Kennisclip internationaal privaatrecht
Week 1 – introductie Rome I en Rome II
Rome I en Rome II
Rome I gaat over contractuele zaken en Rome II gaat over niet contractuele zaken.
Toepasselijk recht
Hierbij gaat het om de vraag welk gerecht bevoegd is wanneer er sprake is van een geschil
tussen twee landen. Dit heeft niks te maken met Rome I en Rome II.
Een volgende vraag is welk recht zal het gerecht dat bevoegd is toepassen. Het feit dat het
Nederlandse gerecht bevoegd is, betekent niet dat het Nederlandse recht van toepassing is.
Het is ook mogelijk dat een Nederlandse rechter recht uit een ander land zal moeten
toepassen. In dat geval kunnen Rome I en Rome II een rol spelen.
Rome I
Als het gaat om een contractuele verplichting, dan zal de rechter altijd in Rome I moeten
kijken om te bepalen welk recht van toepassing is.
Rome II
Als de verplichting niet contractueel is, dan zal de rechter in Rome II moeten lijken om te
bepalen welk recht van toepassing is. Bijvoorbeeld de onrechtmatige daad of
zaakwaarneming.
Universal scope of obligation
Het maakt niet uit of het recht van een EU-land van toepassing is of dat het recht van een
niet EU-land van toepassing is.
Brussel I Bis geldt binnen de EU en Rome I en II zijn universele systemen. Daarom hebben
Rome I en Rome II een universal scope of obligation. Rome I is een Europese wet en het zal
daarom niet buiten de EU worden toegepast. Universal scope of obligation betekent dus niet
dat de wet ook zal worden toegepast buiten Europa. Echter, het betekent wel dat het wordt
toegepast bij geschillen met landen buiten de EU.
Brussel I Bis
Wanneer er sprake is van een geschil met een land dat niet bij de EU hoort, dan zal het
toepasselijke recht doorgaans niet worden bepaald door Brussel I bis. Het kan dan worden
bepaald door een verdrag of door het Wetboek van Rv.
,Kennisclip internationaal privaatrecht
Week 1 – Rome I, de basis
Rome I
Rome I is van toepassing bij contractuele verplichtingen. De rechter zal in Rome I moeten
kijken welk recht van toepassing is. Om te bepalen welk recht van toepassing is, moeten
verschillende stappen worden doorlopen. Deze stappen worden hieronder uitgewerkt.
Stap 1 Beschermde categorieën
Er moeten worden bepaald of de verplichting valt in een van de beschermde categorieën van
artikel 5 t/m 8.
Stap 2 Vrijheid van keuze
Als de verplichting niet valt onder een van de beschermde categorieën, moet worden
bekeken of de partijen hebben gekozen voor de toepasselijkheid van een bepaald recht (art.
3 Rome I).
Stap 3 Toepasselijk recht bij gebrek aan keuze
Wanneer partijen geen keuze hebben gemaakt, dan is artikel 4 Rome I van toepassing. Dit
artikel bepaalt dan welk recht van toepassing is. Echter, hierbij gelden wel grenzen.
Beschermde categorieën
Artikel 5 t/m 8 reguleren sommige categorieën verplichtingen.
Artikel 5 Vervoersovereenkomsten (goederen en personen)
Artikel 6 Consumentencontracten
Artikel 7 Verzekeringscontracten
Artikel 8 Individuele arbeidsovereenkomsten
Dit zijn overeenkomsten waarbij een partij sterker is dan de andere partij. Daarom wordt bij
het toepasselijke recht de zwakkere partij beschermd. Ook wordt de keuzevrijheid voor het
toepasselijke recht beperkt.
Vrijheid van keuze
Als de partijen het toepasselijke recht hebben gekozen, dan is dat het recht dat van
toepassing is (art. 3 Rome I). Echter, hierop gelden kleine uitzonderingen.
Geen keuze gemaakt
Als partijen geen keuze hebben gemaakt voor het toepasselijke recht, dan is artikel 4 Rome I
van toepassing. In artikel 4 worden veel verschillende overeenkomsten opgenomen en voor
elke overeenkomst wordt bepaald welk recht van toepassing is. Artikel 4 is alleen van
toepassing als partijen geen toepasselijk recht hebben gekozen. Artikel 5 t/m 8 zijn altijd van
toepassing.
Het kan zijn dat op basis van artikel 4 Rome I een bepaald recht van toepassing is, maar dat
de overeenkomst meer aansluit bij ander recht. De rechter kan op grond van art. 3 Rome I
dan bepalen dat hij het recht toepast dat meer aansluit bij de overeenkomst. Echter, dit is wel
een uitzondering.
