AARDRIJKSKUNDE HFST 4 STEDELIJKE GEBIEDEN 5VWO
§1
DE RANDSTAD EN DE REST
De Randstad heeft een gunstige ligging:
- drukke zee
- economisch kerngebied
Deltametropool: wereldstad aan de monding van grote rivieren
Grootstedelijke functies = activiteiten in bedrijvigheid, openbaar bestuur, kennis en cultuur waar
mensen uit de wijde omtrek rondom de stad gebruik van maken.
Randstad is nog geen stedelijk netwerk of metropool omdat de steden niet goed met elkaar zijn
verboden: noch door infrastructuur, noch door functionele relaties. Pendelzones van forenzen
vormen aparte zones bij aparte steden. Geen forenzen die reizen van stad naar stad.
Randstad heeft 3 delen:
- Noordvleugel: Amsterdam en Utrecht. Economisch het sterkst. Noord-Holland, Utrecht en
Flevoland.
- Zuidvleugel: Rotterdam en Den Haag, heel Zuid-Holland. Economisch minder krachtig.
- Groene Hart. Weidegebied tussen Noord- en Zuidvleugel. Obstakel voor ontwikkeling van de
metropool. Nu aantrekkelijk als woon- en recreatiegebied. Wordt steeds kleiner.
Agglomeratie = stedelijk gebied
Urban field = de bevolking op het platteland is voor werken, winkelen en uitgaan op de stad gericht,
en de ruimte op het platteland is als woon- en recreatiegebied van de stad.
Vanuit de Randstad vindt een uitschuifproces plaats naar aangrenzende delen van NL. Bedrijvigheid
gaat zich vestigen in halfweg zone waar de grond goedkoper is en de bereikbaarheid beter en toch in
het economisch kerngebied.
§2
RUIMTELIJKE ORDENING IN NEDERLAND
In de Randstad is er een ruimtetekort. Met ruimtelijke ordening bepaalt de overheid met wetten en
regels op welke manier de ruimte kan worden gebruikt:
- Sectoraal beleid
- voor één onderwerp of sector van de samenleving.
- Regionaal beleid
- Het beleid dat voor één gebied is vastgelegd met betrekking tot verschillende sectoren.
, Alle plannen van verschillende ministeries over ruimtelijke ordening staan in de Nota Ruimte.
Vanaf ’60 suburbanisatie naar platteland. Gevaar: platteland verstedelijkt. Oplossing: groenkernen en
groeisteden. Dit zijn dorpen en steden aan de buitenrand van de Randstad waar suburbanisatie werd
toegestaan. In ’93 waren er nieuwe wijken nodig: Vinex-wijken, aan de rand van bestaande steden
om de bewoners gebruik te laten maken van de voorzieningen in de steden zodat ze hun
centrumfunctie kunnen behouden.
Woningbehoefte: aantal woningen, gespecificeerd naar soort en locatie, dat nodig is om aan de
vraag te voldoen.
Suburbanisatie veroorzaakt pendelstromen. Deze pendelstromen veroorzaken files en het Rijk moet
veel uitgeven aan onderhoud en aanleg van infrastructuur. Te veel verkeer leidt ook tot
milieubelasting zoals vervuiling lucht en bodem.
Randstad-dilemma = economie moet bloeien, maar ook verlangen naar hoge kwaliteit wonen.
Stedeling wil rust, groen en schone lucht, maar wel met auto naar het werk.
Actiegroep Milieudefensie = actiegroep die van mening is dat het belang van milieu en maatschappij
wordt ondergeschikt aan de economie. Zij willen meer ov en lagere maximumsnelheden.
§3
HOE FUNCTIONEERT EEN STAD
In alle steden zijn er problemen bij stedelijke distributie: de bevoorrading van winkels, kantoren en
horeca.
Alle steden hebben stedelijke functies waar de bevolking gebruik van maakt. Deze voorzieningen
hebben een bepaalde reikwijdte; de afstand die je maximaal wilt afleggen om gebruik te maken van
een voorziening. Verzorgingsgebied = gebied waar de gebruikers van een voorziening wonen.
Als verzorgingsgebieden groeien kunnen ze elkaar overlappen. Hoogwaardige voorzieningen kunnen
dan een bedreiging vormen voor de kleine omdat zij hun drempelwaarde niet halen.
In de binnenstad zijn huren en grondprijzen zeer hoog. Groote bedrijven (qua ruimte) zijn daar niet.
Zij willen bereikbaarheid en lage grondprijzen. In de buurt van een verkeersknooppunt aan de rand
van de stad is een ideale plek. Zo’n verkeersknooppunt verdient geld en creëert werkgelegenheid.
Hier wordt vaak geïnvesteerd in infrastructuur. Er komen kantoren en er ontstaat een nieuw centrum
dat de binnenstad beconcurreert. Er wordt vaak gebruikt gemaakt van public-private samenwerking
(pps). Dat is een samenwerking tussen overheid en bedrijven. De overheid zoekt private
investeerders die de kwaliteit van centrum kan verhogen.
Regionale samenwerking: samenwerking tussen 3 bestuurslagen: Rijk, provincie en gemeente.
Noodzakelijk omdat aanspraken van bewoners en bedrijven op de ruimte en voorzieningen vaak
grensoverschrijdend zijn. Er worden afspraken gemaakt over: woningen en hun plaats, ov,
bedrijventerreinen hun plaats en subsidiëring culturele trekpleisters.
