Financial Accounting Theory
Algemeen
Doel FAT FAT provides a critical awareness of the current financial accounting and reporting
environment.
Probleem FAT Er zijn verschillende belanghebbenden waardoor het moeilijk is om een balans te
vinden tussen relevantie en betrouwbaarheid, omdat de gebruikers andere wensen hebben.
- Managers hebben een persoonlijk belang en beslissen wat er in de jaarrekening staat door
iets wel of niet op te nemen.
Adverse selection Vooraf De een heeft meer informatie dan de ander Inside information.
- Oplossing Full disclosure en fair value accounting.
Moral hazard Achteraf De een heeft meer informatie dan de ander Agency theorie.
- Oplossing Efficient contracting.
Hoofdstuk 1 Introduction
Financial accounting theory (FAT) Geeft een belangrijke bewustheid van het huidige accounting en
reporting systeem.
Belangrijke punten in de tijd:
- 1494 Paciolo double entry system.
- 1603 Concept joint stock company (VOC) Ontwikkeling aandelenmarkt etc.
- 1844 Companies Act (UK) Gecontroleerde balans voor het eerst in de wet.
- 1909 Corporate income tax (US) Boost voor het meten van inkomen.
- 1929 Stock market crash en Great Depression.
- 1934 Creation SEC (Security and Exchange Committee) by Securities Act Belangrijk om
investeerders te beschermen door regelgeving.
- 1940 Paton and Littleton monograph Historische kostprijs op basis van going concern.
Er werd gezocht naar boekhoudprincipes Financial accounting beschermd en informeert
investeerders en motiveert een goed werkende kapitaalmarkt.
- Tot 1960 Normative accounting theory.
- Na 1960 Nieuw concept ‘decisoin usefulness’.
1
,Vervolg tijdlijn:
- Einde 1990 Stock market boom.
- Begin 2000 Stock market collapse Fraudegevallen ENRON, WorldCom, Ahold.
- 2010 Conceptual Framework.
- Sarbanes-Oxley Act Publiek vertrouwen terugbrengen.
Gevolgen van de 2007-2008 market meltdowns:
- Transparante financial reporting.
- Marktwaarde wordt lager dan gebruikswaarde.
- Off-balance activiteiten moeten worden toegelicht.
- Kredietrisico en liquiditeitsproblemen.
Belangrijke wijzigingen in standaarden doorgevoerd Hierbij 2 problemen:
- Gaan we terug naar conservative accounting of door met fair value accounting?
- Rules-based versus principles based accounting?
Rollen van accounting onderzoek:
- Gevolgen van accountancy in acht nemen.
- Begrip van accountancy verbeteren.
Huidige measurementsystemen Mix van grondslagen:
- Historische kosten.
- Huidige waarde:
Bedrijfswaarde (value in use) Verdisconteerde kasstromen wat leidt tot de actuele
waarde van toekomstige kasstromen.
Fair value (exit price) De waarde die ontvangen zou worden indien het actief zou
worden verkocht.
Informatie asymmetrie Als andere partijen meer informatie hebben dan jij.
- Adverse selection Als een partij kennis heeft die de andere niet heeft (inside information)
Voorafgaand aan transactie.
- Moral hazard Als sommige partijen de acties van andere partijen niet kunnen monitoren
terwijl deze acties wel invloed hebben op alle partijen Nadat je al iets hebt afgesproken.
Fundamenteel probleem bij FAT De beste maatstaf van netto-inkomen om investeerders te
informeren is niet meteen ook de beste maatstaf om de prestaties van managers te motiveren.
- Hoe kunnen we standaarden vormgeven en implementeren die hier de beste balans tussen
hebben?
- Hoe kunnen we managers motiveren?
Er zijn twee reacties op het fundamentele probleem:
- De marktwerking kan de adverse selection en moral hazard problemen effectief controleren
zodat investeerders beschermd zijn en de markten goed functioneren.
- Regelgeving om investeerders te beschermen, omdat de marktwerking alleen niet krachtig
genoeg is om deze problemen te onderdrukken Hierbij is de rol van standaarden dus erg
groot.
2
,Ideale condities Een economie met perfecte en complete markten (geen informatie asymmetrie
of andere drempels tot een eerlijke en efficiënte marktwerking).
- Activa en passiva worden gewaardeerd op basis van de huidige waarde van toekomstige
kasstromen.
- Financiële verslaggeving is relevant en betrouwbaar.
Relevant Het zegt iets over de toekomstige kasstromen.
Betrouwbaar Het is niet gemanipuleerd door een manager.
- Overigens is dit niet in de praktijk Wel benchmark voor goede volgende optie.
