1
Samenvatting: Algemene Medische
Pathologie: Neuro- en Dermatologie:
Studiedomein van de neurologie:
• Diagnostiek en behandeling van neurologische aandoeningen
• Studie van aandoeningen aan:
o Hersenen en craniale zenuwen
o Ruggenmerg en perifere zenuwen
o Neuromusculaire junctie
o Autonoom zenuwstelsel
Neurologie en relevantie voor de tandarts:
• Neurologische problemen hebben een hoge prevalentie:
o 1⁄4 zal ooit een beroerte hebben
o 1⁄3 zal ooit dement worden
• Eerste presentatie van aandoeningen zal vaak zich uiten als ter hoogte van
o Mond
o Bovenkaak
o Onderkaak
• Neurologische aandoeningen hebben impact op de tandzorg van de patiënt
• Interferentie tijdens de tandheelkundige raadpleging:
o Motorieke problemen
o Cognitieve problemen
o Communicatieproblemen…
• Medicatie kan gepaard gaan met bijwerkingen in de mond
Trigeminusneuralgie:
• Herhaaldelijke unilaterale schietende pijnklachten
o In 1 of meerdere takken ter hoogte van nervus trigeminus
▪ Meestal nervus maxillaris (Vb)of nervus mandibularis (Vc)
• Criteria:
o Aanwezige kenmerken van de pijn:
▪ Ernstige pijn
▪ Pijn gedurende fractie van periode
• Van seconden tot 2 minuten
▪ Pijn wordt beschreven als elektrische schok
• Schietend, stekend of scherp
o Pijn wordt uitgelokt door onschuldige stimulus ter hoogte van betrokken gebied
▪ Uitlokking door eten, kauwen, aanraking…
o Pijn wordt niet verklaard door andere diagnose
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
, 2
Kenmerken trigeminusneuralgie:
• Getroffen regio:
o Vooral gebied van:
▪ Nervus maxillaris
▪ Nervus mandibularis
o Zie afbeelding
• Na de pijnscheut is er een refractaire periode:
o Bepaalde periode dat pijn niet kan uitgelokt worden
• Normale sensibiliteit zal bewaard blijven
o Er is geen doffe sensatie aanwezig
• Mogelijkheid van continue achtergrondpijn:
o Ongeveer 25-50%
Mogelijke vormen trigeminusneuralgie:
• Klassieke trigeminusneuralgie:
o Ontstaan door neuro-vasculair conflict:
▪ Bloedvat zal contact maken met nervus
• Zorgt voor irritatie
o Ongeveer 75%
• Secundaire trigeminusneuralgie:
o Gevolg van oorzaak elders
o Mogelijkse oorzaken:
▪ Mogelijks eerste teken van multipele sclerosis
• Zie verder
▪ Tumor ter hoogte van de cerebellopontiene hoek
▪ …
o Ongeveer 15%
• Idiopathische trigeminusneuralgie:
o Neuralgie zonder duidelijke oorzaak
o Ongeveer 10%
Behandeling trigeminusneuralgie:
• Behandeling via medicatie:
o Anti-epileptica
▪ Carbamazepine, oxcarbazepine
• Behandeling bij klassieke trigeminusneuralgie:
o Neurochirurgische decompressie
o Procedure:
▪ Ingreep zal conflict oplossen tussen bloedvat en nervus
• Conflict zal opgelost worden via spons
Aandachtspunten bij trigeminusneuralgie:
• Mensen met trigeminusneuralgie zullen vooral bij de tandarts op consultatie gaan
o Kan leiden tot foutieve diagnose (ongeveer 75%)
• Foutieve diagnose kan leiden tot onnodige interventies
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
, 3
Trigeminusneuropathie:
• Neuropathische pijnklachten als gevolg van beschadiging van de nervus trigeminus
o Verschillend van trigeminusneuralgie
• Kenmerken:
o Meer continue neuropathische pijn
▪ Brandend, jeukend gevoel
o Gepaard met gevoelsverlies
o Gepaard met allodynie
▪ Niet-pijnlijke prikkels worden als pijnlijk ervaren
o Eventueel gepaard met gesuperponeerde paroxysmale pijn
▪ Klachten zullen de ene dag wel aanwezig zijn en de andere niet
▪ Zal niet op de voorgrond liggen van de aandoening
Mogelijkse oorzaken trigeminusneuropathie:
• Mogelijks door trauma:
o Tandheelkundige ingrepen
o Aangezichtstrauma…
• Mogelijks door reumatologische aandoeningen (zeker bilateraal):
o Lupus
o Sclerodermie…
• Mogelijks na een herpes zoster infectie
Multipele sclerose:
• Auto-immune aandoening
o Ontsteking van het centraal zenuwstelsel
▪ Hersengebieden kunnen minder goed met elkaar communiceren
• Prevalentie:
o Ongeveer 1/1 000
▪ Vrouwen zijn meer aangetast dan mannen
