Taxonomie
Op examen:
Clostridium: geef phylum, geef volledig naam van de species (clostridium tetani), gram-positief, -negatief of zuurvast?,
welke vorm, bijzondere eigenschappen zoals sporenvorming en (an)aeroob, en geef van die kiem in 5-10 lijnen wat die
kiem veroorzaakt, wat zijn de symptomen & bijzonderheden van die ziekte
je kan dus aannemen dat van bacteriën waar je nauwelijks iets over kan vertellen over de ziekte, dat prof. Cos dit
ook niet zal vragen
Clostridium Phylum Firmicutes
Species (geef volledige Clostridium tetani
kiem) Clostridium botulinum
Vorm (coc of bacil) Staafje
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob Obligaat ANaeroob
Speciale eigenschappen Endosporen, vorming neurotoxines
5-10 lijnen ziekte Botulisme:
Verlamming van de spieren, ook van de slikspieren en ademhalingsspieren
=> moeite met slikken en ademen.
Het botulisme toxine gaat binden thv presynaptische spleet => geen ACh
vrijstelling meer => geen spiercontractie meer
Wordt veroorzaakt door exotoxine => hier heb je slechts weinig van nodig
om ziek te worden => lichaam reageert er niet op => geen koorts
Er bestaat: voedsel botulisme, honingbotulisme en wond botulisme
Tetanus:
Wonde door vuil metaal en niet ontsmetten => als wonde dicht gaat
ontstaat er anaerobe omgeving => omzetten tot vegetatieve bacterie =>
exotoxines => gaan de inhiberende neurotransmitters van spiercontractie
inhiberen waardoor de spieren continu opgespannen blijven
Symptomen: spierkrampen in gezicht, stem, slikken, ademhaling, lichaam
Je kan niet ineens stevige antibiotica behandeling doen want dan gaan de
bacteriën massaal dood en komen de toxines vrij => dodelijk
Dus: spierverslappers + kunstmatige beademing + juiste dosis antibiotica
Examenvraag: Welke soorten botulisme zijn er? Wat zijn de verschillen? + kiem
Kiem: Clostridium botulinum
Voedselbotulisme: botulinum endosporen kunnen in je tuin in grond en water zitten => onhygiënisch inblikken
voedsel => O2 wordt verbruikt door andere bacteriën in blik => anaeroob => botulinum endosporen in anaerobe
blikken matureren en produceren neurotoxines => als je dit zou binnenkrijgen => spierverlamming
Honing botulisme: botulinum endosporen in tuin => endosporen aan poot van bij tot in honing => honing
verwarm je niet dus endospoor blijft aanwezig => wij hebben goede darmflora dus endosporen kunnen niet
vasthechten, maar baby’s hebben nog geen volledig ontwikkelde darmflora => endosporen hechten op lege
plaatsen => vorming toxines => spierverlamming => floppy baby
Wond botulisme: botulinum endosporen in zand en water => bij wonde kunnen endosporen in wonde komen =>
als wonde dicht gaat ontstaat er anaerobe omgeving => omzetten tot vegetatieve bacterie => exotoxines
, Mycoplasma Phylum Firmicutes
Species (geef volledige Mycoplasma pneumoniae
kiem)
Vorm (coc of bacil) Pleiomorf
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob /
Speciale eigenschappen Geen celwand, geen peptidoglycaanlaag, wel sterolen voor stevigheid
5-10 lijnen ziekte Atypische pneumonie: Mycoplasma pneumoniae => pas laat in
ziekteverloop milde symptomen: beetje hoesten, iets minder adem,
geen koorts => grafiek is lager en uitgestrekter (minder symptomen
maar over langere periode) => het duurt ook lang vooraleer de kiemen
weg zijn, maar antibiotica is niet perse nodig want ‘maar een beetje
ziek, het zal wel overgaan’
Examenvraag: Verschil typische en atypische pneumonie:
Typische: pneumococcus => typische symptomen van longonsteking: koorts, hoesten, geen adem, pijn => bij grafiek
van symptomen ifv tijd komen deze in een piek op => antibiotica geven => piek gaat snel terug neer en symptomen
zijn weg
Atypische: Mycoplasma pneumonae => pas later in ziekteverloop milde symptomen: beetje hoesten, iets minder
adem, geen koorts => grafiek is lager en uitgestrekter (minder symptomen maar over langere periode) => het duurt
ook lang vooraleer de kiemen weg zijn, maar antibiotica is niet perse nodig want ‘maar een beetje ziek, het zal wel
