Module1: inleiding
Het sociaal recht is de verzamelnaam van
o Het arbeidsrecht: regelt de individuele arbeidsrelaties tussen WG en
WN
o Het sociaal zekerheidsrecht: professionele, wilsmatige en
maatschappelijke solidariteit onder de burgers wordt geregeld
De historiek van het sociaal recht
Deel 1: le pacte social
= de impliciete overeenkomst tussen burgers en de overheid, waarbij burgers
bepaalde vrijheden afstaan in ruil voor bescherming en welzijn.
Loyaliteit: loyaal zijn naar werkgever en werkgever naar jou.
Notitie: als werknemer mag je niet concurreren
Voorbeeld: je gaat een klant van het bedrijf in het zwart knippen na
de uren
Respect: u moet respect hebben voor uw werkgever en omgekeerd
Notitie: geen kritiek geven op sociale media
Zorgvuldig: werk op zorgvuldige wijze uitvoeren
Voorbeeld: je werkt met ontvlambare producten -> geen cigaretten
gooien
Case
Wat maakt van mondelinge of schriftelijke overeenkomst een
arbeidsovereenkomst?
= Als er gezagsrelatie ontstaan
Voorbeeld: als ik een poetshulp heb en ik betaal in het zwart en tijdens valt ze.
Dit is zeker een arbeidsongeval, modelinge overeenkomst ookal is het geen
schriftelijke maar er is dus een gezagsrelatie. Ik heb de opdracht gegeven
( gezag uitgevoerd naar een persoon op een andere en controleert de uitvoering
van de opdracht ) dus toch arbeidsovereenkomst en die val is dus een
arbeidsovereenkomst
Hoofdstuk 2: de collectieve arbeidsverhoudingen
Deel 1: De organisaties voor werkgevers en werknemers
A. Organisaties voor werknemer
Professionele vakorganisaties
Notitie: de organisaties bestaan per bedrijfstak
Voorbeeld: een voor advocaten, een voor ingenieurs
Interprofessionele vakorganisaties
Notitie: verschillende sectoren
Voorbeeld: vakbond dat zelfstandige en werknemers
vertegenwoordigt
B. Organisaties voor werkgevers
Professionele werkgeversorganisaties
1
, Notitie: weer per bedrijfstak
Interprofessionele werkgeversorganisaties
Notitie: weer per sector
C. Rechtspersoonlijkheid
Is een abstract iets dat bepaalde daden kan stellen en heeft
bepaalde rechten en plichten
De ondernemingsraad
Wat? Overlegorgaan binnen een onderneming dat bestaat uit
vertegenwoordigers van de werknemers en het
(vertegenwoordigers werkgevers ) management.
Het ondernemingshoofd organiseert de verkiezingen om de 4 jaar.
Voorwaarden om verkiesbaar te zijn (leeftijd, periode van
werkzaamheid in de onderneming,…).
Voorwaarden om stemgerechtigd te zijn – minimaal 3 maand
werken in de onderneming
MAAR belangrijk
De kandidaten zijn beschermd gedurende een bepaalde periode.
De kandidaten kunnen wel worden ontslagen wegens:
o dringende reden volgens een bijzondere procedure
( ernstige fout of
o economische of technische volgens een bijzondere
procedure. ( buiten persoonlijke fout werknemer )
Recht op re-integratie en toepassing van sancties.
Uitleg: Kandidaten voor de ondernemingsraad en wernemers die in de
ondernemingsraad zitten zijn beschermd. Ze mogen niet zomaar ontslagen
worden alleen om hele dringende redenen.
D. Werking Onderneminsraad
Wie is wie
o Voorzitter: het onderneminsghoofd + leidt de vergaderingen
o Secretaris: vertegenwoordiger werknemers (administratie)
Vergadering
o 1x per maand minimum – tenzij niks bespreken
o Door ondernemingshoofd 1 op 3 werknemersafgevaardigden
Voorbeeld: Als er 9 werknemersafgevaardigden zijn, dan moet het
ondernemingshoofd minimaal 3 van hen uitnodigen voor de vergadering.
