Week 2 Het rechtsbegrip
Vragen bij Hart
1.Hoe interpreteert Hart Austin waar deze laatste het heeft over ‘de gewoonte om een
soeverein te gehoorzamen’? Betrek bij uw antwoord het onderscheid tussen extern en
intern aspect dat Hart later in dit stuk maakt.
H.L.A. Hart, meent dat het Austiniaanse positivisme onvoldoende onderscheid kan maken
tussen gewoontes en regels. Het gaat in het recht om regels, wier bestaan intrinsiek
verbonden is met opvattingen binnen de betreffende gemeenschap over hoe men zich behoort te
gedragen. Hart vindt dat Austin te extern blijft door recht in termen van gewoonte te
analyseren: recht bestaat uit regels, die (anders dan loutere gewoonten) ook een intern aspect
hebben.
Extern aspect: een gewoonte is enkel feitelijk van aard en is extern, dit is wat waarneembaar is.
Daarnaast is er ook een intern aspect: dit ontstaat door sociale regels. Binnen een groep mensen
geldt een bepaalde maatstaf.
Volgens Hart is een rechtsregel geen bevel voorzien van een sanctie, daarmee doe je een rechtsregel
tekort. Een rechtsregel is tevens geen gewoonte, zoals Austin lijkt te suggereren, namelijk door te
zeggen dat een soeverein iemand is aan wie mensen gewoonljik gehoorzamen. Een gewoonte als
elke dag de krant lezen, levert nog geen rechtsregel op. Een rechtsregel is een bijzondere soort
speciale regel. We gehoorzamen niet alleen aan rechtsregels, maar ook aan allerlei sociale regels.
Sociale regels zijn geen bevelen en gewoonten.
• p. 38 syllabus ‘Even so, it is not easy to state, even in the case of a single order given face to
face by one man to another, precisely what connexion there must be between the
giving of the order and the performance of the specified act in order that the latter
should constitute obedience. What, for example, is the relevance of the fact, when it is a
fact, that the person ordered would certainly have done the very same thing without any
order? These difficulties are particularly acute in the case of laws, some of which prohibit
people from doing things which many of them would never think of doing. Till these
difficulties are settled the whole idea of a 'general habit of obedience' to the laws of a
country must remain somewhat obscure.’
• Mensen hebben een gewoonte om te doen wat de soeverein beveelt, externe aspect. Wat je
kunt zien. Het gedrag van mensen. Gewoontes kun je waarnemen. Volgens Hart gaat het in
de definitie van Austin enkel om het externe aspect. Wat in zo’n definitie van recht
onduidelijk blijft is waarom mensen de soeverein gehoorzamen. Het kan zijn dat mensen
bang zijn voor de straf. Gesanctioneerde wilsbevelen. Het blijft onduidelijk waarom mensen
het recht volgen.
• Waarom? Hiervoor moeten we volgens Hart kijken naar het interne aspect. P. 41 ‘It is
enough that each for his part behaves in the way that others also in fact do. By contrast, if a
social rule is to exist some at least must look upon the behaviour in question as a general
standard to be followed by the group as a whole. A social rule has an 'internal' aspect, in
addition to the external aspect which it shares with a social habit and which consists in the
regular uniform behaviour which an observer could record.’
, • Mensen binnen de groep vinden dat de sociale regel een maatstaf voor handelen moet zijn,
het recht drukt altijd een norm uit, je behoort je op een bepaalde manier te gedragen.
2.Welke problemen ontstaan er volgens Hart als Rex I overlijdt en Rex II, zijn zoon, hem opvolgt?
Waarom toont dit volgens hem aan dat Austins analyse van recht als gewoonlijke gehoorzaamheid
faalt?
De gewoonte om te gehoorzamen is feitelijk van aard en niet overdraagbaar. Er is in de theorie van
Austin geen plaats voor een legitimatie van opvolging. Rex II heeft geen recht om zijn vader op te
volgen in het recht. 2e is het feit dat er enkel een gewoonte is om Rex 1 te gehoorzamen. Op het
moment dat Rex II de plek wilt opvolgen is er geen recht en geen gewoonte. De analyse van Austin
faalt hier, zijn theorie loopt hier vast.
• Het eerste probleem is dat Rex II geen bevoegdheid heeft om zijn vader op te volgen, geen
titel.
• Tweede probleem: Het feit dat Rex I gehoorzaamd wordt zegt niks over het feit of Rex II
gehoorzaamd zal worden. Er is discontinuïteit.