overgaan’
Bacillus Phylum Firmicutes
Species (geef volledige Anthracis
kiem) Cereus
Vorm (coc of bacil) Staafje
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob Facultatief aeroob
Speciale eigenschappen Endosporen
5-10 lijnen ziekte Anthrax:
Doodbloedende runderen
Cutane anthrax: als wondje in contact komt met besmet dier =>
endosporen in wonde => blaasje => zwarte korst => kiemen gaan via
lymfe en bloedbaan systemisch verspreiden => 1-10% kans op overlijden
met behandeling, 90% zonder behandeling
Respiratoire anthrax = je ademt stof met endosporen in, mortaliteit van
90%, zelfs met behandeling
Voedselvergiftiging (cereus):
B. cereus => maakt endosporen die niet afgedood worden bij het koken
van eten => als je een restje eten over hebt en het een tijdje uit de
koelkast laat staan gaan de endosporen zich omzetten naar vegetatieve
kiem die toxines aanmaakt => als je het restje dan onverwarmd (koude
schotel) op eet krijg je diarree => toxines veroorzaken dus de ziekte, niet
de bacterie zelf
=> als je het direct in de koelkast zet of later opnieuw opwarmt is er geen
probleem
, Listeria Phylum Firmicutes
Species (geef volledige L. monocytogenes
kiem)
Vorm (coc of bacil) Staafje
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob /
Speciale eigenschappen Facultatief intracellulair, kan groeien bij 4-8°C in ijskast
5-10 lijnen ziekte Listeriosis
Kan in gepasteuriseerde melk zitten (kazen) en hier groeien
Bij zwangere vrouwen => schade aan foetus
Bij immuun-incompetente mensen => meningitis
Wordt opgenomen in macrofaag in fagosoom => produceert enzym dat
een gat maakt in fagosoom en hieruit ontsnapt vooraleer fusie met
lysosoom gebeurt => gaat via pseudopoden overstappen in volgende cel
zonder in de omgeving vrij te komen => immuunsysteem wordt niet
gealarmeerd
Streptococcus Phylum Firmicutes
Species (geef volledige S. pyogenes
kiem) S. pneumoniae
S. agalactiae
S. enterococcus
Vorm (coc of bacil) Coc
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob Facultatief ANaeroob
Speciale eigenschappen Catalase negatief
5-10 lijnen ziekte S. pyogenes (β-hemolyse)
1) Pharyngitis
=> 1/3e van de gevallen van keelontsteking, donkerrode opgezwollen
amandelen met witte etter, koorts, niet goed kunnen slikken,
2) Vleesetende bacterie, produceert enzymen die spierweefsel
afbreken, moeilijk te behandelen
S. agalactiae (β-hemolyse)
Veroorzaakt meningitis bij baby’s die geboren worden van besmette
moeders via besmette vagina
S. pneumoniae (α-hemolyse)
Met capsule
Klassieke longontsteking: koorts, koud, pijn bij ademen, korte snelle
moeilijke ademhaling, slijmen en vocht in longen dat je gaat ophoesten
Hoge mortaliteit bij oude mensen, zeker als deze moeten liggen in bv
ziekenhuis => vocht gaat niet goed uit longen als ze plat liggen
Niet de volledige 2 longen zijn ontstoken, slechts een stukje
Kan ook meningitis veroorzaken
Onderverdeling van streptococcen gebeurt op basis van
lancefield
– Op basis van de celwand-antigenen (lichte
wijzigingen hierin) werden letters gegeven aan de
bacteriën
Op examen:
Clostridium: geef phylum, geef volledig naam van de species (clostridium tetani), gram-positief, -negatief of zuurvast?,
welke vorm, bijzondere eigenschappen zoals sporenvorming en (an)aeroob, en geef van die kiem in 5-10 lijnen wat die
kiem veroorzaakt, wat zijn de symptomen & bijzonderheden van die ziekte
je kan dus aannemen dat van bacteriën waar je nauwelijks iets over kan vertellen over de ziekte, dat prof. Cos dit
ook niet zal vragen
Clostridium Phylum Firmicutes
Species (geef volledige Clostridium tetani
kiem) Clostridium botulinum
Vorm (coc of bacil) Staafje
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob Obligaat ANaeroob
Speciale eigenschappen Endosporen, vorming neurotoxines
5-10 lijnen ziekte Botulisme:
Verlamming van de spieren, ook van de slikspieren en ademhalingsspieren
=> moeite met slikken en ademen.
