HLO werkgroep uitwerkingen probleem 8
1.Hoeveel ruimte heeft de gemeente bij de heffing van OZB als het gaat
om de koppeling aan duurzaamheidsmaatregelen?
Bij de OZB komt de opbrengst ten goede aan de algemene middelen. Deze
opbrengst is vrij besteedbaar en kan ook worden besteed aan
duurzaamheidsinvesteringen. Het is aan de gemeenteraad om keuzes te
maken waar ze de opbrengst aan willen besteden. Ook mag de gemeente
in beginsel de tarieven van algemene belastingen verhogen. Om het
draagvlak voor deze keuze onder belastingplichtigen te vergroten, kan de
extra opbrengst als gevolg van tariefverhoging ook worden bestemd voor
een specifiek doel. Hierdoor krijgt het deels het karakter van een
bestemmingsheffing. Daarnaast kan het ook zo worden ingericht dat er
een prijsprikkel vanuit gaat ter bevordering van duurzaam gedrag of om
niet-duurzaam gedrag extra te belasten. Ook algemene rechtsbeginselen
kunnen de mogelijkheden voor het geven van een prijsprikkel beperken.
Er wordt geheven van eigenaren van woningen, eigenaren van niet
woningen en gebruikers van niet woningen. Verdere differentiatie van
tarieven is niet mogelijk. De OZB kent een uitgebreide wettelijke regeling
die de sturing van gedrag met deze heffing ten behoeve van
duurzaamheid in de weg staat. Eigen invulling die gemeente aan de
heffing van de OZB kunnen geven is hierom vrij beperkt. De besteding
van de opbrengst van OZB is wel vrij. Hier kan dus besteedden worden in
duurzaamheidsinvesteringen. Ook is denkbaar dat met een verhoging van
een OZB-tarief een duurzaamheidsfonds wordt gevormd van waaruit
duurzaamheidsuitgaven worden bekostigd. De OZB krijgt dan deels het
karakter van een bestemmingsheffing.
Beperkingen en vrijheden samengevat:
1. Kent de heffing als geheel specifieke fiscaal-juridische beperkende
voorwaarden dan wel vrijheden zoals blijkt uit wet- en regelgeving,
geschiedenis en arresten?
2. Wordt de heffingsmaatstaf wettelijk beperkt of dwingend
voorgeschreven?
a. Ja: afwijking daarvan is niet mogelijk.
b. Nee: er geldt in beginsel beleidsvrijheid bij de keuze
heffingsmaatstaf.
3. Leidt de keuze van de heffingsmaatstaf tot willekeurige of
onredelijke belastingheffing in concrete gevallen?
a. Ja: de gekozen heffingsmaatstaf is niet toegestaan.
b. De heffingsmaatstaf is toegestaan.
Je zou een tariefdifferentiatie kunnen doen die afhankelijk is van het
energielabel van woningen. Hiervoor is wel een wetswijziging nodig. Er
wordt betwijfeld of een dergelijke maatregel ook verduurzaming van
onroerende zaken tot gevolg zal hebben.
De systematiek van de OZB werkt verduurzaming eerder tegen dan dat er
een stimulans van uitgaat. In het algemeen verken energie beperkende en
duurzame kenmerken van gebouwen waard verhogend en betalen
, eigenaren dan dus meer OZB voor iets wat de gemeente juist wil
stimuleren. Er zijn natuurlijk wel meerdere waard bepalende factoren dus
dit gaat niet altijd op.
2.Hoeveel ruimte heeft een gemeente bij het formuleren van een
facultatieve vrijstelling in de OZB, gerelateerd aan duurzaamheid?
Het is toegestaan om in een verordening een facultatieve vrijstelling op te
nemen. De vrijstellingen in de WWOZ en de GemW hebben de vorm van
een waarderingsvoorschrift. Dat houdt in dat bij de bepaling van de
heffingsmaatstaf (de WOZ-waarde) de waarde van bepaalde delen van het
object buiten beschouwing worden gelaten. Aangezien de door de
gemeente vastgestelde WOZ-waarden ook door andere afnemers worden
gebruikt, kan deze vrijstelling enkel voor de gemeente gelden.
