AFP week 5 ouderen psychiatrie en verslaving
Ouderen psychiatrie
Met de enorme stijging van het procentuele aantal ouderen neemt ook de demografische druk toe.
Steeds minder mensen dragen daardoor de zorg voor het overgrote deel van de bevolking.
Psychiatrische stoornissen komen evenals somatische ziekten op oudere leeftijd frequent voor.
Binnen de ouderenpsychiatrie worden patiënten behandeld die of op oudere leeftijd voor het eerst
last hebben van psychische klachten of verschijnsel, of bij wie een al langer bestaande psychiatrische
stoornis wordt gecompliceerd door aan veroudering gerelateerde veranderingen, zoals bijkomende
somatische ziekten, de effecten van medicijngebruik en cognitieve klachten.
Verslaving
In deze les wordt aandacht besteed aan de verschillende stoornissen in het gebruik van
psychoactieve middelen (zoals nicotine, alcohol, slaap- en kalmeringsmiddelen en andere drugs
behandeld)
In de volksmond staan deze stoornissen bekend als verslavingen. Door de tijd is er nogal wisselend
gedacht over oorzaken van middelenafhankelijkheid en over de belangrijkste symptomen van deze
frequent voorkomende, ernstige aandoeningen. Welke begeleiding geef je aan cliënten die
problemen ervaren met middelen gebruik, gokken, gamen etc? Wanneer is het en verslaving en hoe
motiveer je cliënten voor intensievere behandeling?
Leerdoelen:
1. De psychologische, sociale veranderingen en psychiatrische problematiek bij ouderen;
De psychologische en sociale verandering bij ouderen; in het proces van ouder worden zijn 2 fases
te onderscheiden, de 3e en 4e levensfase.
3e levensfase; 55 tot 75 jaar (verlies van sociale rollen. Er is spraken van een overgang van
arbeid naar pension. De verandering van de dagbesteding en de bewustwording van de
toekomst staan hierbij centraal.
4e levensfase; 75+ jaar. Het besef van het naderende einde van het leven en veranderingen
op lichamelijk gebied staan centraal.
Wisselwerking: De biologisch, sociale en psychologische veranderingen staan in wisselwerking. Zijn
je lichamelijke delen verminderd dan ga je minder naar buiten en zullen ook je sociale contacten
vervallen. Etc.
Frailty: kwetsbaarheid, broosheid) is een syndroom dat zich kenmerkt door verminderde
weerbaarheid, ouderen hebben hier vaak last van.
Psychische problematiek;
- Gerontopsychiatrie: Gericht op mensen die ouder zijn dan 60 jaar en die last hebben van
psychische klachten die een ernstig belemmering geven in het dagelijkse leven. De
prevalentie is 25% (de kans op onderstaande stoornissen).
, Denk hierbij aan; stemmingsstoornissen, angststoornissen, psychotische stoornissen,
aanpassingsstoornissen, systeem problematiek (Mensen in een systeem beïnvloeden elkaar met
gedachten, gevoelens en gedrag in wisselwerking met elkaar. Dit systeem kan bestaan uit een gezin,
relatie of een familie.).
- Psychogeriatrisch: Gericht op het verzorgen van ouderen die lijden aan dementie en
Alzheimer.
Denk hierbij aan; Neurocognitieve stoornissen als gevolg van fysiologisch cognitief verval
(natuurlijke achteruitgang van het geheugen) zoals een; delier, milde cognitieve stoornis, ernstige
cognitieve stoornis (dementie).
Delier Dementie Depressie
Begin Acuut (in uren tot Sluipend Geleidelijk (meestal in
dagen) weken)
Beloop Symptomen Langzaam progressief Dag schommelingen;
veranderen door de (langzaam erger Doorgaans zijn de
dag heen (doorgaans wordend). klachten erge in de
meer uitgesproken in ochtend dan in de
de avond en nacht). avond.
Oriëntatie Gestoord Gestoord Ongestoord
Geheugen Kortetermijngeheugen Korte- en Geheugen in takt
verstoord langetermijngeheugen
verstoord
Bewust zijn en Gedaald bewustzijn In het beginstadium: Bewust zijn en
aandacht met een gestoorde bewust zijn en aandacht ongestoord.
aandacht aandacht ongestoord Interesse verlies kan
beoordelen
bemoeilijken.
Hallucinaties en Doorgaand aanwezig Doorgaans afwezig in Bij een klein aantal
wanen (vluchtig en beginstadium patiënten aanwezig
inhoudelijk niet (Psychotische
compleet) depressie).
Stil delier: Geen goede concentratie, vergeet wie jij bent of waar hij is, hallucinaties, maakt geen
oogcontact, beantwoord heel langzaam. Kenmerkend is dat iemand niet of niet normaal reageert.
Dit ligt aan angst door de waanideeën en hallucinaties. Juist daarom durft iemand niets meer te
doen of te zeggen. Een onrustig en stil delier komen soms ook samen bij één persoon voor.
Het excited delirium syndroom (EDS) kenmerkt zich door extreem agressief gedrag en het niet
opvolgen van aanwijzingen van politie en hulpverleners. De persoon lijkt buitengewoon sterk, wordt
niet moe ondanks sterke inspanning en is ongevoelig voor pijn. Uit zich in rusteloosheid, agressief
gedrag, hallucinaties.
2. Behandeling, begeleiding bij ouderen in de psychiatrie.
De algemene doelstelling van de psychiatrie is maximaal herstel van de autonomie en
zelfredzaamheid van mensen die uit evenwicht zijn geraakt. Gericht op de ouderen:
- Aanleren adequate coping strategieën in hoeverre dit nog haalbaar is.