Het botulisme toxine gaat binden thv presynaptische spleet => geen ACh
vrijstelling meer => geen spiercontractie meer
Wordt veroorzaakt door exotoxine => hier heb je slechts weinig van nodig
om ziek te worden => lichaam reageert er niet op => geen koorts
Er bestaat: voedsel botulisme, honingbotulisme en wond botulisme
Tetanus:
Wonde door vuil metaal en niet ontsmetten => als wonde dicht gaat
ontstaat er anaerobe omgeving => omzetten tot vegetatieve bacterie =>
exotoxines => gaan de inhiberende neurotransmitters van spiercontractie
inhiberen waardoor de spieren continu opgespannen blijven
Symptomen: spierkrampen in gezicht, stem, slikken, ademhaling, lichaam
Je kan niet ineens stevige antibiotica behandeling doen want dan gaan de
bacteriën massaal dood en komen de toxines vrij => dodelijk
Dus: spierverslappers + kunstmatige beademing + juiste dosis antibiotica
Examenvraag: Welke soorten botulisme zijn er? Wat zijn de verschillen? + kiem
Kiem: Clostridium botulinum
Voedselbotulisme: botulinum endosporen kunnen in je tuin in grond en water zitten => onhygiënisch inblikken
voedsel => O2 wordt verbruikt door andere bacteriën in blik => anaeroob => botulinum endosporen in anaerobe
blikken matureren en produceren neurotoxines => als je dit zou binnenkrijgen => spierverlamming
Honing botulisme: botulinum endosporen in tuin => endosporen aan poot van bij tot in honing => honing
verwarm je niet dus endospoor blijft aanwezig => wij hebben goede darmflora dus endosporen kunnen niet
vasthechten, maar baby’s hebben nog geen volledig ontwikkelde darmflora => endosporen hechten op lege
plaatsen => vorming toxines => spierverlamming => floppy baby
Wond botulisme: botulinum endosporen in zand en water => bij wonde kunnen endosporen in wonde komen =>
als wonde dicht gaat ontstaat er anaerobe omgeving => omzetten tot vegetatieve bacterie => exotoxines
, Mycoplasma Phylum Firmicutes
Species (geef volledige Mycoplasma pneumoniae
kiem)
Vorm (coc of bacil) Pleiomorf
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob /
Speciale eigenschappen Geen celwand, geen peptidoglycaanlaag, wel sterolen voor stevigheid
5-10 lijnen ziekte Atypische pneumonie: Mycoplasma pneumoniae => pas laat in
ziekteverloop milde symptomen: beetje hoesten, iets minder adem,
geen koorts => grafiek is lager en uitgestrekter (minder symptomen
maar over langere periode) => het duurt ook lang vooraleer de kiemen
weg zijn, maar antibiotica is niet perse nodig want ‘maar een beetje
ziek, het zal wel overgaan’
Examenvraag: Verschil typische en atypische pneumonie:
Typische: pneumococcus => typische symptomen van longonsteking: koorts, hoesten, geen adem, pijn => bij grafiek
van symptomen ifv tijd komen deze in een piek op => antibiotica geven => piek gaat snel terug neer en symptomen
zijn weg
Atypische: Mycoplasma pneumonae => pas later in ziekteverloop milde symptomen: beetje hoesten, iets minder
adem, geen koorts => grafiek is lager en uitgestrekter (minder symptomen maar over langere periode) => het duurt
ook lang vooraleer de kiemen weg zijn, maar antibiotica is niet perse nodig want ‘maar een beetje ziek, het zal wel