Of dit fiscaal-juridisch mogelijk is, hangt af van het zakelijke en objectieve
karakter van de OZB. De vrijstelling mag niet afhankelijk zijn van
persoonlijke omstandigheden van de belastingplichtige (subjectief). De
vrijstellingen die in de modelverordening als mogelijkheden worden
benoemd betreffen vooral om efficiencyredenen opgenomen
uitzonderingen. Zo worden bepaalde gemeentelijke onroerende zaken
buiten beschouwing gelaten en ook onroerende zaken met een lage WOZ-
waarde zoals bijv. volkstuintjes en straatmeubilair. Zo wordt voorkomen
dat de gemeente zichzelf een OZB-aanslag gaat opleggen. Er is niet veel
jurisprudentie over facultatieve vrijstellingen in de OZB. Je zou
bijvoorbeeld de waarde van zonnepanelen buiten beschouwing kunnen
laten bij de WOZ-waarde. De effectiviteit van de maatregel kan worden
betwijfeld. De besparingen zijn waarschijnlijk laag, wat niet tot
investeringsbeslissingen zal leiden. De aanwezigheid van zonnepanelen is
ook niet bekend bij de gemeente, en de waardering gebeurt modelmatig
wat zorgt voor hoge uitvoeringskosten wanneer de gemeente besluit een
dergelijke vrijstelling in te voeren.
3.Hoe loopt de afweging bij de beoordeling of een vrijstelling voor schone
vaartuigen kan worden ingevoerd in havengelden?
Bij de afweging van de mogelijkheden en wenselijkheid van de inzet van
een concrete decentrale heffing voor duurzaamheidsdoelstellingen heb je
de volgende vragen:
1. Wil men een duurzaamheidsmaatregel bekostigen of gedrag
beïnvloeden.
2. Kan het fiscaal-juridisch?
3. Heeft de maatregel het gewenste effect?
4. Is het wenselijk, gelet op de effecten van de maatregel?
1.Primaire doelstelling van elke heffing is het generen van opbrengsten
(budgettaire functie). In geval van een algemene belasting zoals OZB gaat
het naar algemene middelen. Deze opbrengst is vrij besteedbaar en kan
desgewenst worden besteed aan duurzaamheidsinvesteringen. Het is dan
aan de gemeenteraad om keuzes te maken. Ze staan in beginsel ook vrij
om de tarieven van belasting te verhogen. Om het draagvlak voor deze
1.Hoeveel ruimte heeft de gemeente bij de heffing van OZB als het gaat
om de koppeling aan duurzaamheidsmaatregelen?
Bij de OZB komt de opbrengst ten goede aan de algemene middelen. Deze
opbrengst is vrij besteedbaar en kan ook worden besteed aan
duurzaamheidsinvesteringen. Het is aan de gemeenteraad om keuzes te
maken waar ze de opbrengst aan willen besteden. Ook mag de gemeente
in beginsel de tarieven van algemene belastingen verhogen. Om het
draagvlak voor deze keuze onder belastingplichtigen te vergroten, kan de
extra opbrengst als gevolg van tariefverhoging ook worden bestemd voor
een specifiek doel. Hierdoor krijgt het deels het karakter van een
bestemmingsheffing. Daarnaast kan het ook zo worden ingericht dat er
een prijsprikkel vanuit gaat ter bevordering van duurzaam gedrag of om
niet-duurzaam gedrag extra te belasten. Ook algemene rechtsbeginselen
kunnen de mogelijkheden voor het geven van een prijsprikkel beperken.
Er wordt geheven van eigenaren van woningen, eigenaren van niet
woningen en gebruikers van niet woningen. Verdere differentiatie van
tarieven is niet mogelijk. De OZB kent een uitgebreide wettelijke regeling
die de sturing van gedrag met deze heffing ten behoeve van
duurzaamheid in de weg staat. Eigen invulling die gemeente aan de
heffing van de OZB kunnen geven is hierom vrij beperkt. De besteding
van de opbrengst van OZB is wel vrij. Hier kan dus besteedden worden in
duurzaamheidsinvesteringen. Ook is denkbaar dat met een verhoging van
een OZB-tarief een duurzaamheidsfonds wordt gevormd van waaruit
duurzaamheidsuitgaven worden bekostigd. De OZB krijgt dan deels het
karakter van een bestemmingsheffing.
Beperkingen en vrijheden samengevat:
1. Kent de heffing als geheel specifieke fiscaal-juridische beperkende
voorwaarden dan wel vrijheden zoals blijkt uit wet- en regelgeving,
geschiedenis en arresten?
