HC Lage Landen
Veranderingen in Europa in de Late Middeleeuwen:
- Veranderingen in landbouw leiden tot groei van de bevolking: klimaat verbeterde
vernieuwingen landbouw
● ontginningen bos en heide
● droogleggen (overstroomde) gebieden met behulp van windmolens
● verbetering landbouwwerktuigen (ploeg en eg)
● invoering drieslagstelsel: gebruik grond in 3 delen, afwisseling vee/akker
Dit zorgde voor meer en beter voedsel → groei bevolking
Gevolgen groei bevolking:
1) heropleving van de handel en ambacht
2) ontstaan en groei van steden (mensen trekken van platteland naar de stad)
3) herstel monetaire economie (wisselbrief/geldwisselaar)
Dit zorgde voor een verstedelijking in Nederland.
Wat ook meehielp:
. G
1 unstiger geografische omstandigheden: rivieren, kruisingen, kastelen
2. Meer bescherming van landsheren, hoge edelen en geestelijken en
stadsbesturen: internationale handel brengt veel op
3. Meer samenwerking tussen steden: Hanze → Noord-Europees handelsverbond.
Daarna bevechten en kopen stedelingen zelfbestuur
- Begin: steden hadden verplichtingen aan hun landsheer
- Laterstadsrechten:
● geen verplichtingen mee tegenover grootgrondbezitter
● zelf bestuur en rechtspraak regelen
● zelf bepalen wiepoorter(stadsburger) is en wie niet.
Netwerken binnen en tussen verzorgingsgebieden zorgen voor toestroom poorters
● Verzorgingsgebied: economisch en politiek verbonden. Platteland leverde
voedsel en grondstoffen, stad verwerkte het en dreef handel. Politiek verbonden
door landsheer.
● Jaarmarkten: kooplieden uit omgeving en steden eromheen verbonden en
konden onder bescherming van de overheid met elkaar handel drijven.
● In steden stierven er meer mensen dan er geboren werden
→ poorters van platteland nodig
● Voordeel stad: lonen hoger, kans op scholing, kansen op arbeidsmarkt, juridische
bescherming
, Atrecht is de belangrijkste stad in de 12e eeuw vanwege de lakennijverij. Door de hoge
landbouwproductiviteit en schapenhouderij konden Atrechtse handelaren hun laken
verkopen op jaarmarkten.
In Atrecht, Brugge en Gent gingen steden gilden (vakvereniging) organiseren. Er
ontstonden daarbij regels over prijs en kwaliteit, en zorgde voor een sociaal vangnet.
Door de bloeiende handel nam de geldhandel enorm toe waardoor er banken,
verzekeringsbedrijven, beurzen etc. ontstonden.
Patriciërs gedroegen zich als een soort edelen, waardoor er spanningen ontstonden
tussen de patriciërs en ‘het gemeen’.
- alleen patriciërs deel stadsbestuur
- dagloners geen vast inkomen, zwaar werk, niet georganiseerd onvrede
● Guldensporenslag(1302): het gemeen laat zien dat ze opgewassen zijn
tegen patriciërs. Vlaanderen en Brabant worden het economisch
zwaartepunt van de NL gewesten
Brugge overmeestert Atrecht en wordt centrum voor nijverheid en handel.
- maritieme handel via de zee met Italië en Spanje
- gunstige verbinding met het noorden via ‘de Hanze’
- wolnijverheid uit Engeland (ook Gent)
- Koopmansbeurs: handelsgebouw met grote open ruimtein stad waarin
goederen konden worden getoond en op droge plekken onderhandeld
- stad versterkte positie en netwerk door:
● innovatie op allerlei gebieden
● schaalvergroting: groeiende bevolking → meer productie en transport
Antwerpen neemt leidende positie Brugge over
- centrale rol in handel met Spaanse en Portugese koloniën
- gunstige ligging aan de Schelde
- belangrijke handelspartners Engelsen koos Antwerpen > Brugge
- overzee en over land veel handel met Venetië
In het noorden ontwikkelden steden zich later. De moederengotie (graanhandel) met
Rusland was het begin van de Amsterdamse handel. Daarna stapte ze over naar
commerciële landbouw met melk → oer-Hollandse kaas.