- Het helpt ons om de echte problemen te onderkennen.
Decision usefulness approach Nuttige informatie rapporteren aan investeerders.
- Belangrijk om te weten welke informatie investeerders nodig hebben.
- Daarnaast creëer je een gelijk speelveld door alle informatie ‘op tafel te leggen’.
- Als een groot aantal rationele investeerders in een goed werkende markt samenkomen,
wordt de markt vanzelf efficiënt.
- Boekhoudkundige reactie Volledige transparantie Zodat investeerders goede
beslissingen kunnen nemen.
Measurement approach to decision usefulness Boekhoudkundige nemen verantwoordelijkheid
voor toegenomen gebruik van waardering tegen contante waarde in financiële verslaggeving onder
niet ideale omstandigheden Hierdoor meer relevantie, maar minder betrouwbaarheid.
Role accounting Om een maatstaf te creëren om de resultaten van inzet van managers te
rapporteren.
- Moral hazard zorgt voor de interesse van managers in boekhoudbeleid.
Positive accounting theory Probeert te begrijpen waarom boekhoudbeleid belangrijks is en
probeert te voorspellen voor welk beleid ondernemingen zullen kiezen.
- Een onderneming is een verbinding tussen contracten die impact hebben op de keuze van
boekhoudbeleid.
Hoofdstuk 2 Accounting Under Ideal Conditions
§2.1 Overview
Present value model Dit model geeft het beste de relevante informatie weer voor gebruikers van
de jaarrekening.
- Relevant information Informatie over de economische toekomst van de onderneming.
3
, §2.2 The present value model under certainty
Certainty De toekomstige kasstromen van de onderneming en de rentestanden in de economie
zijn publiekelijk bekend met volledige zekerheid.
- Dit zijn dus ideale condities.
Bij ideale condities is het dus mogelijk om geheel relevante en betrouwbare rapportages op te
stellen.
- De nettowinst is niet relevant De balans geeft alle relevante informatie.
- Dividend irrelenacy De timing van het uitkeren van dividend heeft geen invloed op de
waardering van de onderneming.
𝐶𝑎𝑠ℎ𝑓𝑙𝑜𝑤 𝑗𝑎𝑎𝑟 1 𝐶𝑎𝑠ℎ𝑓𝑙𝑜𝑤 𝑗𝑎𝑎𝑟 2 𝐶𝑎𝑠ℎ𝑓𝑙𝑜𝑤 𝑗𝑎𝑎𝑟 3
𝐶𝑜𝑛𝑡𝑎𝑛𝑡𝑒 𝑤𝑎𝑎𝑟𝑑𝑒 = + + 𝑒𝑡𝑐.
𝑅𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑜𝑒𝑡 𝑅𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑜𝑒𝑡 𝑅𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑜𝑒𝑡
§2.3 The present value model under uncertainty
Uitgangspunten:
1. Een gegeven vast interestpercentage.
2. Een compleet publiekelijk bekend aantal mogelijkheden.
3. De kans op elke mogelijkheid.
4. De realisatie van mogelijkheden publiekelijk zichtbaar.
5. Investeerders zijn risico neutraal.
Verschil hierbij is dat verwachte en gerealiseerde nettowinst niet langer hetzelfde hoeft te zijn.
§2.4 Examples of present value accounting
Embedded value Betreft de contante waarde van een onderneming, waarbij rekening wordt
gehouden met een risk free rate en een risico premie.
- Hierbij wordt dus geen rekening gehouden met de huidige waarde van de toekomstige
kasstromen.
Reserve recognition accounting Speciaal voor olie en gas bedrijven.
- Voorbeeld waaruit blijkt dat present value accounting bruikbaar is.
- Contante waarde van de olie- of gasreserves wordt opgenomen in de toelichting, omdat deze
reserves onder historische kosten niet zichtbaar zijn.
Kritiek op deze methode:
- Kan nuttig zijn voor investeerders, maar er is gemixt bewijs van dit nut.
- Er is moeite met het toepassen van ideale condities Omdat rente niet vaststaat en er
meer mogelijkheden zijn dan 2.
- Kans van mogelijkheden is niet beschikbaar.
Conclusie RRA heeft minder betrouwbaarheid, maar meer relevantie.
- Dit komt doordat olie en gas bedrijven geen ideale condities hebben.
§2.5 Historical cost accounting revisited
HC-accounting Komt in de praktijk veel voor.
- Er wordt veel gewerkt met overlopende posten om de juiste kosten en opbrengsten te
matchen met de juiste periode.
- Hierdoor wordt er informatie gegeven aan investeerders over de toekomstige positie van het
bedrijf.
