Theoretische perspectieven
Psychodynamisch perspectief: focus op innerlijke krachten
(Erikson en Freud)
Benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat gedrag wordt
gemotiveerd door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten,
waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en waarover hij weinig
controle heeft. Deze innerlijke krachten, die hun oorsprong kunnen
hebben in de kindertijd, zouden iemands gedrag gedurende het hele leven
blijven beïnvloeden.
De psychoanalytische theorie van Freud: theorie, voortkomend uit
het werk van Freud, die ervan uitgaat dat onbewuste krachten bepalend
zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag.
Zo kan een kind ervaren dat hij weinig aandacht krijgt van zijn ouders, om
dit gemis te compenseren, vraagt hij steeds aandacht van de leerkracht
en later van zijn partner. Volgens Freud kent elke persoonlijkheid 3
aspecten.
Id: het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de
persoonlijkheid dat opereert vanuit het genotprincipe, met als doel om zo
veel mogelijk bevrediging en zo weinig mogelijk spanning te ervaren.
Ego: het rationele en redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert
vanuit het realiteitsprincipe. Het vormt een buffer tussen de echte wereld
om ons heen en het primitieve id. Het houdt de instinctieve energie in
toom om de veiligheid van een persoon te bewaren en hem te helpen
integreren in de samenleving.
Superego: het aspect van de persoonlijkheid dat iemands geweten
vertegenwoordigt en het onderscheid maakt tussen goed en kwaad. Het
superego ontwikkelt zich volgens Freud rond 5- of 6-jarige leeftijd, doordat
kinderen dit overnemen van hun ouders, keerkrachten en andere
belangrijke figuren in hun leven.
Freud onderscheidde niet alleen de verschillende delen van de
persoonlijkheid, hij ontwikkelde ook een theorie over de manier waarop
die persoonlijkheid zich tijdens de kindertijd vormt. Volgens hem voltrekt
de psychoseksuele ontwikkeling zich doordat kinderen een aantal
fasen doorlopen, waarbij genot, of bevrediging, telkens met een ander
deel van het lichaam wordt geassocieerd. Hij meende zich dat het genot
zich verlengt van de mond (orale fase) naar de anus (anale fase) en
uiteindelijk naar de geslachtsdelen oftewel genitaliën (fallische fase en
genitale fase, met daartussen in waarin seksualiteit tijdelijk op de
achtergrond raakt, de latentiefase). Als er iets misgaat in een bepaalde
, fase (te weinig of juist te veel bevrediging van behoeften), dan kan dat
volgens Freud leiden tot fixatie. Fixatie is een blijvende focus op een
eerder psychoseksueel stadium.
De psychosociale theorie van Erikson: de veranderingen in onze
interacties met anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van
anderen en tegen onszelf als onderdeel van de maatschappij.
Hierin ligt de nadruk op onze sociale interactie met anderen. Ook bestrijkt
zijn theorie de gehele levensloop, terwijl Freud meende dat de
ontwikkeling van de persoonlijkheid in de jeugd plaatsvindt. Volgens
Erikson worden mensen zowel gevormd als belemmerd door hun
samenleving en cultuur. Volgens de theorie van Erikson ontwikkelen
mensen zich gedurende hun leven in 8 afzonderlijke psychosociale stadia.
Deze stadia zouden volgens een vast patroon manifesteren en min of
meer gelijk zijn voor alle mensen. Volgens Erikson is in elk stadium sprake
van een crisis of een conflict dat het individu moet oplossen.
Gemiddelde Freuds Belangrijkste Eriksons Positieve en
leeftijd stadia kenmerken van stadia van negatieve
van Freuds stadia psychosoci resultaten van
psycho ale Eriksons stadia
seksue ontwikkelin
le g
ontwik
keling
Geboorte tot Oraal Interesse in orale Vertrouwen Positief: een
12-18 bevrediging door vs gevoel van
maanden zuigen, eten bewegen wantrouwen vertrouwen dat de
van de lippen en bijten. wereld goed is
dankzij steun van
de omgeving.
Negatief:
fundamenteel
gevoel van angst
en wantrouwen
ten opzichte van
anderen en de
wereld.
12-18 Anaal Bevrediging door Autonomie Positief:
maanden tot ontlasting op te vs schaamte onafhankelijkheid
3 jaar houden en zich juist en twijfel wanneer
wel te ontlasten; experimenteren
wennen aan de wordt
controlemechanismen gestimuleerd.
van de maatschappij Negatief: twijfels
met betrekking tot over zichzelf en
zindelijkheidstraining. gebrek aan
onafhankelijkheid
wanneer er geen
Psychodynamisch perspectief: focus op innerlijke krachten
(Erikson en Freud)
Benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat gedrag wordt
gemotiveerd door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten,
waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en waarover hij weinig
controle heeft. Deze innerlijke krachten, die hun oorsprong kunnen
hebben in de kindertijd, zouden iemands gedrag gedurende het hele leven
blijven beïnvloeden.
