Samenvatting van de toetsstof voor het tentamen sociale wetenschappen 2.2 op de PABO Hanzehogeschool.
Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs: h3, h4, h5
Inleiding in de pedagogiek: h8, h9, h10
Van leertheorie naar onderwijspraktijk: h1, h2, h3
ontwikkelingspsychologie voor leraren basisonderwijs
inleiding in de pedagogiek
van leertheorie naar onderwijspraktijk
Written for
Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
PABO Lerarenopleiding Basisonderwijs
Sociale wetenschappen
All documents for this subject (29)
Seller
Follow
annehooft12
Reviews received
Content preview
Ontwikkelingspsychologie h3 kleuters
Fysieke ontwikkeling
Motoriek
De ontwikkeling van spierbeheersing gaat daarbij van hoofd naar voeten. Ook ontwikkelen ze van
de romp af: ze kunnen eerder hun schouders los bewegen dan hun vingerkootjes. Het proces van
bewegen gaat van grove bewegingen naar steeds fijnere bewegingen. Hierdoor gaat bewegen
steeds meer van ongecontroleerd naar gecontroleerde coördinatie.
Fijne motoriek
De fijne motoriek verfijnt steeds meer. Hierbij zijn verschillen tussen jongens en meiden, omdat
meiden vaker priegelwerk kiezen om te doen en hiermee dus beter hun fijne motoriek oefenen.
De oog-handcoördinatie ontwikkelt zich bij kleuters steeds meer. Ook ontwikkelen ze eerst de
duimdwarsgreep, dan de pincetgreep en dan de pengreep.
Lichaamsoriëntatie
Qua lichaamsoriëntatie leren ze hun eigen lichaam kennen. Door middel van bewegen en
manipuleren hiervan krijgen ze inzicht. Ook leren ze gedurende de kleuterperiode meer
bewegingen tegelijk te maken, waar ze eerst maar één ding tegelijk konden.
Tekenontwikkeling
Kinderen tussen de 0 en 4 jaar zijn voornamelijk aan het krassen en krabbelen. Ze weten niet wat
ze gaan maken, maar beginnen gewoon ergens. Als ze een mens tekenen is dat een kopvoeter:
een cirkel met cirkels als ogen en even lange lijnen aan het hoofd die dienen als armen benen en
lijf. Tussen de 4 en 5 komt de verlengde kopvoeter. Deze heeft ledematen meer in verhouding en
meer details zoals haar. Tussen de 5 en 6 maken ze een volledig mensfiguur.
Zintuigelijke ontwikkeling
Visuele waarneming
Bij visuele waarneming gaat het er om wat er gebeurd met de informatie die binnen komt. Hoe
beter de visuele waarneming is, hoe minder problemen kinderen krijgen met lezen en spellen.
Hierbij wordt gekeken naar hoe nauwkeurig ze waarnemen en wat ze onthouden. Hierbij kun je
letten op hoe ze puzzels maken, of ze kleuren en vormen kunnen herkennen en of ze letters
herkennen en na kunnen schrijven.
Auditieve waarneming
Hierbij wordt gelet op in hoeverre kleuters informatie kunnen onthouden en toepassen en het
klankbewustzijn. Ook dit speelt een rol bij leren lezen en schrijven, vooral klankbewustzijn. Hoe
ouder ze worden, hoe meer ze geordend kunnen onthouden. Dit kun je observeren tijdens de
vertelkring.
Seksuele ontwikkeling
Volgens Freud bevinden kleuters zich in de fallische fase: ze krijgen interesse in genitaliën. Ook
ontdekken ze verschil in geslacht en kunnen ze verliefd worden op de ouder.
Kohlberg stelt dat kleuters al vanaf drie jaar weten of ze een jongen of meisje zijn. Dit noemt hij
geslachtsidentiteit. Ze weten alleen niet dat dit onveranderlijk is. Wanneer dit besef komt noemt
hij dit geslachtsstabiliteit, maar kleding kan ze nog aan het twijfelen brengen. Wanneer ook deze
twijfel weg is, spreekt Kohlberg van geslachtsconstantheid.
Emotionele ontwikkeling
Angst
Angsten kunnen bij kleuters regelmatig voorkomen. Vaak zijn deze van voorbijgaande aard, maar
je moet ze wel serieus nemen. Kinderen zijn eerst bang voor geluiden, daarna voor dieren, dan
voor natuurverschijnselen en als laatste voor bijvoorbeeld open ruimtes.