o Beslissingen via eenparigheid van stemmen
o Plicht tot geheimhouding
E. Bevoegdheid van de OR
Recht op informatie
o klaar en juist beeld van de toestand
2
, o de evolutie en de vooruitzichten van de onderneming
o invloed van financiële en economische gegevens op het
ondernemingsbeleid (organisatie, werkgelegenheid en
personeel)
o situering van de onderneming in een ruimer kader (de
economische of financiële groep en van de sector, de
nationale en internationale economie)
o Informatie op economisch en financieel gebied alsook op
sociaal gebied
F. Bevoegdheid van OR
Recht van advies
o collectieve maatregelen die de arbeidsorganisatie, de
arbeidsvoorwaarden en het rendement zouden kunnen
wijzigen
o het personeelsbeleid (aanwerving, bevordering,
mededelingen,…)
o De algemene criteria van aanwerving
o De werkgever moet de adviesen niet noodzakelijk opvolgen
Beslissingsbevoegdheid ( ze nemen beslissingen )
o het opstellen of wijzigen van het arbeidsreglement
o de algemene criteria voor de afdanking of weder aanwerving
wegens technische of economische omstandigheden
o aanstelling van een bedrijfsrevisor
Controlebevoegdheid
o op de toepassing van de wetgeving ter bescherming van de
werknemers en van de vaststelling van de
beroepskwalificaties
o op de aanvragen van stelsel van werkloosheid met
bedrijfstoeslag.
Uitleg: bespreking van aanvragen wanneer mensen
vervroegd op pensioen willen gaan
Deel 2 comité voor preventie en bescherming op het werk
A. wat?
Een overlegorgaan op het niveau van de onderneming bevoegd
voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.
Het is een orgaan binnen het bedrijf !!!
o Verplichting tot inrichting van een interne dienst voor
preventie en bescherming van het werk
Notitie: elk bedrijf heeft een team dat zich bezig houdt met
veiligheid en gezondheid op werkvloer
o Verplichting tot aanstelling van een preventieadviseur
Notitie: vermijdt risico’s om de veiligheid van de werknemers
te waarborgen
B. Verplichting tot oprichting van een CPBW
3
, In elke onderneming of technische bedrijfseenheid die gemiddeld 50
werknemers tewerkstelt
Bij afwezigheid van een CPBW = syndicale afvaardiging
Notitie: Bij afwezigheid worden de werknemers vertegenwoordigd
door de syndicale afvaardiging
Notitie: syndicale afvaardiging zijn mensen die vertegenwoordigd
worden door de vakbond
Bij afwezigheid van een CPBW en syndicale afvaardiging =
werknemers zelf.
Notitie: is er geen van beide – werknemers zelf belangen
vertegenwoordigen
C. Samenstelling van het CPBW
Samenstelling van het CPBW
o Zie regels OR maar kaderleden hebben geen
vertegenwoordiging in het CPBW
o De preventieadviseur is een onafhankelijke persoon.
Verkiezingen voor het CPBW
o Zie regels OR
Bescherming van de kandidaten tegen ontslag
o Zie regels OR
D. Bevoegdheid van het CPBW
Het opsporen en voorstellen van alle middelen alsook actief
bijdragen tot het bevorderen van het welzijn van de
werknemers bij de uitvoering van het werk.
Maatregelen inzake: arbeidsveiligheid, gezondheidsbescherming,
psychosociale belasting, het gebruik van digitale werk gerelateerde
communicatiemiddelen buiten de arbeidstijd.
Uitleg: psychosociale belasting: mentale en sociale druk dat een
persoon ervaart in de werkomgeving
Hoofdstuk 3: het interprofessioneel akkoord
Wat is het interprofessioneel akkoord
o Een akkoord dat gesloten wordt tussen de interprofessionele
werkgevers-en werknemersorganisaties (vakbonden). Doel:
sociaal evenwicht creeëren beide partijen
o Legt algemene richtlijnen vast voor arbeidsvoorwaarden
(loon, arbeidstijden en sociale voordelen)
o Deze staat boven de cao’s
o Proberen akkoord te vinden in verband met loonnorm etc
Notitie: overeenkomst tussen verschillende
beroepsgroepen, vakbonden
o een kaderakkoord dat van toepassing is op alle
bedrijfssectoren dat verder wordt uitgewerkt in
- wetten en regeringsbesluiten
- CAO’s (NAR) en sectorale CAO’s (paritaire comités) en
ondernemings-CAO’s (bedrijfsdirecties en
vakorganisaties)
4
Het sociaal recht is de verzamelnaam van
o Het arbeidsrecht: regelt de individuele arbeidsrelaties tussen WG en
WN
o Het sociaal zekerheidsrecht: professionele, wilsmatige en
maatschappelijke solidariteit onder de burgers wordt geregeld
De historiek van het sociaal recht
Deel 1: le pacte social
= de impliciete overeenkomst tussen burgers en de overheid, waarbij burgers
bepaalde vrijheden afstaan in ruil voor bescherming en welzijn.