Ouderen psychiatrie
Met de enorme stijging van het procentuele aantal ouderen neemt ook de demografische druk toe.
Steeds minder mensen dragen daardoor de zorg voor het overgrote deel van de bevolking.
Psychiatrische stoornissen komen evenals somatische ziekten op oudere leeftijd frequent voor.
Binnen de ouderenpsychiatrie worden patiënten behandeld die of op oudere leeftijd voor het eerst
last hebben van psychische klachten of verschijnsel, of bij wie een al langer bestaande psychiatrische
stoornis wordt gecompliceerd door aan veroudering gerelateerde veranderingen, zoals bijkomende
somatische ziekten, de effecten van medicijngebruik en cognitieve klachten.
Verslaving
In deze les wordt aandacht besteed aan de verschillende stoornissen in het gebruik van
psychoactieve middelen (zoals nicotine, alcohol, slaap- en kalmeringsmiddelen en andere drugs
behandeld)
In de volksmond staan deze stoornissen bekend als verslavingen. Door de tijd is er nogal wisselend
gedacht over oorzaken van middelenafhankelijkheid en over de belangrijkste symptomen van deze
frequent voorkomende, ernstige aandoeningen. Welke begeleiding geef je aan cliënten die
problemen ervaren met middelen gebruik, gokken, gamen etc? Wanneer is het en verslaving en hoe
motiveer je cliënten voor intensievere behandeling?
Leerdoelen:
1. De psychologische, sociale veranderingen en psychiatrische problematiek bij ouderen;
De psychologische en sociale verandering bij ouderen; in het proces van ouder worden zijn 2 fases
te onderscheiden, de 3e en 4e levensfase.
3e levensfase; 55 tot 75 jaar (verlies van sociale rollen. Er is spraken van een overgang van
arbeid naar pension. De verandering van de dagbesteding en de bewustwording van de
toekomst staan hierbij centraal.
4e levensfase; 75+ jaar. Het besef van het naderende einde van het leven en veranderingen
op lichamelijk gebied staan centraal.
Wisselwerking: De biologisch, sociale en psychologische veranderingen staan in wisselwerking. Zijn
je lichamelijke delen verminderd dan ga je minder naar buiten en zullen ook je sociale contacten
vervallen. Etc.
Frailty: kwetsbaarheid, broosheid) is een syndroom dat zich kenmerkt door verminderde
weerbaarheid, ouderen hebben hier vaak last van.
Psychische problematiek;
- Gerontopsychiatrie: Gericht op mensen die ouder zijn dan 60 jaar en die last hebben van
psychische klachten die een ernstig belemmering geven in het dagelijkse leven. De
prevalentie is 25% (de kans op onderstaande stoornissen).
, Denk hierbij aan; stemmingsstoornissen, angststoornissen, psychotische stoornissen,
aanpassingsstoornissen, systeem problematiek (Mensen in een systeem beïnvloeden elkaar met
gedachten, gevoelens en gedrag in wisselwerking met elkaar. Dit systeem kan bestaan uit een gezin,
relatie of een familie.).
- Psychogeriatrisch: Gericht op het verzorgen van ouderen die lijden aan dementie en
Alzheimer.
Denk hierbij aan; Neurocognitieve stoornissen als gevolg van fysiologisch cognitief verval
(natuurlijke achteruitgang van het geheugen) zoals een; delier, milde cognitieve stoornis, ernstige
cognitieve stoornis (dementie).
Delier Dementie Depressie
Begin Acuut (in uren tot Sluipend Geleidelijk (meestal in
dagen) weken)
Beloop Symptomen Langzaam progressief Dag schommelingen;
veranderen door de (langzaam erger Doorgaans zijn de
dag heen (doorgaans wordend). klachten erge in de
meer uitgesproken in ochtend dan in de
de avond en nacht). avond.
Oriëntatie Gestoord Gestoord Ongestoord
Geheugen Kortetermijngeheugen Korte- en Geheugen in takt
verstoord langetermijngeheugen
verstoord
Bewust zijn en Gedaald bewustzijn In het beginstadium: Bewust zijn en
aandacht met een gestoorde bewust zijn en aandacht ongestoord.
aandacht aandacht ongestoord Interesse verlies kan
beoordelen
bemoeilijken.
Hallucinaties en Doorgaand aanwezig Doorgaans afwezig in Bij een klein aantal
wanen (vluchtig en beginstadium patiënten aanwezig
inhoudelijk niet (Psychotische
compleet) depressie).
Stil delier: Geen goede concentratie, vergeet wie jij bent of waar hij is, hallucinaties, maakt geen
oogcontact, beantwoord heel langzaam. Kenmerkend is dat iemand niet of niet normaal reageert.
Dit ligt aan angst door de waanideeën en hallucinaties. Juist daarom durft iemand niets meer te
doen of te zeggen. Een onrustig en stil delier komen soms ook samen bij één persoon voor.
Het excited delirium syndroom (EDS) kenmerkt zich door extreem agressief gedrag en het niet
opvolgen van aanwijzingen van politie en hulpverleners. De persoon lijkt buitengewoon sterk, wordt
niet moe ondanks sterke inspanning en is ongevoelig voor pijn. Uit zich in rusteloosheid, agressief
gedrag, hallucinaties.
2. Behandeling, begeleiding bij ouderen in de psychiatrie.
De algemene doelstelling van de psychiatrie is maximaal herstel van de autonomie en
zelfredzaamheid van mensen die uit evenwicht zijn geraakt. Gericht op de ouderen:
- Aanleren adequate coping strategieën in hoeverre dit nog haalbaar is.
