De zeven stappen van klinisch redeneren
Stap 1 Oriëntatie, informatie verzamelen
In de eerste stap gaat het om verzamelen van informatie, oriëntatie op de
situatie van de patiënt. Belangrijk daarbij zijn aspecten zoals persoonlijke
eigenschappen van de verzorgende, communicatieve en observerende
vaardigheden en het vermogen tot het aangaan van authentiek contact.
Daarnaast heb je kennis nodig van classificatiesystemen en andere orde-
ning principes. En natuurlijk van de context van zorg, visie op verpleging en
passende gevalideerde meetinstrumenten.
Stap 2 Risico-inschatting
Bij het inschatten van risico’s zijn twee zaken van belang. Ten eerste risi-
co’s opsporen waardoor je zo vroeg mogelijk kunt ingrijpen (preventie).
Daarnaast in kaart brengen van factoren die het proces negatief en positief
kunnen beïnvloeden zoals obesitas, coping, voeding en omgeving.
Stap 3 Vroegsignalering
Na het inschatten van risico’s is het tijd om bestaande problemen zo vroeg
mogelijk te signaleren. Door een probleem tijdig te signaleren kunnen
verpleegkundigen vaak ‘erger’ voorkomen. Kennis is hierbij het meest rele-
vant. Je kunt alleen datgene signaleren waar je kennis van hebt. Denk aan
kennis over anatomie, fysiologie en onderwerpen zoals de VMS thema’s.
Stap 4 Probleemherkenning
De bestaande problemen worden nu in beeld gebracht. De kernset patiënt-
problemen en het Zakboek verpleegkundige diagnosen zijn hierbij goede
hulpmiddelen.
Stap 5 Interventie
Nu je weet welke risico’s er dreigen, welke problemen in de vroege fase
aanwezig zijn en welke actuele problemen er zijn is de totale zorgbehoefte
van je patiënt duidelijk. Nu is het tijd om prioriteiten te stellen, afhankelijk
van de context en de fase van het zorgproces. Je maakt een keuze voor
een actie, interventie of handeling waarbij een relatie met PES gelegd
wordt. Deze wordt gepland en uitgevoerd.
Stap 6 Monitoring
Na het uitvoeren van de interventies stopt het redeneren natuurlijk niet.
De verpleegkundige blijft het verdere verloop van de ziekte, aandoening of
behandeling van de patiënt volgen en bewaken. Daarbij heb je kennis nodig
over ziekte, aandoening, behandeling. Maar ook over rapporteren, schrifte-
lijk communiceren. En ook het ordenen en communiceren komt hier weer
terug. Denk daarbij ook aan SOAP, SBARR, zakboek, Tractus en de kernset
patiëntproblemen.
Stap 7 Evalueren en vooruit kijken
In de zevende stap van het klinisch redeneren blik je terug. Het is een be-
schouwend moment. Maar daarna gaat het klinisch redeneren weer door.
Klinisch redeneren is een cyclisch proces.
Stap 1 Oriëntatie, informatie verzamelen
In de eerste stap gaat het om verzamelen van informatie, oriëntatie op de
situatie van de patiënt. Belangrijk daarbij zijn aspecten zoals persoonlijke
eigenschappen van de verzorgende, communicatieve en observerende
vaardigheden en het vermogen tot het aangaan van authentiek contact.
Daarnaast heb je kennis nodig van classificatiesystemen en andere orde-
ning principes. En natuurlijk van de context van zorg, visie op verpleging en
passende gevalideerde meetinstrumenten.
Stap 2 Risico-inschatting
Bij het inschatten van risico’s zijn twee zaken van belang. Ten eerste risi-
co’s opsporen waardoor je zo vroeg mogelijk kunt ingrijpen (preventie).
Daarnaast in kaart brengen van factoren die het proces negatief en positief
kunnen beïnvloeden zoals obesitas, coping, voeding en omgeving.
Stap 3 Vroegsignalering
Na het inschatten van risico’s is het tijd om bestaande problemen zo vroeg
mogelijk te signaleren. Door een probleem tijdig te signaleren kunnen
verpleegkundigen vaak ‘erger’ voorkomen. Kennis is hierbij het meest rele-
vant. Je kunt alleen datgene signaleren waar je kennis van hebt. Denk aan
kennis over anatomie, fysiologie en onderwerpen zoals de VMS thema’s.
Stap 4 Probleemherkenning
De bestaande problemen worden nu in beeld gebracht. De kernset patiënt-
problemen en het Zakboek verpleegkundige diagnosen zijn hierbij goede
hulpmiddelen.
Stap 5 Interventie
Nu je weet welke risico’s er dreigen, welke problemen in de vroege fase
aanwezig zijn en welke actuele problemen er zijn is de totale zorgbehoefte
van je patiënt duidelijk. Nu is het tijd om prioriteiten te stellen, afhankelijk
van de context en de fase van het zorgproces. Je maakt een keuze voor
een actie, interventie of handeling waarbij een relatie met PES gelegd
wordt. Deze wordt gepland en uitgevoerd.
Stap 6 Monitoring
Na het uitvoeren van de interventies stopt het redeneren natuurlijk niet.
De verpleegkundige blijft het verdere verloop van de ziekte, aandoening of
behandeling van de patiënt volgen en bewaken. Daarbij heb je kennis nodig
over ziekte, aandoening, behandeling. Maar ook over rapporteren, schrifte-
lijk communiceren. En ook het ordenen en communiceren komt hier weer
terug. Denk daarbij ook aan SOAP, SBARR, zakboek, Tractus en de kernset
patiëntproblemen.
Stap 7 Evalueren en vooruit kijken
In de zevende stap van het klinisch redeneren blik je terug. Het is een be-
schouwend moment. Maar daarna gaat het klinisch redeneren weer door.
Klinisch redeneren is een cyclisch proces.
