Hoofdstuk 1: De historische context en het begrip methodiek
Een vleugje geschiedenis
Taakgerichte hulpverlening is een vorm van professionele hulpverlening aan individuen, gezinnen, kleinere
groepen en communities. Social Casework is daarvan een onderdeel, dit richt zich op het bieden van hulp aan
personen en gezinnen. De invalshoek kan sociaal zijn of persoonlijk:
Sociale invalshoek:
o Het realiseren van sociaal beleid in de vorm van individueel maatwerk
Persoonlijke invalshoek:
o Hulp bij gedrags- en relatieproblemen
Het gaat in ieder geval om:
De aandacht voor de binnen- en buitenkant van problemen (feiten en belevingen, vanuit het
perspectief van de probleemdrager en zijn omgeving)
Werken volgens methodische en ethische principes die nauw op elkaar betrokken worden
Gerichtheid op empowerment van de cliënt, die geholpen wordt als hij ook zichzelf leert helpen.
Social casework kent verschillende scholen en richtingen, met verschillende accenten. Deze hebben de
aandacht voor de wisselwerking tussen het psychische en het sociale, het materiële en immateriële, situatie en
persoon. Er wordt gesproken van cliënt-situatiegerichte hulpverlening.
De taakgerichte hulpverlening benadering van mensen met problemen sloeg aan, omdat:
Gaat ervan uit dat mensen zelf bepalen wat hun problemen en doelen zijn
De cliënt geholpen wordt zo veel mogelijk op eigen kracht in een beperkt tijdbestek een specifiek
probleem te verlichten (een haalbaar doel bereiken)
De TGH benadering is een echte sociaal werk benadering, de cliënt en situatiegericht. Probleemfactoren en
oplossingsmogelijkheden worden in de cliënt en de omgeving gezocht. TGH:
Biedt hulpverleners goede methodische handvatten om cliënten te helpen binnen en buiten henzelf
krachtbronnen (strenghts) aan te horen
Is als werkwijze goed uit te leggen aan cliënten en anderen
Zoekt naar partnerschap met de cliënt
Baseert zich op de mensbeschouwing en de ethische principes van het sociaal werk
Leidt in de praktijk tot goede resultaten. Dit bleek uit wetenschappelijk onderzoek, waarop de TGH
zich heeft gebaseerd.
De taakgerichte hulpverlening
Een sociaal werk-methodiek.
Methodiek, een gelaagd begrip
Methode
Een vaste, weldoordachte manier van werken
Methodiek
Verschillende methoden in opgesloten
Methodisch werken
Werken volgens plan, gebruikmakend van inzichten, concepten en theorieën. Waar het ontbreekt, valt de basis
van een beroep weg.
Methodiek in verband met taakgerichte hulpverlening bestaat uit:
Een werkmodel:
o Geheel van methoden en aanwijzingen voor het concrete handelen van de hulpverlener. Het
helpt orde scheppen in een veelheid aan gegevens en gezichtspunten.
Een ondersteunende theorie:
o Biedt verantwoording van het werkmodel, deze geeft een verklaring voor de wijze waarop
problemen ontstaan en veranderen, en voor de manier waarop werkwijzen uit het werkmodel
bijdragen aan veranderingsprocessen.
, Een empirische grondslag:
o Steunt de theorie en het werkmodel. Deze bestaat uit door middel van (wetenschappelijk)
onderzoek verkregen gegevens over toepassingen van het werkmodel en de geldigheid van de
ondersteunende theorie.
Een basis van waarde premissen:
o De richtlijnen van elk werkmodel zijn gebaseerd op expliciete of impliciete waarden
(zelfbeschikkingsrecht/plicht, bescherming van belangen van hulpvragers en anderen)
Elke methodiek kent bovenstaande lagen, maar varieert in de aard en gedetailleerdheid van de richtlijnen, in
de mate waarin sprake is van een ondersteunende theorie, in de soliditeit van de empirische grondslag en in de
waardekeuze en de mate waarin waarden zijn geëxpliciteerd.