4
Algemeen
Doel FAT FAT provides a critical awareness of the current financial accounting and reporting
environment.
Probleem FAT Er zijn verschillende belanghebbenden waardoor het moeilijk is om een balans te
vinden tussen relevantie en betrouwbaarheid, omdat de gebruikers andere wensen hebben.
- Managers hebben een persoonlijk belang en beslissen wat er in de jaarrekening staat door
iets wel of niet op te nemen.
Adverse selection Vooraf De een heeft meer informatie dan de ander Inside information.
- Oplossing Full disclosure en fair value accounting.
Moral hazard Achteraf De een heeft meer informatie dan de ander Agency theorie.
- Oplossing Efficient contracting.
Hoofdstuk 1 Introduction
Financial accounting theory (FAT) Geeft een belangrijke bewustheid van het huidige accounting en
reporting systeem.
Belangrijke punten in de tijd:
- 1494 Paciolo double entry system.
- 1603 Concept joint stock company (VOC) Ontwikkeling aandelenmarkt etc.
- 1844 Companies Act (UK) Gecontroleerde balans voor het eerst in de wet.
- 1909 Corporate income tax (US) Boost voor het meten van inkomen.
- 1929 Stock market crash en Great Depression.
- 1934 Creation SEC (Security and Exchange Committee) by Securities Act Belangrijk om
investeerders te beschermen door regelgeving.
- 1940 Paton and Littleton monograph Historische kostprijs op basis van going concern.
Er werd gezocht naar boekhoudprincipes Financial accounting beschermd en informeert
investeerders en motiveert een goed werkende kapitaalmarkt.
- Tot 1960 Normative accounting theory.
- Na 1960 Nieuw concept ‘decisoin usefulness’.
1
,Vervolg tijdlijn:
- Einde 1990 Stock market boom.
- Begin 2000 Stock market collapse Fraudegevallen ENRON, WorldCom, Ahold.
- 2010 Conceptual Framework.
- Sarbanes-Oxley Act Publiek vertrouwen terugbrengen.
Gevolgen van de 2007-2008 market meltdowns:
- Transparante financial reporting.
- Marktwaarde wordt lager dan gebruikswaarde.
- Off-balance activiteiten moeten worden toegelicht.
- Kredietrisico en liquiditeitsproblemen.
Belangrijke wijzigingen in standaarden doorgevoerd Hierbij 2 problemen:
- Gaan we terug naar conservative accounting of door met fair value accounting?
- Rules-based versus principles based accounting?
Rollen van accounting onderzoek:
- Gevolgen van accountancy in acht nemen.
- Begrip van accountancy verbeteren.
Huidige measurementsystemen Mix van grondslagen:
- Historische kosten.
- Huidige waarde:
Bedrijfswaarde (value in use) Verdisconteerde kasstromen wat leidt tot de actuele
waarde van toekomstige kasstromen.
Fair value (exit price) De waarde die ontvangen zou worden indien het actief zou
worden verkocht.
Informatie asymmetrie Als andere partijen meer informatie hebben dan jij.
- Adverse selection Als een partij kennis heeft die de andere niet heeft (inside information)
Voorafgaand aan transactie.
- Moral hazard Als sommige partijen de acties van andere partijen niet kunnen monitoren
terwijl deze acties wel invloed hebben op alle partijen Nadat je al iets hebt afgesproken.
Fundamenteel probleem bij FAT De beste maatstaf van netto-inkomen om investeerders te
informeren is niet meteen ook de beste maatstaf om de prestaties van managers te motiveren.
- Hoe kunnen we standaarden vormgeven en implementeren die hier de beste balans tussen
hebben?
- Hoe kunnen we managers motiveren?
Er zijn twee reacties op het fundamentele probleem:
- De marktwerking kan de adverse selection en moral hazard problemen effectief controleren
zodat investeerders beschermd zijn en de markten goed functioneren.
- Regelgeving om investeerders te beschermen, omdat de marktwerking alleen niet krachtig
genoeg is om deze problemen te onderdrukken Hierbij is de rol van standaarden dus erg
groot.
2
,Ideale condities Een economie met perfecte en complete markten (geen informatie asymmetrie
of andere drempels tot een eerlijke en efficiënte marktwerking).
- Activa en passiva worden gewaardeerd op basis van de huidige waarde van toekomstige
kasstromen.
- Financiële verslaggeving is relevant en betrouwbaar.
Relevant Het zegt iets over de toekomstige kasstromen.
Betrouwbaar Het is niet gemanipuleerd door een manager.
- Overigens is dit niet in de praktijk Wel benchmark voor goede volgende optie.