,Hoorcollege internationaal privaatrecht
Week 1
Indeling van het internationaal privaatrecht
Het internationaal privaatrecht bestaat uit drie deelgebieden, namelijk:
1. Rechtsmacht;
Is de Nederlandse rechterbevoegd?
De belangrijkste regels zijn:
Brussel I;
Art.1-14 Rv
2. Conflictenrecht;
Welk recht is van toepassing?
De belangrijkste regels zijn:
Rome I;
Internationale overeenkomsten.
Rome II;
Niet contractuele overeenkomsten.
Boek 10 BW.
Boek 10 BW gelden alleen als er geen internationale regels en verdragen zijn.
Hierbij staat de verwijzingsregel centraal.
3. Erkenning en tenuitvoerlegging.
Hierbij is Brussel I van belang.
Bij rechtsmacht gaat het met name over de rechtsmacht van de Nederlandse rechter.
Bij erkenning en tenuitvoerlegging gaat het om een beslissing van een buitenlandse
rechter. Kan dit vonnis/beslissing in Nederland worden erkend en ten uitvoer worden
gelegd.
Het is van belang om uit de veelheid van bronnen de juiste regeling te vinden.
Bronnen en internationaliteit
Er zijn verschillende bronnen in het internationaal privaatrecht, zoals:
- Verdragen;
Haagse verdragen: vertegenwoordiging;
Trust;
Formumkeuze.
- EU-recht;
Rome I;
Rome II;
Brussel I;
Insolventieverordening.
Komt in dit vak niet aan de orde.
- Nationaal recht;
Boek 1 BW;
Andere bepalingen, bijvoorbeeld art. 6:247 lid 4 BW.
Er zijn veel arresten van het Hof van Justitie waarin internationaal privaatrechtelijke
rechtsregels onverbindend worden verklaard, omdat deze in strijd zijn met de beginselen van
de EU.
Het gaat om internationaal privaatrecht als het betrekking heeft op internationale
verhoudingen. Het object van het internationaal privaatrecht zijn internationale
rechtsverhoudingen.
Conflictenrecht
Bij het conflictenrecht gaat het om de vraag welk recht van toepassing is op een
internationale rechtsverhouding. Een internationale rechtsverhouding is een conflict waarbij
meerdere nationaliteiten zijn betrokken. Het internationaal privaatrecht lost niet zelf het
probleem op. Het internationaal privaatrecht is een hulprecht. Het internationaal privaatrecht
, zegt voor dit conflict moet je antwoord zoeken in een bepaald rechtsstelsel. Een
internationale rechtsverhouding wordt doorverwezen naar een stelsel van nationaal recht.
Rechtsverhouding
Een rechtsverhouding moet worden gekwalificeerd. Een rechtsverhouding moet worden
gecategoriseerd, zoals rechtspersonenrecht en familierecht Dit wordt een
verwijzingscategorie genoemd in het internationaal privaatrecht. Bij overeenkomst gelden de
verwijzingsregels van Rome I, bij overeenkomsten uit de wet gelden de verwijzingsregels
van Rome II. Soms kan het kwalificeren lastig zijn. Als je iets hebt gekwalificeerd, dan moet
je opzoek gaan naar welke verwijzingsregel daarbij hoort. Verwijzingsregels geven altijd een
aanknopingsfactor die aangeven of een bepaalde rechtsverhouding daarbij hoort. Een
aanknopingsfactor kan bijvoorbeeld de statutaire zetel, plaats van ligging, nationaliteit van
partijen zijn. Dit zijn objectieve aanknopingsfactoren zijn. Er zijn ook subjectieve
aanknopingsfactoren. Hierbij wordt gekeken naar de bedoeling van partijen. Aan de hand
van de aanknopingsfactor kun je vaststellen welk recht van toepassing is.
Verwijzing
De verwijzing is een gekanaliseerde verwijzing. Dat betekent dat als je op het niveau van de
verwijzingscategorie hebt geconcludeerd dat het bijvoorbeeld gaat om een overeenkomst,
dan moet je ook op bij het toepasselijke recht alleen maar kijken naar regels van
overeenkomsten recht. Als op een koopovereenkomst Engels recht van toepassing is, dan
mag alleen Engels koopovereenkomstenrecht worden toegepast, ook al zijn andere
bepalingen ook van belang.
De verwijzing naar het toepasselijke recht is een verwijzing naar de regels van materieel
recht, met uitsluiting van de internationaal privaatrechtelijke regels. Het is geen verwijzing
naar het internationaal privaatrecht van het recht dat van toepassing wordt verklaard (art.
