Samenvatting farmacologie medische aspecten

Farmacologie

1

,2

,Definities en termen
= onderdeel van de klinische farmacologie en handelt over
het oordeelkundig gebruik van GM in de dagelijkse praktijk

 Preventie: ter voorkoming van ziekte
v Farmacologie  Therapeutisch: behandeling van pijn of ziekte
 Causaal
 Leer der geneesmiddelen (GM)  Symptomatisch
 Geschiedenis  Substitutie
 Herkomst  Stabiliserend
 Fysicochemische eigenschappen  Hulpmiddel bij diagnosestelling
 Werkingsmechanisme
 Farmacokinetiek v Toxicologie
 Gebruik van geneesmiddelen = de leer der vergiftigen & de leer der ongewenste effecten
 = brede definitie van GM
 Klinische farmacologie (humane)  Er is een vage grens tussen farmacologie en toxicologie:
Bestudeert het effect van geneesmiddelen op de mens GM zijn vaak oorzaak van bijwerkingen en iatrogene
 Onderzoek naar nieuwe GM ziekten: ziekten veroorzaakt door medisch ingrijpen
 Studie van gebruik van bestaande GM
 Enge definitie Toxiciteit van GM is meestal te wijten aan een verkeerde dosis
en niet zozeer aan de aard van het GM
v Farmacokinetiek
v Farmacie
= wat doet het lichaam met het geneesmiddel = vakgebied van de apotheker: omvat zowel de kennis van de
¢ Absorptie GM als hun bereiding
¢ Distributie
¢ Metabolisme v Farmacovigilantie / geneesmiddelenbewaking
¢ Excretie = wetenschap met betrekking tot bijwerkingen of een ander
probleem dat gerelateerd is aan het GM:
v Farmocodynamiek
¢ Opsporen
= wat doet het geneesmiddel met het lichaam ¢ Beoordelen
 Celniveau: door binding op het aangrijpingspunt  ¢ Inzicht verkrijgen
farmacologisch effect ¢ Voorkomen

v Geneesmiddel
v Farmacotherapie = substantie/stof die toegediend wordt voor:


3

,  Absolute contra-indicatie: in geen geval mag het middel
1. Het genezen of voorkomen van een ziekte, gebrek, wond gegeven worden
of pijn  Bijv. ACE-inhibitoren gebruikt bij hypertensie: mogen
2. Het stellen van een geneeskundige diagnose nooit gebruikt worden tijdens de zwangerschap =
3. Het herstellen, verbeteren of anderszins wijzigen van schadelijk voor ongeboren kind
fysiologische functies
 Relatieve contra-indicatie: zorgvuldig voordelen en
 Een geneesmiddel hoeft dus niet perse te genezen of te nadelen afwegen
worden ingezet ter behandeling van een aandoening  Bijv. bètablokkers gebruikt bij hypertensie bij een
COPD patiënt: zou een bronchoconstrictie kunnen
v Therapeutisch effect uitlokken
= het beoogde effect met behandeling, nuttig en gewenst
effect van het geneesmiddel op het lichaam v Dosering
= de hoeveelheid van een GM dat per keer wordt toegediend
v Indicatie
= aandoening(en) waarvoor het GM voorgeschreven kan  Onderdosering: te lage dosering, waarbij het GM niet meer
worden werkzaam is
 Symptomen blijven bestaan of komen terug
 Indicaties worden geregistreerd door de farmaceutische
firma en zijn terug te vinden in de bijsluiter  Overdosering: te hoge dosering
 Kan vervelende bijwerkingen geven
v Off label
= GM is niet geregistreerd voor deze aandoening maar wordt  Gewenning: bij langer gebruik van GM, moet er steeds
er wel voor gebruikt. meer gebruikt worden om hetzelfde effect te bekomen
(drugs, morfine, benzodiazepines)
 Bijv. misoprostol is geregistreerd ter preventie van
maagulcera, maar wordt off label gebruikt ter behandeling v Bijwerking
van postpartum bloedingen = onbedoelde, soms schadelijke werking van één
geneesmiddel
v Contra-indicatie
= aandoeningen waarbij een GM NIET mag worden  Kunnen zowel positief als negatief zijn
voorgeschreven, omdat er onaanvaardbare risico’s ontstaan  Teratogeen (= monstermakend) = geneesmiddel met
wanneer het wel gegeven wordt. negatieve bijwerkingen voor ongeboren kind met
aangeboren afwijkingen of groeiachterstand tot gevolg.
 Extra aandacht voor risicopatiënten: kinderen, zwangeren,
ouderen en patiënten met comorbiditeit v Interactie



4