Een methodiek kan doorgestructureerd zijn. Er is theorie die soms nauwelijks is doorgetrokken naar de
richtlijnen van het werkmodel en soms zijn er richtlijnen die nauwelijks in de theorie worden onderbouwd.
Waarden in de theorie kunnen een sterk accent krijgen zonder dat in de richtlijnen van het werkmodel duidelijk
is uitgewerkt. Werkzaamheid van het model kan meer of minder empirisch onderbouwd zijn.
Taakgerichte hulpverlening: een profielschets
Het TGH-werkmodel
1. Heeft voor cliënten een inzichtelijke structuur: over werkwijze, doelstelling en tijdsduur worden in de
beginfase afspraken gemaakt. De afspraken kunnen worden bijgesteld, maar er is een helder kader.
2. Duidelijk leidinggeven en structuren worden door de werker gecombineerd met aansluiten bij en
respecteren van de keuzen van de cliënt. Er volgt geen behandeling, maar wordt systematisch
betrokken bij een activering op gerichte aanpak.
3. Er wordt gekozen voor een concreet en beperkt doel, binnen bereik van de gezamenlijke inspanningen
en haalbaar binnen de afgesproken termijn.
4. Centraal staat ontwerpen, uitvoeren en evalueren van taken: de werker neemt taken op zich, accent
ligt op de taken van de cliënt. Taken zijn er in soorten en maten, gericht op probleemverlichting en
empowerment van de cliënt.
5. Taken worden ontwikkeld in dialoog met de cliënt, systematisch voorbereid en nabesproken, met
ruime aandacht voor cognitieve, affectieve en vaardigheidsaspecten. Anders handelen leidt tot anders
denken en omgekeerd.
6. Gedegen taakvoorbereiding vergroot de kans op effectiviteit en het geloof in eigen kunnen. Er is
aandacht voor hinderpalen bij de cliënt (disfunctionele overtuigingen, gebrek aan motivatie) en in de
omgeving.
7. Is als methodiek niet eenkennig, een groot aantal interventies van verschillende herkomst is bruikbaar
via de taakconstructie die maatwerk inhoudt voor elke cliënt.
8. Leent zich vanwege de helder systematiek goed voor collegiale uitwisseling tussen werkers en voor
onderzoek.
TGH is een problem-solving-model van hulpverlenen, het richt zich op het zodanig begeleiden van individuen,
gezinnen of groepen. Deze worden in staat gesteld om op eigen kracht en door henzelf herkende probleem op
te lossen of te verlichten. Dit zijn problemen met waarin psychologische en sociale elementen met elkaar in
samenhang worden gezien, zij het niet constant in dezelfde verhouding.
Er zijn 2 mogelijkheden aan de start:
1. De persoon vindt dat er een probleem is
2. Een gezaghebbende maatschappelijke instantie vindt dat er een probleem is.
De taakgerichte werker sluit aan bij de probleemomschrijving en wensen van de cliënt, maar is open en
duidelijk wanneer zij niet mee kan gaan op grond van haar opdracht, expertise of beroepsethische
overwegingen. Met inzet en interventies van diverse aard wordt er geprobeerd in dialoog overeenstemming te
bereiken op basis waarvan samenwerking mogelijk is. Als het niet lukt, dan krijgt de startfase geen vervolg. Als
het wel lukt, dan is er voldaan aan de voorwaarde dat de cliënt zijn probleem zelf onderkent en in
samenwerking met de werker actief wil werken aan oplossing of verlichting.
Cliënt dient in te stemmen met de TGH aanpak. Hierover informeert de werker hem in de beginfase.