3.Waarin verschilt volgens Hart een gewoonte van een (sociale) regel? Voldoet de regel van een
vegetariër dat je geen vlees mag eten aan Harts analyse van een regel?
Sociale regels hebben in tegenstelling tot gewoontes een intern aspect. Er zijn 3 aspecten van belang
bij sociale regels:
- afwijking van een sociale regel wordt bekritiseerd, bij een gewoonte wordt er in principe geen
kritiek geleverd.
- kritiek op sociale regels is legitiem en wordt ook zo ervaren. Kritiek op gewoonten wordt als
legitiem ervaren.
- binnen een bepaalde groep is deze sociale regel een norm (intern aspect). Regels binnen een groep
gelden als een bepaalde standaard.
De regel van de vegetariër voldoet niet aan Harts analyse van een regel. Als je wel vlees gaat eten,
dan zal niemand daar wat van zeggen en sanctioneren, het is louter een gewoonte. Het wordt pas
anders als je je begeeft op een bbq met louter vegetariërs. Als je dan de norm overtreedt door wel
vlees te eten, dan wordt er legitiem commentaar gegeven. Er wordt dan niet gesanctioneerd.
4.Waarom zou, zoals Dworkin meent, het feit dat Hart zich beperkt tot een analyse van de regel als
sociaal fenomeen, betekenen dat hij zich onvoldoende rekenschap kan geven van
meningsverschillen over de interpretatie van regels?
• pagina 45 Dit brengt ons meteen al naar de kern van de zaak. Dworkin ziet veel meer recht
dan Hart. Dat komt niet doordat hij soepeler criteria hanteert voor het bestaan van recht.
Het komt doordat ‘bestaan van recht’ voor hem een heel andere betekenis heeft. Voor Hart
is het bestaan van recht een sociologische kwestie: het gaat erom wanneer dat bestaan
constateerbaar is in de sociale werkelijkheid. Voor Dworkin is een rechtsoordeel waar (dus
‘bestaat’ het daarin uitgedrukte recht) wanneer het binnen de context van de
betreffende rechtscultuur, met alle wetten, rechtspraak, rechtsbeginselen die daartoe
Vragen bij Hart
1.Hoe interpreteert Hart Austin waar deze laatste het heeft over ‘de gewoonte om een
soeverein te gehoorzamen’? Betrek bij uw antwoord het onderscheid tussen extern en
intern aspect dat Hart later in dit stuk maakt.
H.L.A. Hart, meent dat het Austiniaanse positivisme onvoldoende onderscheid kan maken
tussen gewoontes en regels. Het gaat in het recht om regels, wier bestaan intrinsiek
verbonden is met opvattingen binnen de betreffende gemeenschap over hoe men zich behoort te
gedragen. Hart vindt dat Austin te extern blijft door recht in termen van gewoonte te
analyseren: recht bestaat uit regels, die (anders dan loutere gewoonten) ook een intern aspect
hebben.
Extern aspect: een gewoonte is enkel feitelijk van aard en is extern, dit is wat waarneembaar is.
Daarnaast is er ook een intern aspect: dit ontstaat door sociale regels. Binnen een groep mensen
geldt een bepaalde maatstaf.
Volgens Hart is een rechtsregel geen bevel voorzien van een sanctie, daarmee doe je een rechtsregel
tekort. Een rechtsregel is tevens geen gewoonte, zoals Austin lijkt te suggereren, namelijk door te
zeggen dat een soeverein iemand is aan wie mensen gewoonljik gehoorzamen. Een gewoonte als
elke dag de krant lezen, levert nog geen rechtsregel op. Een rechtsregel is een bijzondere soort
speciale regel. We gehoorzamen niet alleen aan rechtsregels, maar ook aan allerlei sociale regels.
Sociale regels zijn geen bevelen en gewoonten.
• p. 38 syllabus ‘Even so, it is not easy to state, even in the case of a single order given face to
face by one man to another, precisely what connexion there must be between the
giving of the order and the performance of the specified act in order that the latter
should constitute obedience. What, for example, is the relevance of the fact, when it is a
fact, that the person ordered would certainly have done the very same thing without any
order? These difficulties are particularly acute in the case of laws, some of which prohibit
people from doing things which many of them would never think of doing. Till these
difficulties are settled the whole idea of a 'general habit of obedience' to the laws of a
country must remain somewhat obscure.’