overgaan’
Bacillus Phylum Firmicutes
Species (geef volledige Anthracis
kiem) Cereus
Vorm (coc of bacil) Staafje
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob Facultatief aeroob
Speciale eigenschappen Endosporen
5-10 lijnen ziekte Anthrax:
Doodbloedende runderen
Cutane anthrax: als wondje in contact komt met besmet dier =>
endosporen in wonde => blaasje => zwarte korst => kiemen gaan via
lymfe en bloedbaan systemisch verspreiden => 1-10% kans op overlijden
met behandeling, 90% zonder behandeling
Respiratoire anthrax = je ademt stof met endosporen in, mortaliteit van
90%, zelfs met behandeling
Voedselvergiftiging (cereus):
B. cereus => maakt endosporen die niet afgedood worden bij het koken
van eten => als je een restje eten over hebt en het een tijdje uit de
koelkast laat staan gaan de endosporen zich omzetten naar vegetatieve
kiem die toxines aanmaakt => als je het restje dan onverwarmd (koude
schotel) op eet krijg je diarree => toxines veroorzaken dus de ziekte, niet
de bacterie zelf
=> als je het direct in de koelkast zet of later opnieuw opwarmt is er geen
probleem
, Listeria Phylum Firmicutes
Species (geef volledige L. monocytogenes
kiem)
Vorm (coc of bacil) Staafje
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob /
Speciale eigenschappen Facultatief intracellulair, kan groeien bij 4-8°C in ijskast
5-10 lijnen ziekte Listeriosis
Kan in gepasteuriseerde melk zitten (kazen) en hier groeien
Bij zwangere vrouwen => schade aan foetus
Bij immuun-incompetente mensen => meningitis
Wordt opgenomen in macrofaag in fagosoom => produceert enzym dat
een gat maakt in fagosoom en hieruit ontsnapt vooraleer fusie met
lysosoom gebeurt => gaat via pseudopoden overstappen in volgende cel
zonder in de omgeving vrij te komen => immuunsysteem wordt niet
gealarmeerd
Streptococcus Phylum Firmicutes
Species (geef volledige S. pyogenes
kiem) S. pneumoniae
S. agalactiae
S. enterococcus
Vorm (coc of bacil) Coc
Gramkleuring? G+
Aeroob/anaeroob Facultatief ANaeroob
Speciale eigenschappen Catalase negatief
5-10 lijnen ziekte S. pyogenes (β-hemolyse)
1) Pharyngitis
=> 1/3e van de gevallen van keelontsteking, donkerrode opgezwollen
amandelen met witte etter, koorts, niet goed kunnen slikken,
2) Vleesetende bacterie, produceert enzymen die spierweefsel
afbreken, moeilijk te behandelen
S. agalactiae (β-hemolyse)
Veroorzaakt meningitis bij baby’s die geboren worden van besmette
moeders via besmette vagina
S. pneumoniae (α-hemolyse)
Met capsule
Klassieke longontsteking: koorts, koud, pijn bij ademen, korte snelle
moeilijke ademhaling, slijmen en vocht in longen dat je gaat ophoesten
Hoge mortaliteit bij oude mensen, zeker als deze moeten liggen in bv
ziekenhuis => vocht gaat niet goed uit longen als ze plat liggen
Niet de volledige 2 longen zijn ontstoken, slechts een stukje
Kan ook meningitis veroorzaken
Onderverdeling van streptococcen gebeurt op basis van
lancefield
– Op basis van de celwand-antigenen (lichte
wijzigingen hierin) werden letters gegeven aan de
bacteriën
