Samenvatting lichaam en mond 1: weefsels

_______________________________________________Weefsels:

→ 4 hoofdgroepen: - epitheel of dekweefsel
​ ​ - steunweefsel
​ ​ - spierweefsel
​ ​ - zenuwweefsel

weefsel verzameling van cellen met soortgelijke bouw en gemeenschappelijke
functie

→ in weefsel onder andere: extracellulaire stoffen
​ ⤷ synoniem: tussencelstof of matrix
​ ​ vb. matrix van kraakbeenweefsel: vezels
⤷ bevinden zich rondom de cel
⤷ weefsel ontleent hieraan specifieke functies
→ in weefsel kunnen meerdere celtypen voorkomen en kan meerdere functies vervullen
Epitheel of dekweefsel:
1.​ Wat is epitheel:
​ → bestaat uit cellen die aaneengesloten laag vormen (zonder tussencelstof)
​ → vormt overal begrenzende deklagen
​ → epitheel is niet doorbloed
​ → voeding epitheelcellen: angrenzende bindweefsel (wel doorbloed)
​ → epitheeloppervlak blootgesteld aan omgeving
​ ​ ⤷ kan buitenwereld zijn
⤷ kan binnenkant zijn van holle organen (vb. darmholte)
​ → epitheel vast aan basaalmembraan
​ ​ ⤷ dunne elastische laag
​ ​ ⤷ verbind epitheel met onderliggend weefsel
​ → epitheelcellen continu vervangen
​ ​ ⤷ slijten nl. snel af
​ → heeft levenslang vermogen om te delen

2.​ Functies epitheel:
●​ bescherming
​ → tegen bedreigingen
​ → • beschadiging
• binnendringende ziekteverwekkers
• aantasting chemische stoffen
• uitdroging
●​ transportfunctie
​ → stoffen vanuit omgeving organen binnenkomen
​ → voorbeeld:
-​ darmepitheel: voedingsstoffen vanuit darmholte in bloed
-​ longepitheel: O2 vanuit longblaasjes door diffusie in bloed




1

, ●​ secretie (afscheiding)
​ → meestal slijm
​ → verschillende functies slijm
-​ plakmiddel (stofjes in luchtwegen)
-​ glijmiddel (in darmen of vagina)
-​ bescherming tegen uitdrogen (in luchtwegen)
-​ bescherming tegen inwerking enzymen of zuren (urinewegen en maag)
●​ afscheiding specifiek product
​ → alleen door klierweefsel!
​ vb. speeksel door speekselklier, hormoon door hormoonklier, …


3.​ Locaties epitheel:




① trilhaarepitheel in neus en bovenste luchtwegen
② kubisch epitheel in de nieren
③ overgangsepitheel in de urineblaas
④ niet-verhoornend plaveiselepitheel (slijmvlies) in slokdarm en keelholte
⑤ eenlagig plaveiselepitheel in longblaasjes
⑥ cilindrisch epitheel in dunnen darm
⑦ huid

4.​ Soorten epitheel:
●​ eenlagig epitheel
​ ​ → 1 rij epitheelcellen
​ ​ → dun vliesje, erg kwetsbaar maar hersteld zich snel
​ ​ → 4 typen:
-​ plaveiselepitheel
​ ⤷ platte cellen
​ ⤷ synoniem: • plaatepitheel
​ ​ ​ vb. huid
• endotheel (als het inwendig ligt)
​ ​ ​ vb. binnenbekleding van hart, bloed- en lymfevaten, …
• mesotheel (vliesje rond orgaan)
​ ​ ​ vb. longvlies, hartzakje, buikvlies, …



2

, -​ kubisch epitheel
​ ⤷ even hoog en even breed
​ vb. in nierbuizen, wand van klierbuizen

-​ cilindrisch epitheel
​ ⤷ groot met zeer veel organellen
​ ⤷ sommige plekken bevatten microvilli
​ ↳ uitstulpingen die voor oppervlaktevergroting zorgen
​ ↳ in darmholte van dunne darm zo
​ vb. binnenbekleding darm, galblaas, baarmoeder, …

-​ trilhaarepitheel
​ ⤷ hoge cellen die aan kant van holte bedekt zijn met trilharen
⤷ cilia = trilharen
⤷ trilharen vol met slijm
vb. binnenbekleding luchtwegen, eileider, neus, …


plaveisel kubisch cilindrisch trilhaar




→ epitheel dunne darm
→ cilindrisch epitheel

→ longblaasjes en → trilharen (bovenaan)
bloedbaan → bindweefsel (onder)
→ plaveiselepitheel → trilhaarepitheel
→ binnenkleding maag
→ cilindrisch epitheel
​ ​
●​ meerlagig epitheel
​ ​ → meerdere lagen epitheelcellen
​ ​ → onderste lagen zijn kubisch of cilindrisch
​ ​ → constant nieuwe toevoeging van cellen aan bovenlaag
​ ​ ​ ⤷ cellen steeds verder afgeplat
​ ​ ​ ⤷ bovenste cellen slijtfunctie




3

, ​ ​ → 3 typen:
-​ verhoornend plaveiselepitheel
​ ⤷ dieper gelegen cellen zijn kubisch
​ ⤷ door continu deling schuift deel van dochtercellen naar opp.
​ ⤷ worden steeds platter als ze naar opp. schuiven
​ ⤷ ze verhoorn, waardoor ze dood gaan
​ ↳ dode plaveiselcellen
​ ⤷ onderingbare laag voor water
​ ⤷ biedt bescherming voor gevaren buitenaf
​ vb. in opperhuid

-​ niet-verhoornend plaveiselepitheel
​ ⤷ zelfde bouw als verhoornd epitheel
↳ maar geen verhoorning bij buitenste laag cellen
​ ⤷ functie: beschermen tegen beschadiging buitenaf
​ ⤷ slijmvlies aanwezig (slijmcellen tussen epitheelcellen)
​ vb. orale mucosa in mondholte, vagina, slokdarm, anus, …
​ tandheelkunde: aanhechtingsepitheel in sulcus

-​ overgangsepitheel
​ ⤷ lagen kubische of bolvormige cellen
​ ↳ kunnen van vorm veranderen zonder dat ze beschadigen
​ ⤷ epitheel in gerekte toestand: cellen plat getrokken
​ ⤷ functie: elasticiteit
​ ↳ bij rekken geen ontstaan van spleten
​ vb. binnenzijde urineblaas




→ huid
→ bovenste laag is
verhoornd → niet-verhoornde → aanhechtingsepitheel
plaveiselcellen → binnenkant
(bovenaan) ⇒ gekeratiniseerd → binnenkant urineblaas
→ bindweefsel (onder) → buitenkant
→ tussenin: basaal ⇒ niet
membraan (die lijn) gekeratiniseerd




4