10:5 BW, art. 20 Rome I, art. 5 lid 1 Haags Vertegenwoordigingsverdrag.
Kwalificatie
Volgens het materiële recht van de Lex Fori behoort een kwestie tot het in een
verwijzingsregels gehanteerde systeembegrip x, terwijl in een of meer van de voor
toepassing in aanmerking komende rechtsstelsels deze rechtsvraag tot systeembegrip y
behoort. Bij kwalificatie wordt de rechtsverhouding gekwalificeerd, doordat men concludeert
dat de rechtsvragen waartoe deze rechtsverhouding aanleiding geeft door een in een
bepaalde verwijzingsregel gehanteerd systeembegrip worden bestreken.
Bij secundaire kwalificatie is de kwalificatievraag: heeft een materieelrechtelijke regel van de
lex causae de eigenschappen van de materieelrechtelijke regels waarnaar de
verwijzingsregel beoogt te verwijzen? De secundaire kwalificatie sluit aan bij de primaire en
dient volgens dezelfde methode te geschieden. Bij primair wordt in abstracto vastgesteld
welk type voorschriften door de verwijzingsregel worden bestreken. Bij secundaire
kwalificatie wordt in concreto vastgesteld of de verwijzingsregel naar dit voorschrift wijst.
Bij de vraag hoe een rechtsverhouding moet worden gekwalificeerd is niet noodzakelijk de
systematiek van het eigen Nederlandse recht van belang. Zeker wanneer het gaat om een
kwalificatie in het kader van een internationale regeling, dan moet de kwalificatie op een
autonome wijze plaatsvinden. Dit betekent dat moet worden gekeken naar de doelstelling
van de desbetreffende regeling.
In het internationaal privaatrecht wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire
kwalificatie. Wanneer wordt gekwalificeerd op het hoogste niveau, dan noemen we dit
primaire kwalificatie. Bij kwalificatie op het laagste niveau, dan noemen we dit secundaire
kwalificatie.
Rome I: rechtskeuze
Bij overeenkomsten is de Rome I verordening van toepassing. Rome I kent een universeel
toepassingsgebied. Dit betekent dat Rome I steeds van toepassing is wanneer een rechter
van een EU-lidstaat moet oordelen over het recht dat van toepassing is op een
Week 1 – introductie Rome I en Rome II
Rome I en Rome II
Rome I gaat over contractuele zaken en Rome II gaat over niet contractuele zaken.
Toepasselijk recht
Hierbij gaat het om de vraag welk gerecht bevoegd is wanneer er sprake is van een geschil
tussen twee landen. Dit heeft niks te maken met Rome I en Rome II.
Een volgende vraag is welk recht zal het gerecht dat bevoegd is toepassen. Het feit dat het
Nederlandse gerecht bevoegd is, betekent niet dat het Nederlandse recht van toepassing is.
Het is ook mogelijk dat een Nederlandse rechter recht uit een ander land zal moeten
toepassen. In dat geval kunnen Rome I en Rome II een rol spelen.
Rome I
Als het gaat om een contractuele verplichting, dan zal de rechter altijd in Rome I moeten
kijken om te bepalen welk recht van toepassing is.
Rome II
Als de verplichting niet contractueel is, dan zal de rechter in Rome II moeten lijken om te
bepalen welk recht van toepassing is. Bijvoorbeeld de onrechtmatige daad of
zaakwaarneming.
Universal scope of obligation
Het maakt niet uit of het recht van een EU-land van toepassing is of dat het recht van een
niet EU-land van toepassing is.
Brussel I Bis geldt binnen de EU en Rome I en II zijn universele systemen. Daarom hebben
Rome I en Rome II een universal scope of obligation. Rome I is een Europese wet en het zal
daarom niet buiten de EU worden toegepast. Universal scope of obligation betekent dus niet
dat de wet ook zal worden toegepast buiten Europa. Echter, het betekent wel dat het wordt
toegepast bij geschillen met landen buiten de EU.
Brussel I Bis
Wanneer er sprake is van een geschil met een land dat niet bij de EU hoort, dan zal het
toepasselijke recht doorgaans niet worden bepaald door Brussel I bis. Het kan dan worden
bepaald door een verdrag of door het Wetboek van Rv.
,Kennisclip internationaal privaatrecht
Week 1 – Rome I, de basis
Rome I
Rome I is van toepassing bij contractuele verplichtingen. De rechter zal in Rome I moeten
kijken welk recht van toepassing is. Om te bepalen welk recht van toepassing is, moeten
verschillende stappen worden doorlopen. Deze stappen worden hieronder uitgewerkt.