Loyaliteit: loyaal zijn naar werkgever en werkgever naar jou.
Notitie: als werknemer mag je niet concurreren
Voorbeeld: je gaat een klant van het bedrijf in het zwart knippen na
de uren
Respect: u moet respect hebben voor uw werkgever en omgekeerd
Notitie: geen kritiek geven op sociale media
Zorgvuldig: werk op zorgvuldige wijze uitvoeren
Voorbeeld: je werkt met ontvlambare producten -> geen cigaretten
gooien
Case
Wat maakt van mondelinge of schriftelijke overeenkomst een
arbeidsovereenkomst?
= Als er gezagsrelatie ontstaan
Voorbeeld: als ik een poetshulp heb en ik betaal in het zwart en tijdens valt ze.
Dit is zeker een arbeidsongeval, modelinge overeenkomst ookal is het geen
schriftelijke maar er is dus een gezagsrelatie. Ik heb de opdracht gegeven
( gezag uitgevoerd naar een persoon op een andere en controleert de uitvoering
van de opdracht ) dus toch arbeidsovereenkomst en die val is dus een
arbeidsovereenkomst
Hoofdstuk 2: de collectieve arbeidsverhoudingen
Deel 1: De organisaties voor werkgevers en werknemers
A. Organisaties voor werknemer
Professionele vakorganisaties
Notitie: de organisaties bestaan per bedrijfstak
Voorbeeld: een voor advocaten, een voor ingenieurs
Interprofessionele vakorganisaties
Notitie: verschillende sectoren
Voorbeeld: vakbond dat zelfstandige en werknemers
vertegenwoordigt
B. Organisaties voor werkgevers
Professionele werkgeversorganisaties
1
, Notitie: weer per bedrijfstak
Interprofessionele werkgeversorganisaties
Notitie: weer per sector
C. Rechtspersoonlijkheid
Is een abstract iets dat bepaalde daden kan stellen en heeft
bepaalde rechten en plichten
De ondernemingsraad
Wat? Overlegorgaan binnen een onderneming dat bestaat uit
vertegenwoordigers van de werknemers en het
(vertegenwoordigers werkgevers ) management.
Het ondernemingshoofd organiseert de verkiezingen om de 4 jaar.
Voorwaarden om verkiesbaar te zijn (leeftijd, periode van
werkzaamheid in de onderneming,…).
Voorwaarden om stemgerechtigd te zijn – minimaal 3 maand
werken in de onderneming
MAAR belangrijk
De kandidaten zijn beschermd gedurende een bepaalde periode.
De kandidaten kunnen wel worden ontslagen wegens:
o dringende reden volgens een bijzondere procedure
( ernstige fout of
o economische of technische volgens een bijzondere
procedure. ( buiten persoonlijke fout werknemer )
Recht op re-integratie en toepassing van sancties.
Uitleg: Kandidaten voor de ondernemingsraad en wernemers die in de
ondernemingsraad zitten zijn beschermd. Ze mogen niet zomaar ontslagen
worden alleen om hele dringende redenen.
D. Werking Onderneminsraad
Wie is wie
o Voorzitter: het onderneminsghoofd + leidt de vergaderingen
o Secretaris: vertegenwoordiger werknemers (administratie)
Vergadering
o 1x per maand minimum – tenzij niks bespreken
o Door ondernemingshoofd 1 op 3 werknemersafgevaardigden
Voorbeeld: Als er 9 werknemersafgevaardigden zijn, dan moet het
ondernemingshoofd minimaal 3 van hen uitnodigen voor de vergadering.