Agressie
Wanneer agressie gebruikt wordt om een bepaald doel te bereiken heet dat instrumentele
agressie. Dit gedrag neemt toe en piekt op vierjarige leeftijd. Als ze ouder worden leren ze hier
alternatieven voor, zoals onderhandelen. Er is ook vijandige agressie, hierbij is geen doel achter
de agressie, puur om schade te maken bij de ander.
, Fantasie
Kleuters gebruiken fantasie om de wereld om hen heen te kunnen begrijpen. Hierbij loopt realiteit
en fantasie door elkaar heen. Ze maken daarbij gebruik van animisme: leven toekennen aan
levenloze objecten. Ook doen ze aan magisch denken: als ze iets denken, denken ze dat het
gebeurd.
Identiteitsontwikkeling
Tussen de vier en vijf jaar ontwikkelen kleuters een eigen ik, ze kunnen zichzelf beschrijven. Dit uit
zich in dat ze zelf dingen willen gaan doen, autonoom zijn. Wanneer ze iets willen, willen ze dat
meteen en kunnen daar ook koppig in zijn.
Morele ontwikkeling
Hierbij gaat het om gewetensvorming. Freud heeft het daarbij over de es: de driften van het kind
en de uberich: de gewetensfunctie. Het kind leert dat er ook waarde en normen zijn waar hij zich
aan moet houden. Kleuters zijn gevoelig voor straffen en belonen en hierbij gebruiken ze of
gehoorzaamheid of naïef egoïsme (zelf belang hebben).
De morele ontwikkeling is grotendeels gekoppeld aan het verminderen van egocentrisme. Het
gaat hier om onvermogen je in anderen te verplaatsen. Dit neemt af als hij ouder wordt. Begrippen
als empathie en altruïsme komen aan bod. Altruïsme is onbaatzuchtig gedrag om anderen te
helpen.
Sociale ontwikkeling
Contact met leeftijdgenoten
Kleuters zijn graag met anderen, maar hoeven niet per se iets samen te doen. Ze spelen vooral
naast elkaar in plaats van met elkaar. Ze hebben wel voorkeur voor bepaalde kinderen, maar dit
zijn nog geen echte vriendschappen.
Spel
Kenmerkend van het spel van kleuters is dat er niet per se direct een doel bereikt hoeft te worden.
Piaget deelt dat in in fasen:
- 2 tot 4: oefenspel, spelen met voorwerpen om kennis erover te vergroten
- 2 tot 7: symbolisch spel, kind doet alsof
- 7 tot 11: spel volgens regels, kinderen leren spelregels te accepteren en mee om te gaan
Cognitieve ontwikkeling
Preoperationele periode van Piaget
Het denken is nog niet logisch en systematisch, maar nog vol in ontwikkeling. Dit past bij het
egocentrisme. Kinderen kijken alleen vanuit hun eigen gezichtspunt. Hierdoor zien ze weinig
oorzaak-gevolg verbanden. Ook past dit stadium bij animisme en magisch denken, want ze
kunnen dingen nog niet verklaren met logisch inzicht.
Zone van naaste ontwikkeling van Vygotsky
Volgens Vygotsky ontwikkel je je in samenwerking met anderen, terwijl Piaget stelt dat je dat zelf
doet. Vygotsky onderscheidt twee niveaus: de zone van actuele en de zone van naaste
ontwikkeling. Actuele ontwikkeling kan het kind zelf, naaste ontwikkeling heeft het kind hulp
nodig.
Geheugen
Geheugen is het vermogen informatie op te slaan en op een later tijdstip weer op te roepen. Om
dit te verduidelijken is er de informatieverwerkingstheorie.
De ontwikkeling van de informatieverwerking gaat heel geleidelijk. Hoe ouder je wordt, hoe groter
de capaciteit van je kortetermijngeheugen. Hiermee wordt je kortetermijngeheugen niet groter,
maar wel efficiënter. Dit gebeurd ook met de langetermijngeheugen.
Bij kleuters werkt het zo, dat ze informatie die ze zien beter kunnen onthouden dan informatie die
ze horen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annehooft12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.32. You're not tied to anything after your purchase.