Stedelijke burgerij neemt taken over van adel en geestelijkheid
- steden vergroten invloed op sociale zorg
Veranderingen in Europa in de Late Middeleeuwen:
- Veranderingen in landbouw leiden tot groei van de bevolking: klimaat verbeterde
vernieuwingen landbouw
● ontginningen bos en heide
● droogleggen (overstroomde) gebieden met behulp van windmolens
● verbetering landbouwwerktuigen (ploeg en eg)
● invoering drieslagstelsel: gebruik grond in 3 delen, afwisseling vee/akker
Dit zorgde voor meer en beter voedsel → groei bevolking
Gevolgen groei bevolking:
1) heropleving van de handel en ambacht
2) ontstaan en groei van steden (mensen trekken van platteland naar de stad)
3) herstel monetaire economie (wisselbrief/geldwisselaar)
Dit zorgde voor een verstedelijking in Nederland.
Wat ook meehielp:
. G
1 unstiger geografische omstandigheden: rivieren, kruisingen, kastelen
2. Meer bescherming van landsheren, hoge edelen en geestelijken en
stadsbesturen: internationale handel brengt veel op
3. Meer samenwerking tussen steden: Hanze → Noord-Europees handelsverbond.
Daarna bevechten en kopen stedelingen zelfbestuur
- Begin: steden hadden verplichtingen aan hun landsheer
- Laterstadsrechten:
● geen verplichtingen mee tegenover grootgrondbezitter
● zelf bestuur en rechtspraak regelen
● zelf bepalen wiepoorter(stadsburger) is en wie niet.
Netwerken binnen en tussen verzorgingsgebieden zorgen voor toestroom poorters
● Verzorgingsgebied: economisch en politiek verbonden. Platteland leverde
voedsel en grondstoffen, stad verwerkte het en dreef handel. Politiek verbonden
door landsheer.
● Jaarmarkten: kooplieden uit omgeving en steden eromheen verbonden en
konden onder bescherming van de overheid met elkaar handel drijven.
● In steden stierven er meer mensen dan er geboren werden
→ poorters van platteland nodig
● Voordeel stad: lonen hoger, kans op scholing, kansen op arbeidsmarkt, juridische
bescherming
, Atrecht is de belangrijkste stad in de 12e eeuw vanwege de lakennijverij. Door de hoge
landbouwproductiviteit en schapenhouderij konden Atrechtse handelaren hun laken
verkopen op jaarmarkten.
In Atrecht, Brugge en Gent gingen steden gilden (vakvereniging) organiseren. Er
ontstonden daarbij regels over prijs en kwaliteit, en zorgde voor een sociaal vangnet.
Door de bloeiende handel nam de geldhandel enorm toe waardoor er banken,
verzekeringsbedrijven, beurzen etc. ontstonden.
Patriciërs gedroegen zich als een soort edelen, waardoor er spanningen ontstonden
tussen de patriciërs en ‘het gemeen’.
- alleen patriciërs deel stadsbestuur
- dagloners geen vast inkomen, zwaar werk, niet georganiseerd onvrede
● Guldensporenslag(1302): het gemeen laat zien dat ze opgewassen zijn
tegen patriciërs. Vlaanderen en Brabant worden het economisch
zwaartepunt van de NL gewesten
Brugge overmeestert Atrecht en wordt centrum voor nijverheid en handel.
- maritieme handel via de zee met Italië en Spanje
- gunstige verbinding met het noorden via ‘de Hanze’
- wolnijverheid uit Engeland (ook Gent)
- Koopmansbeurs: handelsgebouw met grote open ruimtein stad waarin
goederen konden worden getoond en op droge plekken onderhandeld
- stad versterkte positie en netwerk door:
● innovatie op allerlei gebieden
● schaalvergroting: groeiende bevolking → meer productie en transport
Antwerpen neemt leidende positie Brugge over
- centrale rol in handel met Spaanse en Portugese koloniën
- gunstige ligging aan de Schelde
- belangrijke handelspartners Engelsen koos Antwerpen > Brugge
- overzee en over land veel handel met Venetië
In het noorden ontwikkelden steden zich later. De moederengotie (graanhandel) met
Rusland was het begin van de Amsterdamse handel. Daarna stapte ze over naar
commerciële landbouw met melk → oer-Hollandse kaas.
Stedelijke burgerij neemt taken over van adel en geestelijkheid
- steden vergroten invloed op sociale zorg