§1
DE RANDSTAD EN DE REST
De Randstad heeft een gunstige ligging:
- drukke zee
- economisch kerngebied
Deltametropool: wereldstad aan de monding van grote rivieren
Grootstedelijke functies = activiteiten in bedrijvigheid, openbaar bestuur, kennis en cultuur waar
mensen uit de wijde omtrek rondom de stad gebruik van maken.
Randstad is nog geen stedelijk netwerk of metropool omdat de steden niet goed met elkaar zijn
verboden: noch door infrastructuur, noch door functionele relaties. Pendelzones van forenzen
vormen aparte zones bij aparte steden. Geen forenzen die reizen van stad naar stad.
Randstad heeft 3 delen:
- Noordvleugel: Amsterdam en Utrecht. Economisch het sterkst. Noord-Holland, Utrecht en
Flevoland.
- Zuidvleugel: Rotterdam en Den Haag, heel Zuid-Holland. Economisch minder krachtig.
- Groene Hart. Weidegebied tussen Noord- en Zuidvleugel. Obstakel voor ontwikkeling van de
metropool. Nu aantrekkelijk als woon- en recreatiegebied. Wordt steeds kleiner.
Agglomeratie = stedelijk gebied
Urban field = de bevolking op het platteland is voor werken, winkelen en uitgaan op de stad gericht,
en de ruimte op het platteland is als woon- en recreatiegebied van de stad.
Vanuit de Randstad vindt een uitschuifproces plaats naar aangrenzende delen van NL. Bedrijvigheid
gaat zich vestigen in halfweg zone waar de grond goedkoper is en de bereikbaarheid beter en toch in
het economisch kerngebied.
§2
RUIMTELIJKE ORDENING IN NEDERLAND
In de Randstad is er een ruimtetekort. Met ruimtelijke ordening bepaalt de overheid met wetten en
regels op welke manier de ruimte kan worden gebruikt:
- Sectoraal beleid
- voor één onderwerp of sector van de samenleving.
- Regionaal beleid
- Het beleid dat voor één gebied is vastgelegd met betrekking tot verschillende sectoren.
, Alle plannen van verschillende ministeries over ruimtelijke ordening staan in de Nota Ruimte.
Vanaf ’60 suburbanisatie naar platteland. Gevaar: platteland verstedelijkt. Oplossing: groenkernen en
groeisteden. Dit zijn dorpen en steden aan de buitenrand van de Randstad waar suburbanisatie werd
toegestaan. In ’93 waren er nieuwe wijken nodig: Vinex-wijken, aan de rand van bestaande steden
om de bewoners gebruik te laten maken van de voorzieningen in de steden zodat ze hun
centrumfunctie kunnen behouden.
Woningbehoefte: aantal woningen, gespecificeerd naar soort en locatie, dat nodig is om aan de
vraag te voldoen.
Suburbanisatie veroorzaakt pendelstromen. Deze pendelstromen veroorzaken files en het Rijk moet
veel uitgeven aan onderhoud en aanleg van infrastructuur. Te veel verkeer leidt ook tot
milieubelasting zoals vervuiling lucht en bodem.
Randstad-dilemma = economie moet bloeien, maar ook verlangen naar hoge kwaliteit wonen.
Stedeling wil rust, groen en schone lucht, maar wel met auto naar het werk.
Actiegroep Milieudefensie = actiegroep die van mening is dat het belang van milieu en maatschappij
wordt ondergeschikt aan de economie. Zij willen meer ov en lagere maximumsnelheden.
§3
HOE FUNCTIONEERT EEN STAD
In alle steden zijn er problemen bij stedelijke distributie: de bevoorrading van winkels, kantoren en
horeca.
Alle steden hebben stedelijke functies waar de bevolking gebruik van maakt. Deze voorzieningen
hebben een bepaalde reikwijdte; de afstand die je maximaal wilt afleggen om gebruik te maken van
een voorziening. Verzorgingsgebied = gebied waar de gebruikers van een voorziening wonen.
Als verzorgingsgebieden groeien kunnen ze elkaar overlappen. Hoogwaardige voorzieningen kunnen
dan een bedreiging vormen voor de kleine omdat zij hun drempelwaarde niet halen.
In de binnenstad zijn huren en grondprijzen zeer hoog. Groote bedrijven (qua ruimte) zijn daar niet.
Zij willen bereikbaarheid en lage grondprijzen. In de buurt van een verkeersknooppunt aan de rand
van de stad is een ideale plek. Zo’n verkeersknooppunt verdient geld en creëert werkgelegenheid.
Hier wordt vaak geïnvesteerd in infrastructuur. Er komen kantoren en er ontstaat een nieuw centrum
dat de binnenstad beconcurreert. Er wordt vaak gebruikt gemaakt van public-private samenwerking
(pps). Dat is een samenwerking tussen overheid en bedrijven. De overheid zoekt private
investeerders die de kwaliteit van centrum kan verhogen.
Regionale samenwerking: samenwerking tussen 3 bestuurslagen: Rijk, provincie en gemeente.
Noodzakelijk omdat aanspraken van bewoners en bedrijven op de ruimte en voorzieningen vaak
grensoverschrijdend zijn. Er worden afspraken gemaakt over: woningen en hun plaats, ov,
bedrijventerreinen hun plaats en subsidiëring culturele trekpleisters.
