DEEL 1: STAATSRECHT
HOOFDSTUK 1: Wat is recht
1 Definitie
2 Onderscheiden rechtstakken
3 De bronnen van het Belgische recht
4 Draagwijdte van de rechtsbronnen
___________________________________________________________________________
_______
1 Definitie
RECHT
= geheel van regels die ontworpen zijn door de wetgevende macht met als
doel de orde te handhaven
reglementering MOET afdwingbaar zijn ZODAT sancties opgelegd
kunnen worden
Niet 1 definitie
WEL verschillende elementen samen => geeft rechtsleer
Elementen die steeds terugkomen in definities:
A. Een geheel van gedragsregels
B. Rechtsregels worden opgelegd door het gezag van de
gemeenschap
C. Doel is de ordening van de maatschappij
D. De rechtsregel worden gehandhaafd door het maatschappelijk
gezag
---------------------------------------------------------------------------
1
,A Een geheel van gedragsregels
geheel van gedragsregels of kader waarbinnen verder recht ontstaat
juridische regels: schrijven bepaald gedrag voor
formuleren bevel of verbod
Voorbeeld:
Verkeersreglementering (groen=rijden / rood=stoppeb)
Grondwet (= hoe belgische staat in elkaar zit)
rechtregels : algemene draagwijdte
toepassing op iedereen bepaalde situatie bevindt
Geheel van gedragsregls of kader waarbinnen verder recht
ontstaat
voorbeeld:
koop-verkoop: leveren en betalen: van laptop, brood, cd
art. 5.69 BW: "een contract dat geldig tot stand is gekomen, strekt
degenen die het hebben gesloten tot wet"
= belofte maakt schuld
van toepassing op koopcontract, huurcontract, opdracht met
vastgoedmakelaar, opdracht tot opmeting door landmeter
Recht bevat: voorschriften die voor kader moeten zorgen waarbinnen op
bepaalde manier moet gedragen
Voorbeeld:
Grondwettelijk recht, gerechtelijk recht: hoe rechtszaak beginnen,
hoe parlementair worden
2
,B Rechtsregel worden opgelegd door het gezag van de
gemeenschap
Verschillende soorten gedragsregels (bv. Morele, religieuze, sportieve…)
Rechtsregels onderscheidt zich hiervan: OMDAT gehele gemeenschap dergelijke
gedragsregels tot rechtsnorm heeft gemaakt
vooral gemaakt door parlementen: vertegenwoordigers van volk
Vertegenwoordigers kiezen en zijn gaan wet maken
C Doel is ordening van de maatschappij
(letterlijk: ruimtelijke ordening) Ruimte ordenen Je mag niet
gaan bouwen waar je wilt
Voorbeeld: Verkeer
Via opgeledge gedragsregels: maatschappij fuctioneren zoals het hoort
iedereen kan samen-leven
D Rechtsregels die worden gehandhaafd door het
maatschappelijk gezag
In maatschappij: bepaalde overheidsinstellingen die rechtsregels moeten
uitvoeren (uitvoerende macht) + overtreding moeten sanctioneren (rechterlijke macht)
Controle nodig politieapparaat
Als je geen controle hebt: dan gaan de mensen zich niet aan de regels
aanpassen DAAROM politie, rechtbank…
3 De bronnen van het Belgisch recht
Boven Belgische recht: internationale verdragen + Europees recht
3
, Internationale verdragen + Europees recht
puur Belgisch recht
3.1 Internationale verdragen
Om samenwerking met andere landen te vergemakkelen
Inhoud ervan is verschillend:
- Betrekking op rechten en plichten v. staten tegenover
elkaar
- Rechtsregels bepalen ook op onderdanen van toepassing
Verdragen niet direct werkend:
nationale wetgever moet bepaalde afspraken overnemen in nationaal
recht
Verdragen directe werking:
afgesproken rechtsregels moeten niet eerste in nationaal recht omgezet
worden
primeert op nationale wetgeving
Verdragen die soevereiniteitsdelegatie aan internationaal orgaan
inhouden:
deel van wetten + rechtspraak door internationale organen gebeuren,
NIET nationaal
Voorbeeld:
• Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens
(EVRM): fundamentele vrijheden zoals recht op leven, recht op
privacy, recht op eerlijk proces
• dubbelbelastingverdragen: om eenzelfde materie geen 2 x te