- Het helpt ons om de echte problemen te onderkennen.
Decision usefulness approach Nuttige informatie rapporteren aan investeerders.
- Belangrijk om te weten welke informatie investeerders nodig hebben.
- Daarnaast creëer je een gelijk speelveld door alle informatie ‘op tafel te leggen’.
- Als een groot aantal rationele investeerders in een goed werkende markt samenkomen,
wordt de markt vanzelf efficiënt.
- Boekhoudkundige reactie Volledige transparantie Zodat investeerders goede
beslissingen kunnen nemen.
Measurement approach to decision usefulness Boekhoudkundige nemen verantwoordelijkheid
voor toegenomen gebruik van waardering tegen contante waarde in financiële verslaggeving onder
niet ideale omstandigheden Hierdoor meer relevantie, maar minder betrouwbaarheid.
Role accounting Om een maatstaf te creëren om de resultaten van inzet van managers te
rapporteren.
- Moral hazard zorgt voor de interesse van managers in boekhoudbeleid.
Positive accounting theory Probeert te begrijpen waarom boekhoudbeleid belangrijks is en
probeert te voorspellen voor welk beleid ondernemingen zullen kiezen.
- Een onderneming is een verbinding tussen contracten die impact hebben op de keuze van
boekhoudbeleid.
Hoofdstuk 2 Accounting Under Ideal Conditions
§2.1 Overview
Present value model Dit model geeft het beste de relevante informatie weer voor gebruikers van
de jaarrekening.
- Relevant information Informatie over de economische toekomst van de onderneming.
3
, §2.2 The present value model under certainty
Certainty De toekomstige kasstromen van de onderneming en de rentestanden in de economie
zijn publiekelijk bekend met volledige zekerheid.
- Dit zijn dus ideale condities.
Bij ideale condities is het dus mogelijk om geheel relevante en betrouwbare rapportages op te
stellen.
- De nettowinst is niet relevant De balans geeft alle relevante informatie.
- Dividend irrelenacy De timing van het uitkeren van dividend heeft geen invloed op de
waardering van de onderneming.
𝐶𝑎𝑠ℎ𝑓𝑙𝑜𝑤 𝑗𝑎𝑎𝑟 1 𝐶𝑎𝑠ℎ𝑓𝑙𝑜𝑤 𝑗𝑎𝑎𝑟 2 𝐶𝑎𝑠ℎ𝑓𝑙𝑜𝑤 𝑗𝑎𝑎𝑟 3
𝐶𝑜𝑛𝑡𝑎𝑛𝑡𝑒 𝑤𝑎𝑎𝑟𝑑𝑒 = + + 𝑒𝑡𝑐.
𝑅𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑜𝑒𝑡 𝑅𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑜𝑒𝑡 𝑅𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑜𝑒𝑡
§2.3 The present value model under uncertainty
Uitgangspunten:
1. Een gegeven vast interestpercentage.
2. Een compleet publiekelijk bekend aantal mogelijkheden.
3. De kans op elke mogelijkheid.
4. De realisatie van mogelijkheden publiekelijk zichtbaar.
5. Investeerders zijn risico neutraal.
Verschil hierbij is dat verwachte en gerealiseerde nettowinst niet langer hetzelfde hoeft te zijn.
§2.4 Examples of present value accounting
Embedded value Betreft de contante waarde van een onderneming, waarbij rekening wordt
gehouden met een risk free rate en een risico premie.
- Hierbij wordt dus geen rekening gehouden met de huidige waarde van de toekomstige
kasstromen.
Reserve recognition accounting Speciaal voor olie en gas bedrijven.
- Voorbeeld waaruit blijkt dat present value accounting bruikbaar is.
- Contante waarde van de olie- of gasreserves wordt opgenomen in de toelichting, omdat deze
reserves onder historische kosten niet zichtbaar zijn.
Kritiek op deze methode:
- Kan nuttig zijn voor investeerders, maar er is gemixt bewijs van dit nut.
- Er is moeite met het toepassen van ideale condities Omdat rente niet vaststaat en er
meer mogelijkheden zijn dan 2.
- Kans van mogelijkheden is niet beschikbaar.
Conclusie RRA heeft minder betrouwbaarheid, maar meer relevantie.
- Dit komt doordat olie en gas bedrijven geen ideale condities hebben.
§2.5 Historical cost accounting revisited
HC-accounting Komt in de praktijk veel voor.
- Er wordt veel gewerkt met overlopende posten om de juiste kosten en opbrengsten te
matchen met de juiste periode.
- Hierdoor wordt er informatie gegeven aan investeerders over de toekomstige positie van het
bedrijf.
4