• 2/1 ratio
o Bij aanvang is de patiënt vaak 20-40 jaar oud
• Belangrijkste niet-traumatische oorzaak van fysieke handicap in ontwikkelende landen
o Op jonge leeftijd
o Op middelbare leeftijd
Mogelijkse oorzaken multipele sclerose:
• Etiologie is onvolledig gekend
• Mogelijke oorzaken:
o Genetische factoren
o Laag vitamine D-gehalte
o Roken
o Obesitas
o Vroegere infectie met Epstein-Barr virus…
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
, 4
Pathofysiologie van multipele sclerose:
• Ontstekingsziekte van de hersenen
o Inflammatie ter hoogte van centraal zenuwstelsel
o Zowel aangeboren als adaptief immuunsysteem spelen een rol
• Pathologie:
o Demyelinisatie ter hoogte van de witte stof
▪ Verlies van myeline
o Verlies van neuronen en axonen
• Symptomen:
o Focale letsels
▪ Aanwezigheid van witte laesies of ontstekingshaarden
o Globale hersenatrofie
▪ Afname van 1% hersenvolume
Vormen van multipele sclerose:
• Relapsing-remitting multipele sclerose:
o Aanwezigheid van opstoten met klachten
▪ Kan weken tot maanden duren
o Klachten kunnen zich herstellen
▪ OF volledig herstel
▪ OF resterend met lichte handicap
o Zal overgaan in secundaire progressieve multipele
sclerose
o Ongeveer 85%
• Secundaire progressieve multipele sclerose:
o Verdere progressie van de multipele sclerose na 15-20
jaar
▪ Progressie los van de klachtopstoten zal leiden
tot accumulatie van handicap
• Primaire progressieve multipele sclerose:
o Patiënt zal van in het begin continu gestaag achteruit gaan
▪ Gaat eventueel gepaard met opstoten
o Ongeveer 15%
Symptomen van multipele sclerose:
• Afhankelijk van de aangetaste regio van het centraal zenuwstelsel
zijn er andere symptomen
• Mogelijkse symptomen:
o Moeheid
o Problemen met zicht
o Gevoelloosheid
o Moeilijkheden om te wandelen…
• Uhthoff-fenomeen:
o Transiënte toename van klachten bij infectie, stress, warmte en inspanning
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
Samenvatting: Algemene Medische
Pathologie: Neuro- en Dermatologie:
Studiedomein van de neurologie:
• Diagnostiek en behandeling van neurologische aandoeningen
• Studie van aandoeningen aan:
o Hersenen en craniale zenuwen
o Ruggenmerg en perifere zenuwen
o Neuromusculaire junctie
o Autonoom zenuwstelsel
Neurologie en relevantie voor de tandarts:
• Neurologische problemen hebben een hoge prevalentie:
o 1⁄4 zal ooit een beroerte hebben
o 1⁄3 zal ooit dement worden
• Eerste presentatie van aandoeningen zal vaak zich uiten als ter hoogte van
o Mond
o Bovenkaak
o Onderkaak
• Neurologische aandoeningen hebben impact op de tandzorg van de patiënt
• Interferentie tijdens de tandheelkundige raadpleging:
o Motorieke problemen
o Cognitieve problemen
o Communicatieproblemen…
• Medicatie kan gepaard gaan met bijwerkingen in de mond
Trigeminusneuralgie:
• Herhaaldelijke unilaterale schietende pijnklachten
o In 1 of meerdere takken ter hoogte van nervus trigeminus
▪ Meestal nervus maxillaris (Vb)of nervus mandibularis (Vc)
• Criteria:
o Aanwezige kenmerken van de pijn:
▪ Ernstige pijn
▪ Pijn gedurende fractie van periode
• Van seconden tot 2 minuten
▪ Pijn wordt beschreven als elektrische schok
• Schietend, stekend of scherp
o Pijn wordt uitgelokt door onschuldige stimulus ter hoogte van betrokken gebied
▪ Uitlokking door eten, kauwen, aanraking…
o Pijn wordt niet verklaard door andere diagnose
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
, 2
Kenmerken trigeminusneuralgie:
• Getroffen regio:
o Vooral gebied van:
▪ Nervus maxillaris
▪ Nervus mandibularis
o Zie afbeelding
• Na de pijnscheut is er een refractaire periode:
o Bepaalde periode dat pijn niet kan uitgelokt worden
• Normale sensibiliteit zal bewaard blijven
o Er is geen doffe sensatie aanwezig
• Mogelijkheid van continue achtergrondpijn:
o Ongeveer 25-50%
Mogelijke vormen trigeminusneuralgie:
• Klassieke trigeminusneuralgie:
o Ontstaan door neuro-vasculair conflict:
▪ Bloedvat zal contact maken met nervus
• Zorgt voor irritatie
o Ongeveer 75%
• Secundaire trigeminusneuralgie:
o Gevolg van oorzaak elders
o Mogelijkse oorzaken:
▪ Mogelijks eerste teken van multipele sclerosis
• Zie verder
▪ Tumor ter hoogte van de cerebellopontiene hoek
▪ …
o Ongeveer 15%
• Idiopathische trigeminusneuralgie:
o Neuralgie zonder duidelijke oorzaak
o Ongeveer 10%
Behandeling trigeminusneuralgie:
• Behandeling via medicatie:
o Anti-epileptica
▪ Carbamazepine, oxcarbazepine
• Behandeling bij klassieke trigeminusneuralgie:
o Neurochirurgische decompressie
o Procedure:
▪ Ingreep zal conflict oplossen tussen bloedvat en nervus
• Conflict zal opgelost worden via spons
Aandachtspunten bij trigeminusneuralgie:
• Mensen met trigeminusneuralgie zullen vooral bij de tandarts op consultatie gaan
o Kan leiden tot foutieve diagnose (ongeveer 75%)
• Foutieve diagnose kan leiden tot onnodige interventies
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
, 3
Trigeminusneuropathie:
• Neuropathische pijnklachten als gevolg van beschadiging van de nervus trigeminus
o Verschillend van trigeminusneuralgie
• Kenmerken:
o Meer continue neuropathische pijn
▪ Brandend, jeukend gevoel
o Gepaard met gevoelsverlies
o Gepaard met allodynie
▪ Niet-pijnlijke prikkels worden als pijnlijk ervaren
o Eventueel gepaard met gesuperponeerde paroxysmale pijn
▪ Klachten zullen de ene dag wel aanwezig zijn en de andere niet
▪ Zal niet op de voorgrond liggen van de aandoening
Mogelijkse oorzaken trigeminusneuropathie:
• Mogelijks door trauma:
o Tandheelkundige ingrepen
o Aangezichtstrauma…
• Mogelijks door reumatologische aandoeningen (zeker bilateraal):
o Lupus
o Sclerodermie…
• Mogelijks na een herpes zoster infectie
Multipele sclerose:
• Auto-immune aandoening
o Ontsteking van het centraal zenuwstelsel
▪ Hersengebieden kunnen minder goed met elkaar communiceren
• Prevalentie:
o Ongeveer 1/1 000
▪ Vrouwen zijn meer aangetast dan mannen
• 2/1 ratio
o Bij aanvang is de patiënt vaak 20-40 jaar oud
• Belangrijkste niet-traumatische oorzaak van fysieke handicap in ontwikkelende landen
o Op jonge leeftijd
o Op middelbare leeftijd
Mogelijkse oorzaken multipele sclerose:
• Etiologie is onvolledig gekend
• Mogelijke oorzaken:
o Genetische factoren
o Laag vitamine D-gehalte
o Roken
o Obesitas
o Vroegere infectie met Epstein-Barr virus…
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
, 4
Pathofysiologie van multipele sclerose:
• Ontstekingsziekte van de hersenen
o Inflammatie ter hoogte van centraal zenuwstelsel
o Zowel aangeboren als adaptief immuunsysteem spelen een rol
• Pathologie:
o Demyelinisatie ter hoogte van de witte stof
▪ Verlies van myeline
o Verlies van neuronen en axonen
• Symptomen:
o Focale letsels
▪ Aanwezigheid van witte laesies of ontstekingshaarden
o Globale hersenatrofie
▪ Afname van 1% hersenvolume
Vormen van multipele sclerose:
• Relapsing-remitting multipele sclerose:
o Aanwezigheid van opstoten met klachten
▪ Kan weken tot maanden duren
o Klachten kunnen zich herstellen
▪ OF volledig herstel
▪ OF resterend met lichte handicap
o Zal overgaan in secundaire progressieve multipele
sclerose
o Ongeveer 85%
• Secundaire progressieve multipele sclerose:
o Verdere progressie van de multipele sclerose na 15-20
jaar
▪ Progressie los van de klachtopstoten zal leiden
tot accumulatie van handicap
• Primaire progressieve multipele sclerose:
o Patiënt zal van in het begin continu gestaag achteruit gaan
▪ Gaat eventueel gepaard met opstoten
o Ongeveer 15%
Symptomen van multipele sclerose:
• Afhankelijk van de aangetaste regio van het centraal zenuwstelsel
zijn er andere symptomen
• Mogelijkse symptomen:
o Moeheid
o Problemen met zicht
o Gevoelloosheid
o Moeilijkheden om te wandelen…
• Uhthoff-fenomeen:
o Transiënte toename van klachten bij infectie, stress, warmte en inspanning
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Neuro- en Dermatologie
