Samenvatting Psychologisch perspectief Hoofdstuk 8

H8 Groepsperceptie


Sociale categorisering
Sociale categorisering
Mensen spontaan tot een sociale categorie toeschrijven op basis van kenmerken.
 Maakt de sociale werkelijkheid overzichtelijker.
 Kan leiden tot vertekend beeld, misverstanden en conflicten.

 Indelen van sociale categorieën
 Persoonswaarneming → sociale categorisering
o Afhankelijk van opvallende kenmerken of bewustwording van
een categorie.

 Sociale categorie: Vage voorstelling van een groep met
gemeenschappelijke eigenschappen.
 Prototypische kenmerken: Eigenschappen die groepen van elkaar
onderscheiden.
o Prototype bevat:
o Descriptief aspect (vb. leerkracht: iemand die lesgeeft,
educatief materiaal aanbiedt)
o Evaluatieve component vb. leerkracht: (pos) geduldig en
inspirerend (neg) streng en ouderwets
o Prescriptief aspect vb. leerkracht: moet geduldig en
inspirerend zijn)

Nut: Snel inschatten wat we van anderen kunnen verwachten en hoe we ons
moeten gedragen.

Vorming van groepsperceptie

 Nadeel: Vereenvoudiging van de werkelijkheid.
o Assimilatie: Verschillen binnen een categorie worden afgezwakt.
Vb. In een groep mensen met dezelfde etnische achtergrond
worden (subtiele) persoonlijke verschillen genegeerd, waardoor
iedereen in de groep als "dezelfde" wordt gezien.

o Contrast: Verschillen tussen categorieën worden vergroot.
Vb. "Onze groep" (wij-groep) wordt als totaal anders beschouwd dan
een "andere groep" (zij-groep), zelfs als er veel overeenkomsten
zijn.

 Ik, wij en de anderen
 Sociale-identiteitstheorie: Mensen ervaren zichzelf als lid van sociale
categorieën.
o Zelfbeeld = persoonlijke identiteit + sociale identiteiten.
o Afhankelijk van de context komt een sociale identiteit sterker
naar voren.

 Verschil in behandeling wij- en zij-groep:

, o
Wij-groep (in-group): Groep waartoe we behoren.
o Positief gewaardeerde groep = positief zelfbeeld.
o Wij-groepsfavoritisme: Bevoordelen van eigen groep.
o Zij-groep (out-group): Groepen waar we niet toe behoren.
 Houding tegenover groepen
o Wij-groep:
 wij-groepsfavoritisme versterkt wanneer de verbondenheid
toeneemt
 Attributie:
 Negatief gedrag → externe attributie.
 Positief gedrag → interne attributie.
o Zij-groep:
 Zij-groepshomogeniteit: Verschillen binnen de groep
minimaliseren.
 Zij-groepsbenadeling: Negatieve evaluatie van zij-groep.

Stereotyperen

Stereotype
Mentaal beeld van een groep mensen waarin ‘typische’ eigenschappen
vervat zitten die spontaan bij ons opkomen wanneer we met iemand uit die
groep geconfronteerd worden.
o Problematisch: vaak negatief, inaccuraat, unfair.
o wet van de minste inspanning => over generalisaties

 Kenmerken stereotype:
o inhoud = waarheidsgetrouw?( soms wel soms niet )
o meestal negatief
o zelfs positieve stereotypen kunnen negatieve gevolgen
hebben = stereotypebedreiging
o onrealistisch hoge verwachtingen
o ondanks positieve inhoud, toch negatieve ondertoon
o Stereotypen worden gemaakt van = gemiddelden, dus ook
afwijkingen mogelijk  verschillen tussen groepen kunnen
evolueren( tijdsgeest)
o opletten met stereotypen die enkel op vooroordelen
gebaseerd zijn
dreiging of strijd => sterker categoriseren => extremere
stereotypen => meer vooroordelen en grotere kans op
discriminatie

Herkomst stereotype:

 Categorisering en de gevolgen:
o Assimilatie en contrast :
o Assimilatie: Verschillen binnen een sociale categorie worden
geminimaliseerd.
o Contrast: Verschillen tussen sociale categorieën worden
vergroot, wat een "wij tegen zij"-mentaliteit kan versterken.
o Zij-groepshomogeniteit