• Mensen hebben een gewoonte om te doen wat de soeverein beveelt, externe aspect. Wat je
kunt zien. Het gedrag van mensen. Gewoontes kun je waarnemen. Volgens Hart gaat het in
de definitie van Austin enkel om het externe aspect. Wat in zo’n definitie van recht
onduidelijk blijft is waarom mensen de soeverein gehoorzamen. Het kan zijn dat mensen
bang zijn voor de straf. Gesanctioneerde wilsbevelen. Het blijft onduidelijk waarom mensen
het recht volgen.
• Waarom? Hiervoor moeten we volgens Hart kijken naar het interne aspect. P. 41 ‘It is
enough that each for his part behaves in the way that others also in fact do. By contrast, if a
social rule is to exist some at least must look upon the behaviour in question as a general
standard to be followed by the group as a whole. A social rule has an 'internal' aspect, in
addition to the external aspect which it shares with a social habit and which consists in the
regular uniform behaviour which an observer could record.’
, • Mensen binnen de groep vinden dat de sociale regel een maatstaf voor handelen moet zijn,
het recht drukt altijd een norm uit, je behoort je op een bepaalde manier te gedragen.
2.Welke problemen ontstaan er volgens Hart als Rex I overlijdt en Rex II, zijn zoon, hem opvolgt?
Waarom toont dit volgens hem aan dat Austins analyse van recht als gewoonlijke gehoorzaamheid
faalt?
De gewoonte om te gehoorzamen is feitelijk van aard en niet overdraagbaar. Er is in de theorie van
Austin geen plaats voor een legitimatie van opvolging. Rex II heeft geen recht om zijn vader op te
volgen in het recht. 2e is het feit dat er enkel een gewoonte is om Rex 1 te gehoorzamen. Op het
moment dat Rex II de plek wilt opvolgen is er geen recht en geen gewoonte. De analyse van Austin
faalt hier, zijn theorie loopt hier vast.
• Het eerste probleem is dat Rex II geen bevoegdheid heeft om zijn vader op te volgen, geen
titel.
• Tweede probleem: Het feit dat Rex I gehoorzaamd wordt zegt niks over het feit of Rex II
gehoorzaamd zal worden. Er is discontinuïteit.
3.Waarin verschilt volgens Hart een gewoonte van een (sociale) regel? Voldoet de regel van een
vegetariër dat je geen vlees mag eten aan Harts analyse van een regel?
Sociale regels hebben in tegenstelling tot gewoontes een intern aspect. Er zijn 3 aspecten van belang
bij sociale regels:
- afwijking van een sociale regel wordt bekritiseerd, bij een gewoonte wordt er in principe geen
kritiek geleverd.
- kritiek op sociale regels is legitiem en wordt ook zo ervaren. Kritiek op gewoonten wordt als
legitiem ervaren.
- binnen een bepaalde groep is deze sociale regel een norm (intern aspect). Regels binnen een groep
gelden als een bepaalde standaard.
De regel van de vegetariër voldoet niet aan Harts analyse van een regel. Als je wel vlees gaat eten,
dan zal niemand daar wat van zeggen en sanctioneren, het is louter een gewoonte. Het wordt pas
anders als je je begeeft op een bbq met louter vegetariërs. Als je dan de norm overtreedt door wel
vlees te eten, dan wordt er legitiem commentaar gegeven. Er wordt dan niet gesanctioneerd.
4.Waarom zou, zoals Dworkin meent, het feit dat Hart zich beperkt tot een analyse van de regel als
sociaal fenomeen, betekenen dat hij zich onvoldoende rekenschap kan geven van
meningsverschillen over de interpretatie van regels?
• pagina 45 Dit brengt ons meteen al naar de kern van de zaak. Dworkin ziet veel meer recht
dan Hart. Dat komt niet doordat hij soepeler criteria hanteert voor het bestaan van recht.
Het komt doordat ‘bestaan van recht’ voor hem een heel andere betekenis heeft. Voor Hart
is het bestaan van recht een sociologische kwestie: het gaat erom wanneer dat bestaan
constateerbaar is in de sociale werkelijkheid. Voor Dworkin is een rechtsoordeel waar (dus
‘bestaat’ het daarin uitgedrukte recht) wanneer het binnen de context van de
betreffende rechtscultuur, met alle wetten, rechtspraak, rechtsbeginselen die daartoe
