AF 12.5 Grote hersenen
De grote hersenen/cerebrum vormen het domein van gedachten, gevoelens, bewuste functies en
geheugen. Ook aan- en bijsturing start in de grote hersenen.
12.5.1 Uitwendige bouw
De grote hersenen bestaan uit twee helften de hemisferen (hersenhelften) genoemd. Tussen de
hemisferen lopen verbindingen waarvan de hersenbalk de belangrijkste is. De hemisferen zijn door
elkaar gescheiden door een diepe spleet de fissura longitudinalis.
Vrijwel alle activiteiten worden door de grote hersenen aangestuurd.
De cellichamen van neuronen liggen aan de buitenkant en vormen de cortex (schors), deze is sterk
geplooid en heeft een aanzienlijk groot oppervlak.
Binnen de cortex liggen verbindingsbanen (witte stof) dit is het medulla (merg).
Het geplooide hersenoppervlak heeft een groot aantal groeven (sulci) en windingen (gyri).
De sulcus lateralis verloopt aan de zijkant van beneden. Het niet zichtbare deel van de grijze stof
wordt insula (eilandje) genoemd, een tweede grote groeve is de sulcus centralis. Dit is een grote
verticale groeve die in het midden vanaf de sulcus lateralis naar de fissura longitudinalis loopt.
De gyrus voor de sulcus centralis heet gyrus precentralis en die daarachter is de gyrus postcentralis.
De groeven verdelen de hemisfeer in 4 kwabben (lobus). Aan de voorkant heb je lobus frontalis,
achter de sulcus centralis ligt de lobus parietalis. De lobus temporalis ligt onder de sulcus lateralis.
De kwab aan de achterkant heet lobus occipitalis.
12.5.2 Inwendige bouw
De medulla bestaat voornamelijk uit gemyeliniseerde axonen (witte stof), en bestaat uit 3 functioneel
gescheiden delen:
Associatiebanen
Dit zijn verbindingen binnen een hemisfeer, ze verbinden verschillende schorsgebieden.
Commissuren
Dit zijn verbindingen tussen beide hemisferen, deze kruizen het mediaan wel. De
belangrijkste is de corpus callosum (hersenbalk).
Efferente en afferente banen
Deze banen verbinden het cerebrum met de lagergelegen delen van het centrale
zenuwstelsel.
De afferente, sensibele banen maken een stop in de thalamus waarna ze voor een groot deel
eindigen in de gyrus postcentralis.
Bij de efferente, motorische banen worden 2 typen onderscheden:
1. Piramidebanen
Deze beginnen in de gyrus precentralis, de neuronen hebben een piramidevormig
cellichaam. De axonen lopen in een bundel naar caudaal.
2. Extrapiramidale banen
Deze bestaan uit alle motorische zenuwvezels die niet tot de piramidebanen behoren. De
vezels lopen minder in bundels en ontmoeten op de weg caudaal een aantal
hersencentra.
Holten en kernen
In elk van de hemisferen bevindt zich een holte die ventriculus lateralis (zijventrikel) wordt
genoemd. Tegen de laterale wanden van de zijventrikels bevindt zich een verzameling kernen de
basale ganglia (basale kernen). Enkele daarvan zijn d nucleus caudatus (staartkern) en de nucleus
lentiformis (lenskern). De basale ganglia behoren tot het extrapiramidale systeem.
De grote hersenen/cerebrum vormen het domein van gedachten, gevoelens, bewuste functies en
geheugen. Ook aan- en bijsturing start in de grote hersenen.
12.5.1 Uitwendige bouw
De grote hersenen bestaan uit twee helften de hemisferen (hersenhelften) genoemd. Tussen de
hemisferen lopen verbindingen waarvan de hersenbalk de belangrijkste is. De hemisferen zijn door
elkaar gescheiden door een diepe spleet de fissura longitudinalis.
Vrijwel alle activiteiten worden door de grote hersenen aangestuurd.
De cellichamen van neuronen liggen aan de buitenkant en vormen de cortex (schors), deze is sterk
geplooid en heeft een aanzienlijk groot oppervlak.
Binnen de cortex liggen verbindingsbanen (witte stof) dit is het medulla (merg).
Het geplooide hersenoppervlak heeft een groot aantal groeven (sulci) en windingen (gyri).
De sulcus lateralis verloopt aan de zijkant van beneden. Het niet zichtbare deel van de grijze stof
wordt insula (eilandje) genoemd, een tweede grote groeve is de sulcus centralis. Dit is een grote
verticale groeve die in het midden vanaf de sulcus lateralis naar de fissura longitudinalis loopt.
De gyrus voor de sulcus centralis heet gyrus precentralis en die daarachter is de gyrus postcentralis.
De groeven verdelen de hemisfeer in 4 kwabben (lobus). Aan de voorkant heb je lobus frontalis,
achter de sulcus centralis ligt de lobus parietalis. De lobus temporalis ligt onder de sulcus lateralis.
De kwab aan de achterkant heet lobus occipitalis.
12.5.2 Inwendige bouw
De medulla bestaat voornamelijk uit gemyeliniseerde axonen (witte stof), en bestaat uit 3 functioneel
gescheiden delen:
Associatiebanen
Dit zijn verbindingen binnen een hemisfeer, ze verbinden verschillende schorsgebieden.
Commissuren
Dit zijn verbindingen tussen beide hemisferen, deze kruizen het mediaan wel. De
belangrijkste is de corpus callosum (hersenbalk).
Efferente en afferente banen
Deze banen verbinden het cerebrum met de lagergelegen delen van het centrale
zenuwstelsel.
De afferente, sensibele banen maken een stop in de thalamus waarna ze voor een groot deel
eindigen in de gyrus postcentralis.
Bij de efferente, motorische banen worden 2 typen onderscheden:
1. Piramidebanen
Deze beginnen in de gyrus precentralis, de neuronen hebben een piramidevormig
cellichaam. De axonen lopen in een bundel naar caudaal.
2. Extrapiramidale banen
Deze bestaan uit alle motorische zenuwvezels die niet tot de piramidebanen behoren. De
vezels lopen minder in bundels en ontmoeten op de weg caudaal een aantal
hersencentra.
Holten en kernen
In elk van de hemisferen bevindt zich een holte die ventriculus lateralis (zijventrikel) wordt
genoemd. Tegen de laterale wanden van de zijventrikels bevindt zich een verzameling kernen de
basale ganglia (basale kernen). Enkele daarvan zijn d nucleus caudatus (staartkern) en de nucleus
lentiformis (lenskern). De basale ganglia behoren tot het extrapiramidale systeem.