laten belasten
4
HOOFDSTUK 1: Wat is recht
1 Definitie
2 Onderscheiden rechtstakken
3 De bronnen van het Belgische recht
4 Draagwijdte van de rechtsbronnen
___________________________________________________________________________
_______
1 Definitie
RECHT
= geheel van regels die ontworpen zijn door de wetgevende macht met als
doel de orde te handhaven
reglementering MOET afdwingbaar zijn ZODAT sancties opgelegd
kunnen worden
Niet 1 definitie
WEL verschillende elementen samen => geeft rechtsleer
Elementen die steeds terugkomen in definities:
A. Een geheel van gedragsregels
B. Rechtsregels worden opgelegd door het gezag van de
gemeenschap
C. Doel is de ordening van de maatschappij
D. De rechtsregel worden gehandhaafd door het maatschappelijk
gezag
---------------------------------------------------------------------------
1
,A Een geheel van gedragsregels
geheel van gedragsregels of kader waarbinnen verder recht ontstaat
juridische regels: schrijven bepaald gedrag voor
formuleren bevel of verbod
Voorbeeld:
Verkeersreglementering (groen=rijden / rood=stoppeb)
Grondwet (= hoe belgische staat in elkaar zit)
rechtregels : algemene draagwijdte
toepassing op iedereen bepaalde situatie bevindt
Geheel van gedragsregls of kader waarbinnen verder recht
ontstaat
voorbeeld:
koop-verkoop: leveren en betalen: van laptop, brood, cd
art. 5.69 BW: "een contract dat geldig tot stand is gekomen, strekt
degenen die het hebben gesloten tot wet"
= belofte maakt schuld
van toepassing op koopcontract, huurcontract, opdracht met
vastgoedmakelaar, opdracht tot opmeting door landmeter
Recht bevat: voorschriften die voor kader moeten zorgen waarbinnen op
bepaalde manier moet gedragen
Voorbeeld:
Grondwettelijk recht, gerechtelijk recht: hoe rechtszaak beginnen,
hoe parlementair worden
2
,B Rechtsregel worden opgelegd door het gezag van de
gemeenschap
Verschillende soorten gedragsregels (bv. Morele, religieuze, sportieve…)
Rechtsregels onderscheidt zich hiervan: OMDAT gehele gemeenschap dergelijke
gedragsregels tot rechtsnorm heeft gemaakt
vooral gemaakt door parlementen: vertegenwoordigers van volk
Vertegenwoordigers kiezen en zijn gaan wet maken
C Doel is ordening van de maatschappij
(letterlijk: ruimtelijke ordening) Ruimte ordenen Je mag niet
gaan bouwen waar je wilt
Voorbeeld: Verkeer
Via opgeledge gedragsregels: maatschappij fuctioneren zoals het hoort
iedereen kan samen-leven
D Rechtsregels die worden gehandhaafd door het
maatschappelijk gezag
In maatschappij: bepaalde overheidsinstellingen die rechtsregels moeten
uitvoeren (uitvoerende macht) + overtreding moeten sanctioneren (rechterlijke macht)
Controle nodig politieapparaat
Als je geen controle hebt: dan gaan de mensen zich niet aan de regels
aanpassen DAAROM politie, rechtbank…
3 De bronnen van het Belgisch recht
Boven Belgische recht: internationale verdragen + Europees recht
3
, Internationale verdragen + Europees recht
puur Belgisch recht
3.1 Internationale verdragen
Om samenwerking met andere landen te vergemakkelen
Inhoud ervan is verschillend:
- Betrekking op rechten en plichten v. staten tegenover
elkaar
- Rechtsregels bepalen ook op onderdanen van toepassing
Verdragen niet direct werkend:
nationale wetgever moet bepaalde afspraken overnemen in nationaal
recht
Verdragen directe werking:
afgesproken rechtsregels moeten niet eerste in nationaal recht omgezet
worden
primeert op nationale wetgeving
Verdragen die soevereiniteitsdelegatie aan internationaal orgaan
inhouden:
deel van wetten + rechtspraak door internationale organen gebeuren,
NIET nationaal
Voorbeeld:
• Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens
(EVRM): fundamentele vrijheden zoals recht op leven, recht op
privacy, recht op eerlijk proces
• dubbelbelastingverdragen: om eenzelfde materie geen 2 x te
laten belasten
4