TGH kiest voor het werken aan een probleem met een beperkte omvang gedurende een periode van 3
maanden (min. 3 gesprekken en max. 12). Het is goed om te streven naar beperkte en haalbare doelen in een
periode die te overzien is. Beperking biedt de kans op resultaat dat- wanneer strategische keuzen zijn gemaakt
Een vleugje geschiedenis
Taakgerichte hulpverlening is een vorm van professionele hulpverlening aan individuen, gezinnen, kleinere
groepen en communities. Social Casework is daarvan een onderdeel, dit richt zich op het bieden van hulp aan
personen en gezinnen. De invalshoek kan sociaal zijn of persoonlijk:
Sociale invalshoek:
o Het realiseren van sociaal beleid in de vorm van individueel maatwerk
Persoonlijke invalshoek:
o Hulp bij gedrags- en relatieproblemen
Het gaat in ieder geval om:
De aandacht voor de binnen- en buitenkant van problemen (feiten en belevingen, vanuit het
perspectief van de probleemdrager en zijn omgeving)
Werken volgens methodische en ethische principes die nauw op elkaar betrokken worden
Gerichtheid op empowerment van de cliënt, die geholpen wordt als hij ook zichzelf leert helpen.
Social casework kent verschillende scholen en richtingen, met verschillende accenten. Deze hebben de
aandacht voor de wisselwerking tussen het psychische en het sociale, het materiële en immateriële, situatie en
persoon. Er wordt gesproken van cliënt-situatiegerichte hulpverlening.
De taakgerichte hulpverlening benadering van mensen met problemen sloeg aan, omdat:
Gaat ervan uit dat mensen zelf bepalen wat hun problemen en doelen zijn
De cliënt geholpen wordt zo veel mogelijk op eigen kracht in een beperkt tijdbestek een specifiek
probleem te verlichten (een haalbaar doel bereiken)
De TGH benadering is een echte sociaal werk benadering, de cliënt en situatiegericht. Probleemfactoren en
oplossingsmogelijkheden worden in de cliënt en de omgeving gezocht. TGH:
Biedt hulpverleners goede methodische handvatten om cliënten te helpen binnen en buiten henzelf
krachtbronnen (strenghts) aan te horen
Is als werkwijze goed uit te leggen aan cliënten en anderen
Zoekt naar partnerschap met de cliënt
Baseert zich op de mensbeschouwing en de ethische principes van het sociaal werk
Leidt in de praktijk tot goede resultaten. Dit bleek uit wetenschappelijk onderzoek, waarop de TGH
zich heeft gebaseerd.
De taakgerichte hulpverlening
Een sociaal werk-methodiek.
Methodiek, een gelaagd begrip
Methode
Een vaste, weldoordachte manier van werken
Methodiek
Verschillende methoden in opgesloten
Methodisch werken
Werken volgens plan, gebruikmakend van inzichten, concepten en theorieën. Waar het ontbreekt, valt de basis
van een beroep weg.
Methodiek in verband met taakgerichte hulpverlening bestaat uit:
Een werkmodel:
o Geheel van methoden en aanwijzingen voor het concrete handelen van de hulpverlener. Het
helpt orde scheppen in een veelheid aan gegevens en gezichtspunten.
Een ondersteunende theorie:
o Biedt verantwoording van het werkmodel, deze geeft een verklaring voor de wijze waarop
problemen ontstaan en veranderen, en voor de manier waarop werkwijzen uit het werkmodel
bijdragen aan veranderingsprocessen.
, Een empirische grondslag:
o Steunt de theorie en het werkmodel. Deze bestaat uit door middel van (wetenschappelijk)
onderzoek verkregen gegevens over toepassingen van het werkmodel en de geldigheid van de
ondersteunende theorie.
Een basis van waarde premissen:
o De richtlijnen van elk werkmodel zijn gebaseerd op expliciete of impliciete waarden
(zelfbeschikkingsrecht/plicht, bescherming van belangen van hulpvragers en anderen)
Elke methodiek kent bovenstaande lagen, maar varieert in de aard en gedetailleerdheid van de richtlijnen, in
de mate waarin sprake is van een ondersteunende theorie, in de soliditeit van de empirische grondslag en in de
waardekeuze en de mate waarin waarden zijn geëxpliciteerd.