2. Wordt de heffingsmaatstaf wettelijk beperkt of dwingend
voorgeschreven?
a. Ja: afwijking daarvan is niet mogelijk.
b. Nee: er geldt in beginsel beleidsvrijheid bij de keuze
heffingsmaatstaf.
3. Leidt de keuze van de heffingsmaatstaf tot willekeurige of
onredelijke belastingheffing in concrete gevallen?
a. Ja: de gekozen heffingsmaatstaf is niet toegestaan.
b. De heffingsmaatstaf is toegestaan.
Je zou een tariefdifferentiatie kunnen doen die afhankelijk is van het
energielabel van woningen. Hiervoor is wel een wetswijziging nodig. Er
wordt betwijfeld of een dergelijke maatregel ook verduurzaming van
onroerende zaken tot gevolg zal hebben.
De systematiek van de OZB werkt verduurzaming eerder tegen dan dat er
een stimulans van uitgaat. In het algemeen verken energie beperkende en
duurzame kenmerken van gebouwen waard verhogend en betalen
, eigenaren dan dus meer OZB voor iets wat de gemeente juist wil
stimuleren. Er zijn natuurlijk wel meerdere waard bepalende factoren dus
dit gaat niet altijd op.
2.Hoeveel ruimte heeft een gemeente bij het formuleren van een
facultatieve vrijstelling in de OZB, gerelateerd aan duurzaamheid?
Het is toegestaan om in een verordening een facultatieve vrijstelling op te
nemen. De vrijstellingen in de WWOZ en de GemW hebben de vorm van
een waarderingsvoorschrift. Dat houdt in dat bij de bepaling van de
heffingsmaatstaf (de WOZ-waarde) de waarde van bepaalde delen van het
object buiten beschouwing worden gelaten. Aangezien de door de
gemeente vastgestelde WOZ-waarden ook door andere afnemers worden
gebruikt, kan deze vrijstelling enkel voor de gemeente gelden.
Of dit fiscaal-juridisch mogelijk is, hangt af van het zakelijke en objectieve
karakter van de OZB. De vrijstelling mag niet afhankelijk zijn van
persoonlijke omstandigheden van de belastingplichtige (subjectief). De
vrijstellingen die in de modelverordening als mogelijkheden worden
benoemd betreffen vooral om efficiencyredenen opgenomen
uitzonderingen. Zo worden bepaalde gemeentelijke onroerende zaken
buiten beschouwing gelaten en ook onroerende zaken met een lage WOZ-
waarde zoals bijv. volkstuintjes en straatmeubilair. Zo wordt voorkomen
dat de gemeente zichzelf een OZB-aanslag gaat opleggen. Er is niet veel
jurisprudentie over facultatieve vrijstellingen in de OZB. Je zou
bijvoorbeeld de waarde van zonnepanelen buiten beschouwing kunnen
laten bij de WOZ-waarde. De effectiviteit van de maatregel kan worden
betwijfeld. De besparingen zijn waarschijnlijk laag, wat niet tot
investeringsbeslissingen zal leiden. De aanwezigheid van zonnepanelen is
ook niet bekend bij de gemeente, en de waardering gebeurt modelmatig
wat zorgt voor hoge uitvoeringskosten wanneer de gemeente besluit een
dergelijke vrijstelling in te voeren.
3.Hoe loopt de afweging bij de beoordeling of een vrijstelling voor schone
vaartuigen kan worden ingevoerd in havengelden?
Bij de afweging van de mogelijkheden en wenselijkheid van de inzet van
een concrete decentrale heffing voor duurzaamheidsdoelstellingen heb je
de volgende vragen:
1. Wil men een duurzaamheidsmaatregel bekostigen of gedrag
beïnvloeden.
2. Kan het fiscaal-juridisch?
3. Heeft de maatregel het gewenste effect?
4. Is het wenselijk, gelet op de effecten van de maatregel?
1.Primaire doelstelling van elke heffing is het generen van opbrengsten
(budgettaire functie). In geval van een algemene belasting zoals OZB gaat
het naar algemene middelen. Deze opbrengst is vrij besteedbaar en kan
desgewenst worden besteed aan duurzaamheidsinvesteringen. Het is dan
aan de gemeenteraad om keuzes te maken. Ze staan in beginsel ook vrij
om de tarieven van belasting te verhogen. Om het draagvlak voor deze
