AK Samenvatting, 6VWO - BuiteNLand - H6 - Herhaling Zuid-Amerika

Hoofdstuk 6 – herhaling gebieden Zuid-Amerika

6.1 Landschappen en klimaten

Landschappen
Belangrijkste landschapstypen:
- Hoogland van de schilden van Guyana en Brazilië
- Plateau van Patagonië
- Andesgebergte
- Altiplano (hoogvlakte)
- Laaglanden van Orinoco, Amazone en Paraná

 De westkant: subductie vindt plaats met actief vulkanisme en de vorming van
andesiet
 Vulkanische activiteit niet overal even groot: Nazcaplaat is niet overal even
oud
 Oude oceanische korst: verder afgekoeld > grotere dichtheid en is
zwaarder
>> plaat duikt diep naar beneden >> oceanische korst smelt en magma
wordt aangemaakt
 Jonge oceanische korst: niet zo zwaar, kent dezelfde dichtheid als het
andere gesteente in de mantel >> subductie dichter aan het
aardoppervlak >> materiaal smelt niet
>> vervorming van gesteente (metamorfose)
Deze gebieden zijn de ‘gaten’ in de ring van vuur
 Oostkant: ‘voorlandbekkens’ zijn ontstaan doordat de wegduikende plaat een
laagte creëert en het aangrenzende land meetrekt
 Gewicht van geplooide en opgestuwde lagen zorgt ervoor dat de basis van
het Andesgebergte en het omringende gebied dieper in de mantel komen
te liggen
 Steeds gevuld met sediment: blijven onder gewicht hiervan lange tijd
dalingsgebieden
 Grotendeels een oude plaatrand
 Openscheuren supercontinent Pangea >> ontstaan Atlantische Oceaan
 Langs midoceanische rug gepaard met uitvloeiingen van basalt en het
ontstaan van afschuivingsbreuken in het continentale gesteente
>> ontstaan nieuwe oceanische korst en reliëf
 Noorden en oosten: schilden bestaan uit oude dieptegesteenten
 Door optilling en verwering en erosie dicht aan het oppervlak gekomen

Bodemschatten
 Andesgebergte en hooglanden: rijk aan ertsen
 Ontstaan ertsen: bij vulkanisme en gebergtevorming zodra vloeibaar
gesteente diep in de aardkorst afkoelt of als ertshoudend sediment wordt
afgedekt en onder druk verandert in ertshoudend gesteente
 Voorlandbekkens en kustzones: fossiele brandstoffen
 Oostelijke Andes-cordillera: olie en gas hebben zich gevormd
 In het Krijt: zeespiegel veel hoger en veel plankton
>> dood plankton werd ingepakt door sedimentlagen en onder deze druk
ontstond olie- en gasthoudend gesteente

,  Olievelden voor kust van Brazilië eveneens te danken aan sedimentatie:
 In het begin van de scheiding van Zuid-Amerika en Afrika ontstonden er
langs de midoceanische rug moerassen met veel dood organisch
materiaal
 Gebied bleef dalen >> overstroomde door stijgend zeewater
 Zoutlaag zorgde ervoor dat het dode organische materiaal luchtdicht werd
afgesloten >> verging niet

Klimaten
 Tropisch regenwoud- (selva), savanne- (caatinga, cerrado, Ilanos), steppe-
(pampa’s), woestijn Mediterrane, zee- en hooggebergteklimaat
 Mangrovebossen: in (sub)tropische kustgebieden
 De ligging van klimaat-, vegetatie- en landschapszones wordt bepaald door:
- de geografische breedteligging
- hoogteligging
- noord-zuidligging van het Andesgebergte (loef-/lijzijde)
- invloed van zee- en luchtstromen
 Oostkust:
> noordoost- en zuidoostpassaat aanlandig: grote invloed van de Atlantische
Oceaan
> ook invloed van de warme Zuid-Equatoriale stroom: oostkust gem. 5 graden
warmer
 Westkust:
> aflandige wind
> Andesgebergte verhindert dat de invloed van de Grote Oceaan ver
landinwaarts reikt + koude water van de Humboldtstroom: ligging woestijnen
verklaren
 El niño: luchtdrukverschil tussen de westkust en Indonesië ver naar het
westen wordt kleiner
 Passaten verzwakken en de wind gaat vanuit het westen waaien: omkering
zeestroom
 Hevige regenval aan de westkust en droogte in het noordelijke deel

6.2 Bevolking: spreiding, groei, verstedelijking

Spreiding
Fysisch-geografische omstandigheden spelen een belangrijke rol bij de vestiging van
mensen
 Indianen in tropisch laagland van Amazoneregenwoud: oevers van rivieren
 Andeslanden: hooggebergte > temperatuur staat verbouw van
voedselgewassen toe
 Europese kolonisten: lagere delen van de Andes > handelsgewassen
verbouwen

Samenstelling
 Hoge mate gemestizeerd
 Van oorsprong: inheemse, Afrikaanse, Europese en Aziatische
bevolkingsgroepen
 Raciale en etnische diversiteit gaat gepaard met economische, sociale en
politieke tegenstellingen