Een methodiek kan doorgestructureerd zijn. Er is theorie die soms nauwelijks is doorgetrokken naar de
richtlijnen van het werkmodel en soms zijn er richtlijnen die nauwelijks in de theorie worden onderbouwd.
Waarden in de theorie kunnen een sterk accent krijgen zonder dat in de richtlijnen van het werkmodel duidelijk
is uitgewerkt. Werkzaamheid van het model kan meer of minder empirisch onderbouwd zijn.
Taakgerichte hulpverlening: een profielschets
Het TGH-werkmodel
1. Heeft voor cliënten een inzichtelijke structuur: over werkwijze, doelstelling en tijdsduur worden in de
beginfase afspraken gemaakt. De afspraken kunnen worden bijgesteld, maar er is een helder kader.
2. Duidelijk leidinggeven en structuren worden door de werker gecombineerd met aansluiten bij en
respecteren van de keuzen van de cliënt. Er volgt geen behandeling, maar wordt systematisch
betrokken bij een activering op gerichte aanpak.
3. Er wordt gekozen voor een concreet en beperkt doel, binnen bereik van de gezamenlijke inspanningen
en haalbaar binnen de afgesproken termijn.
4. Centraal staat ontwerpen, uitvoeren en evalueren van taken: de werker neemt taken op zich, accent
ligt op de taken van de cliënt. Taken zijn er in soorten en maten, gericht op probleemverlichting en
empowerment van de cliënt.
5. Taken worden ontwikkeld in dialoog met de cliënt, systematisch voorbereid en nabesproken, met
ruime aandacht voor cognitieve, affectieve en vaardigheidsaspecten. Anders handelen leidt tot anders
denken en omgekeerd.
6. Gedegen taakvoorbereiding vergroot de kans op effectiviteit en het geloof in eigen kunnen. Er is
aandacht voor hinderpalen bij de cliënt (disfunctionele overtuigingen, gebrek aan motivatie) en in de
omgeving.
7. Is als methodiek niet eenkennig, een groot aantal interventies van verschillende herkomst is bruikbaar
via de taakconstructie die maatwerk inhoudt voor elke cliënt.
8. Leent zich vanwege de helder systematiek goed voor collegiale uitwisseling tussen werkers en voor
onderzoek.
TGH is een problem-solving-model van hulpverlenen, het richt zich op het zodanig begeleiden van individuen,
gezinnen of groepen. Deze worden in staat gesteld om op eigen kracht en door henzelf herkende probleem op
te lossen of te verlichten. Dit zijn problemen met waarin psychologische en sociale elementen met elkaar in
samenhang worden gezien, zij het niet constant in dezelfde verhouding.
Er zijn 2 mogelijkheden aan de start:
1. De persoon vindt dat er een probleem is
2. Een gezaghebbende maatschappelijke instantie vindt dat er een probleem is.
De taakgerichte werker sluit aan bij de probleemomschrijving en wensen van de cliënt, maar is open en
duidelijk wanneer zij niet mee kan gaan op grond van haar opdracht, expertise of beroepsethische
overwegingen. Met inzet en interventies van diverse aard wordt er geprobeerd in dialoog overeenstemming te
bereiken op basis waarvan samenwerking mogelijk is. Als het niet lukt, dan krijgt de startfase geen vervolg. Als
het wel lukt, dan is er voldaan aan de voorwaarde dat de cliënt zijn probleem zelf onderkent en in
samenwerking met de werker actief wil werken aan oplossing of verlichting.
Cliënt dient in te stemmen met de TGH aanpak. Hierover informeert de werker hem in de beginfase.
TGH kiest voor het werken aan een probleem met een beperkte omvang gedurende een periode van 3
maanden (min. 3 gesprekken en max. 12). Het is goed om te streven naar beperkte en haalbare doelen in een
periode die te overzien is. Beperking biedt de kans op resultaat dat- wanneer strategische keuzen zijn gemaakt