o Beslissingen via eenparigheid van stemmen
o Plicht tot geheimhouding
E. Bevoegdheid van de OR
Recht op informatie
o klaar en juist beeld van de toestand
2
, o de evolutie en de vooruitzichten van de onderneming
o invloed van financiële en economische gegevens op het
ondernemingsbeleid (organisatie, werkgelegenheid en
personeel)
o situering van de onderneming in een ruimer kader (de
economische of financiële groep en van de sector, de
nationale en internationale economie)
o Informatie op economisch en financieel gebied alsook op
sociaal gebied
F. Bevoegdheid van OR
Recht van advies
o collectieve maatregelen die de arbeidsorganisatie, de
arbeidsvoorwaarden en het rendement zouden kunnen
wijzigen
o het personeelsbeleid (aanwerving, bevordering,
mededelingen,…)
o De algemene criteria van aanwerving
o De werkgever moet de adviesen niet noodzakelijk opvolgen
Beslissingsbevoegdheid ( ze nemen beslissingen )
o het opstellen of wijzigen van het arbeidsreglement
o de algemene criteria voor de afdanking of weder aanwerving
wegens technische of economische omstandigheden
o aanstelling van een bedrijfsrevisor
Controlebevoegdheid
o op de toepassing van de wetgeving ter bescherming van de
werknemers en van de vaststelling van de
beroepskwalificaties
o op de aanvragen van stelsel van werkloosheid met
bedrijfstoeslag.
Uitleg: bespreking van aanvragen wanneer mensen
vervroegd op pensioen willen gaan
Deel 2 comité voor preventie en bescherming op het werk
A. wat?
Een overlegorgaan op het niveau van de onderneming bevoegd
voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.
Het is een orgaan binnen het bedrijf !!!
o Verplichting tot inrichting van een interne dienst voor
preventie en bescherming van het werk
Notitie: elk bedrijf heeft een team dat zich bezig houdt met
veiligheid en gezondheid op werkvloer
o Verplichting tot aanstelling van een preventieadviseur
Notitie: vermijdt risico’s om de veiligheid van de werknemers
te waarborgen
B. Verplichting tot oprichting van een CPBW
3
, In elke onderneming of technische bedrijfseenheid die gemiddeld 50
werknemers tewerkstelt
Bij afwezigheid van een CPBW = syndicale afvaardiging
Notitie: Bij afwezigheid worden de werknemers vertegenwoordigd
door de syndicale afvaardiging
Notitie: syndicale afvaardiging zijn mensen die vertegenwoordigd
worden door de vakbond
Bij afwezigheid van een CPBW en syndicale afvaardiging =
werknemers zelf.
Notitie: is er geen van beide – werknemers zelf belangen
vertegenwoordigen
C. Samenstelling van het CPBW
Samenstelling van het CPBW
o Zie regels OR maar kaderleden hebben geen
vertegenwoordiging in het CPBW
o De preventieadviseur is een onafhankelijke persoon.
Verkiezingen voor het CPBW
o Zie regels OR
Bescherming van de kandidaten tegen ontslag
o Zie regels OR
D. Bevoegdheid van het CPBW
Het opsporen en voorstellen van alle middelen alsook actief
bijdragen tot het bevorderen van het welzijn van de
werknemers bij de uitvoering van het werk.
Maatregelen inzake: arbeidsveiligheid, gezondheidsbescherming,
psychosociale belasting, het gebruik van digitale werk gerelateerde
communicatiemiddelen buiten de arbeidstijd.
Uitleg: psychosociale belasting: mentale en sociale druk dat een
persoon ervaart in de werkomgeving
Hoofdstuk 3: het interprofessioneel akkoord
Wat is het interprofessioneel akkoord
o Een akkoord dat gesloten wordt tussen de interprofessionele
werkgevers-en werknemersorganisaties (vakbonden). Doel:
sociaal evenwicht creeëren beide partijen
o Legt algemene richtlijnen vast voor arbeidsvoorwaarden
(loon, arbeidstijden en sociale voordelen)
o Deze staat boven de cao’s
o Proberen akkoord te vinden in verband met loonnorm etc
Notitie: overeenkomst tussen verschillende
beroepsgroepen, vakbonden
o een kaderakkoord dat van toepassing is op alle
bedrijfssectoren dat verder wordt uitgewerkt in
- wetten en regeringsbesluiten
- CAO’s (NAR) en sectorale CAO’s (paritaire comités) en
ondernemings-CAO’s (bedrijfsdirecties en
vakorganisaties)
4