De psychoanalytische theorie van Freud: theorie, voortkomend uit
het werk van Freud, die ervan uitgaat dat onbewuste krachten bepalend
zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag.
Zo kan een kind ervaren dat hij weinig aandacht krijgt van zijn ouders, om
dit gemis te compenseren, vraagt hij steeds aandacht van de leerkracht
en later van zijn partner. Volgens Freud kent elke persoonlijkheid 3
aspecten.
Id: het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de
persoonlijkheid dat opereert vanuit het genotprincipe, met als doel om zo
veel mogelijk bevrediging en zo weinig mogelijk spanning te ervaren.
Ego: het rationele en redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert
vanuit het realiteitsprincipe. Het vormt een buffer tussen de echte wereld
om ons heen en het primitieve id. Het houdt de instinctieve energie in
toom om de veiligheid van een persoon te bewaren en hem te helpen
integreren in de samenleving.
Superego: het aspect van de persoonlijkheid dat iemands geweten
vertegenwoordigt en het onderscheid maakt tussen goed en kwaad. Het
superego ontwikkelt zich volgens Freud rond 5- of 6-jarige leeftijd, doordat
kinderen dit overnemen van hun ouders, keerkrachten en andere
belangrijke figuren in hun leven.
Freud onderscheidde niet alleen de verschillende delen van de
persoonlijkheid, hij ontwikkelde ook een theorie over de manier waarop
die persoonlijkheid zich tijdens de kindertijd vormt. Volgens hem voltrekt
de psychoseksuele ontwikkeling zich doordat kinderen een aantal
fasen doorlopen, waarbij genot, of bevrediging, telkens met een ander
deel van het lichaam wordt geassocieerd. Hij meende zich dat het genot
zich verlengt van de mond (orale fase) naar de anus (anale fase) en
uiteindelijk naar de geslachtsdelen oftewel genitaliën (fallische fase en
genitale fase, met daartussen in waarin seksualiteit tijdelijk op de
achtergrond raakt, de latentiefase). Als er iets misgaat in een bepaalde
, fase (te weinig of juist te veel bevrediging van behoeften), dan kan dat
volgens Freud leiden tot fixatie. Fixatie is een blijvende focus op een
eerder psychoseksueel stadium.
De psychosociale theorie van Erikson: de veranderingen in onze
interacties met anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van
anderen en tegen onszelf als onderdeel van de maatschappij.
Hierin ligt de nadruk op onze sociale interactie met anderen. Ook bestrijkt
zijn theorie de gehele levensloop, terwijl Freud meende dat de
ontwikkeling van de persoonlijkheid in de jeugd plaatsvindt. Volgens
Erikson worden mensen zowel gevormd als belemmerd door hun
samenleving en cultuur. Volgens de theorie van Erikson ontwikkelen
mensen zich gedurende hun leven in 8 afzonderlijke psychosociale stadia.
Deze stadia zouden volgens een vast patroon manifesteren en min of
meer gelijk zijn voor alle mensen. Volgens Erikson is in elk stadium sprake
van een crisis of een conflict dat het individu moet oplossen.
Gemiddelde Freuds Belangrijkste Eriksons Positieve en
leeftijd stadia kenmerken van stadia van negatieve
van Freuds stadia psychosoci resultaten van
psycho ale Eriksons stadia
seksue ontwikkelin
le g
ontwik
keling
Geboorte tot Oraal Interesse in orale Vertrouwen Positief: een
12-18 bevrediging door vs gevoel van
maanden zuigen, eten bewegen wantrouwen vertrouwen dat de
van de lippen en bijten. wereld goed is
dankzij steun van
de omgeving.
Negatief:
fundamenteel
gevoel van angst
en wantrouwen
ten opzichte van
anderen en de
wereld.
12-18 Anaal Bevrediging door Autonomie Positief:
maanden tot ontlasting op te vs schaamte onafhankelijkheid
3 jaar houden en zich juist en twijfel wanneer
wel te ontlasten; experimenteren
wennen aan de wordt
controlemechanismen gestimuleerd.
van de maatschappij Negatief: twijfels
met betrekking tot over zichzelf en
zindelijkheidstraining. gebrek aan
onafhankelijkheid
wanneer er geen
