Samenvatting Inleiding tot de algemene ziekteleer - Les 6 Endocrino

Les 6: Endocrinologie
EEN VAN DE BELANGRIJKSTE LESSEN; komt veel voor, veel invloed op de mens.
FB mechanismen belangrijk + heel het systeem begrijpen ook belangrijk.
Behandeling nergens kennen.

1. Endocriene klieren: definitie
 Endocriene klier
o Klier gekenmerkt door « inwendige » secretie
o Secretieproducten: hormonen
o Secretie naar bloedbaan
o Via bloed naar organen
o Coördinerende functie
 Hormonen
o Actieve producten
o Lage concentratie in bloed
o Binnen nauwe grenzen door feedback
 Hormonen werken volgens een
feedbackmechanisme.
o Streven naar een homeostase, in functie van ‘benodigdheden’ van het
organisme
o Voorbeelden van feedbackmechanismes:




2. De hypofyse
2.1 Anatomie van de hypothalamus-hypofyse




1

,2.2 Neurohypofyse
Definitie
 Verbonden met de hypothalamus via ‘neurosecratoire vezels’
 Deze vezels voeren de hormonen af van de hypothalamus naar de hypofyse,
waar zij vrijgezet worden
 Scheidt twee hormonen af
o Antidiuretisch hormoon (ADH)
 Stimuleert de waterreabsorptie in de niertubuli.
 Stimuleert contractie van gladde spiervezels van bloedvaten en
darmen.
o Oxyctocine
 Stimuleert baarmoedercontracties

Ziektes van de neurohypofyse
1) Diabetes insipidus
 Tekort aan ADH
o Centrale vorm: beschadiging van
de hypothalamo-neurohypofysaire
as.
o Perifere vorm: ongevoeligheid van
de niertubuli voor ADH.
 Oorzaken
o Centraal: tumoren, trauma, infectieus
(TBC, meningo-encephalitis), inflammatoire ziekten.
o Perifeer: aangeboren, nierziekte, behandeling met lithium.




2

, Symptomen. Als je de functie van de hormonen goed begrepen hebt is te
hoge/lage concentraties van hormonen als ziektebeeld goed te snappen.
o Polyurie (5-18L hypotone urine per dag!)
o Polydipsie
o Deshydratatie
 Diagnose  Dorstproef.
 Behandeling
o ADH (bij centrale vorm): via neusspray 2x per dag.
o Adequate vochttoediening (perifere vorm).

2) SIADH: Syndrome of inappropriate ADH
 Oorzaken
o Ectopische productie van ADH door tumoren (vb. bronchuscarcinoma).
o Verhoogde productie onder invloed van bepaalde geneesmiddelen.
 Symptomen
o Symptomen van hyponatriemie.  Sufheid, verwardheid, epilepsie,
coma.
 Diagnose  Meting van urine en bloedplasma natriemie en osmolaliteit.
 Behandeling  Oorzakelijk, vochtbeperking.

2.3 Adenohypofyse
Definitie
 Hypothalamus secreteert ‘releasingfactoren’, welke via een hypothalamo-
hypofysair poortadersysteem connectie communiceren.
 Onder invloed van deze releasing factoren worden volgende hormonen
geproduceerd. ZIE VOLGENDE PAGINA VOOR FOTO.
o 1) Thyroid stimulerend hormoon (TSH): schildklier.
o 2) Adrenocorticotroop hormoon (ACTH): bijnier.
o 3) Gonadotrofines met follikelstimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend
hormoon (LH): testes/ovaria.
o 4) Groeihormoon: verschillende weefsels/organen.
o 5) Prolactine: borstklier.

Ziektes van de adenohypofyse
1) Panhypofysaire insufficientie (‘syndroom van Simmonds’).
 Oorzaken
o Tumor
o Sheehan syndroom: postpartum necrose
o Infectieus, inflammatoir
 Symptomen
o Wegvallen sexuele functies
o Verlies oksel- en pubisbeharing
o Globale cachexie
o Hypothyroidie
o Bijnierschorsinsufficiëntie & Groeistoornissen en uitblijven puberteit bij
kinderen

3

, 
Behandeling  Substitutie van alle hormonen
o Schildklierhormoon T4
o Corticoiden
o Oestroprogrestagenen – Androgenen
o Groeihormoon

2) Exces aan groeihormoon
 Oorzaak  Hypofyse adenoom
 Symptomen
o Voor sluiting groeikraakbeenschijven  Gigantisme (2,5 m)
o Na sluiting groeikraakbeenschijven  Acromegalie
 Diagnose
o Dosage groeihormoon
o Beeldvorming (NMR) van de hypofyse
 Acromegalie
o Vergroting van het skelet
o Vergroting van weke weefsel met zwelling van handen en voeten
o Vergroting van de inwendige organen
o Hoofdpijn, zweten
o Evolutie naar syndroom van Simmonds
 Behandeling
o Behandeling van het hypofyse adenoma
 Radiotherapie
 Heelkunde
o Somatostatine analogen




4