie na WOII
• Marshall plan
Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEES: 1948-1961). Marshall hulpplan: Marshall was
een Amerikaanse generaal na WOII. Toen was de benadering an de VS dat ze Europa moesten ondersteunen
met de heropbouw na de WO. De voorwaarde was dat de landen die wensten gebruik te maken van die steun
zich onderling moesten organiseren. De hulp moest onderling gecoördineerd worden door de OEES die dus alle
landen die Marshall hulp ontvingen te organiseren. Vandaag heb je de OESO met een zetel in Parijs en die is
2
,vandaag dus niet enkel meer Europees maar ook met niet-Europese landen. Dit heeft dus niets meer te maken
met europese integratie opzich.
• Benelux (°1944): was in dezelfde periode: België, Ned en Luxemburg die zich onderling organiseerden
en een duane-unie maakten: alle handelstarieven schaffen ze onderling af en ze gaan extra
gezamelijke tarieven toepassen tav andere landen. Ze waren een beetje de voorloper van de europese
integratie.
• 7-11 mei 1948: ‘Congres van Den Haag’
• Voorzitter: W. Churchill
• Raad van Europa (° 5 mei 1949)
• Intergouvernementele organisatie met eigen institutionele structuur!
• Hier waren europese prominenten/staatshoofden, samengekomen onder leiding van
Churchill. Daar brainstormde men om te bekijken hoe ze in europa zo’n nieuwe oorlog
kunnen vermijden. Dit leidde tot de oprichting van een nieuwe organisatie in europa namelijk
De Raad van Europa (47 lidstaten) → 5 mei 1949. Dit staat los van de EU. Het grote verschil
met de EU die later ontwikkelt werd is het feit dat de Raad van Europa functioneert als een
intergouvernementele organisatie met eigen institutionele structuur. De EU heeft
kenmerken van een supranationale internationale organisatie.
Verschil intergouvernementeel & supranationaal:
- Intergouvernementeel: de landen onderling. Tussen de regeringen van landen gaat men proberen
samenwerken. Hier zijn de lidstaten de belangrijkste actoren.
- Supranationaal: de lidstaten zijn ook vertegenwoordigd, maar je hebt ook instellingen die
onafhankelijk van de lidstaten functioneren (bv. Europese commissie).
3
, Pas op verwar niet de Raad van Europa en Europese Raad en de onderlinge rechtscolleges.
Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft als funcie toezicht houden op het respecteren van het EVRM.
Als je bv. Denkt dat je geen eerlijk proces zou hebben gehad kan je voor dat EHRM een zaak aanspannen die
dat gaat controleren. Dat staat los voor het Hof van Justitie van de EU! Dit werkt anders en je kan zelf als
individu België niet daarvoor dagen. Die gaan zorgen dat er toegezien wordt op die EU verdragen en alle
wetgeving die op basis daarvan is aangenomen.
De founding fathers:
Jean Monnet Robert Schuman
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
4