Stap 1 Beschermde categorieën
Er moeten worden bepaald of de verplichting valt in een van de beschermde categorieën van
artikel 5 t/m 8.
Stap 2 Vrijheid van keuze
Als de verplichting niet valt onder een van de beschermde categorieën, moet worden
bekeken of de partijen hebben gekozen voor de toepasselijkheid van een bepaald recht (art.
3 Rome I).
Stap 3 Toepasselijk recht bij gebrek aan keuze
Wanneer partijen geen keuze hebben gemaakt, dan is artikel 4 Rome I van toepassing. Dit
artikel bepaalt dan welk recht van toepassing is. Echter, hierbij gelden wel grenzen.
Beschermde categorieën
Artikel 5 t/m 8 reguleren sommige categorieën verplichtingen.
Artikel 5 Vervoersovereenkomsten (goederen en personen)
Artikel 6 Consumentencontracten
Artikel 7 Verzekeringscontracten
Artikel 8 Individuele arbeidsovereenkomsten
Dit zijn overeenkomsten waarbij een partij sterker is dan de andere partij. Daarom wordt bij
het toepasselijke recht de zwakkere partij beschermd. Ook wordt de keuzevrijheid voor het
toepasselijke recht beperkt.
Vrijheid van keuze
Als de partijen het toepasselijke recht hebben gekozen, dan is dat het recht dat van
toepassing is (art. 3 Rome I). Echter, hierop gelden kleine uitzonderingen.
Geen keuze gemaakt
Als partijen geen keuze hebben gemaakt voor het toepasselijke recht, dan is artikel 4 Rome I
van toepassing. In artikel 4 worden veel verschillende overeenkomsten opgenomen en voor
elke overeenkomst wordt bepaald welk recht van toepassing is. Artikel 4 is alleen van
toepassing als partijen geen toepasselijk recht hebben gekozen. Artikel 5 t/m 8 zijn altijd van
toepassing.
Het kan zijn dat op basis van artikel 4 Rome I een bepaald recht van toepassing is, maar dat
de overeenkomst meer aansluit bij ander recht. De rechter kan op grond van art. 3 Rome I
dan bepalen dat hij het recht toepast dat meer aansluit bij de overeenkomst. Echter, dit is wel
een uitzondering.
,Hoorcollege internationaal privaatrecht
Week 1
Indeling van het internationaal privaatrecht
Het internationaal privaatrecht bestaat uit drie deelgebieden, namelijk:
1. Rechtsmacht;
Is de Nederlandse rechterbevoegd?
De belangrijkste regels zijn:
Brussel I;
Art.1-14 Rv
2. Conflictenrecht;
Welk recht is van toepassing?
De belangrijkste regels zijn:
Rome I;
Internationale overeenkomsten.
Rome II;
Niet contractuele overeenkomsten.
Boek 10 BW.
Boek 10 BW gelden alleen als er geen internationale regels en verdragen zijn.
Hierbij staat de verwijzingsregel centraal.
3. Erkenning en tenuitvoerlegging.
Hierbij is Brussel I van belang.
Bij rechtsmacht gaat het met name over de rechtsmacht van de Nederlandse rechter.
Bij erkenning en tenuitvoerlegging gaat het om een beslissing van een buitenlandse
rechter. Kan dit vonnis/beslissing in Nederland worden erkend en ten uitvoer worden
gelegd.
Het is van belang om uit de veelheid van bronnen de juiste regeling te vinden.
Bronnen en internationaliteit
Er zijn verschillende bronnen in het internationaal privaatrecht, zoals:
- Verdragen;
Haagse verdragen: vertegenwoordiging;
Trust;
Formumkeuze.
- EU-recht;
Rome I;
Rome II;
Brussel I;
Insolventieverordening.
Komt in dit vak niet aan de orde.
- Nationaal recht;
Boek 1 BW;
Andere bepalingen, bijvoorbeeld art. 6:247 lid 4 BW.
Er zijn veel arresten van het Hof van Justitie waarin internationaal privaatrechtelijke
rechtsregels onverbindend worden verklaard, omdat deze in strijd zijn met de beginselen van
de EU.
Het gaat om internationaal privaatrecht als het betrekking heeft op internationale
verhoudingen. Het object van het internationaal privaatrecht zijn internationale
rechtsverhoudingen.
Conflictenrecht
Bij het conflictenrecht gaat het om de vraag welk recht van toepassing is op een
internationale rechtsverhouding. Een internationale rechtsverhouding is een conflict waarbij
meerdere nationaliteiten zijn betrokken. Het internationaal privaatrecht lost niet zelf het
probleem op. Het internationaal privaatrecht is een hulprecht. Het internationaal privaatrecht
, zegt voor dit conflict moet je antwoord zoeken in een bepaald rechtsstelsel. Een
internationale rechtsverhouding wordt doorverwezen naar een stelsel van nationaal recht.
Rechtsverhouding
Een rechtsverhouding moet worden gekwalificeerd. Een rechtsverhouding moet worden
gecategoriseerd, zoals rechtspersonenrecht en familierecht Dit wordt een
verwijzingscategorie genoemd in het internationaal privaatrecht. Bij overeenkomst gelden de
verwijzingsregels van Rome I, bij overeenkomsten uit de wet gelden de verwijzingsregels
van Rome II. Soms kan het kwalificeren lastig zijn. Als je iets hebt gekwalificeerd, dan moet
je opzoek gaan naar welke verwijzingsregel daarbij hoort. Verwijzingsregels geven altijd een
aanknopingsfactor die aangeven of een bepaalde rechtsverhouding daarbij hoort. Een
aanknopingsfactor kan bijvoorbeeld de statutaire zetel, plaats van ligging, nationaliteit van
partijen zijn. Dit zijn objectieve aanknopingsfactoren zijn. Er zijn ook subjectieve
aanknopingsfactoren. Hierbij wordt gekeken naar de bedoeling van partijen. Aan de hand
van de aanknopingsfactor kun je vaststellen welk recht van toepassing is.
Verwijzing
De verwijzing is een gekanaliseerde verwijzing. Dat betekent dat als je op het niveau van de
verwijzingscategorie hebt geconcludeerd dat het bijvoorbeeld gaat om een overeenkomst,
dan moet je ook op bij het toepasselijke recht alleen maar kijken naar regels van
overeenkomsten recht. Als op een koopovereenkomst Engels recht van toepassing is, dan
mag alleen Engels koopovereenkomstenrecht worden toegepast, ook al zijn andere
bepalingen ook van belang.
De verwijzing naar het toepasselijke recht is een verwijzing naar de regels van materieel
recht, met uitsluiting van de internationaal privaatrechtelijke regels. Het is geen verwijzing
naar het internationaal privaatrecht van het recht dat van toepassing wordt verklaard (art.
10:5 BW, art. 20 Rome I, art. 5 lid 1 Haags Vertegenwoordigingsverdrag.
Kwalificatie
Volgens het materiële recht van de Lex Fori behoort een kwestie tot het in een
verwijzingsregels gehanteerde systeembegrip x, terwijl in een of meer van de voor
toepassing in aanmerking komende rechtsstelsels deze rechtsvraag tot systeembegrip y
behoort. Bij kwalificatie wordt de rechtsverhouding gekwalificeerd, doordat men concludeert
dat de rechtsvragen waartoe deze rechtsverhouding aanleiding geeft door een in een
bepaalde verwijzingsregel gehanteerd systeembegrip worden bestreken.
Bij secundaire kwalificatie is de kwalificatievraag: heeft een materieelrechtelijke regel van de
lex causae de eigenschappen van de materieelrechtelijke regels waarnaar de
verwijzingsregel beoogt te verwijzen? De secundaire kwalificatie sluit aan bij de primaire en
dient volgens dezelfde methode te geschieden. Bij primair wordt in abstracto vastgesteld
welk type voorschriften door de verwijzingsregel worden bestreken. Bij secundaire
kwalificatie wordt in concreto vastgesteld of de verwijzingsregel naar dit voorschrift wijst.
Bij de vraag hoe een rechtsverhouding moet worden gekwalificeerd is niet noodzakelijk de
systematiek van het eigen Nederlandse recht van belang. Zeker wanneer het gaat om een
kwalificatie in het kader van een internationale regeling, dan moet de kwalificatie op een
autonome wijze plaatsvinden. Dit betekent dat moet worden gekeken naar de doelstelling
van de desbetreffende regeling.
In het internationaal privaatrecht wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire
kwalificatie. Wanneer wordt gekwalificeerd op het hoogste niveau, dan noemen we dit
primaire kwalificatie. Bij kwalificatie op het laagste niveau, dan noemen we dit secundaire
kwalificatie.
Rome I: rechtskeuze
Bij overeenkomsten is de Rome I verordening van toepassing. Rome I kent een universeel
toepassingsgebied. Dit betekent dat Rome I steeds van toepassing is wanneer een rechter
van een EU-lidstaat moet oordelen over het recht dat van toepassing is op een
