Privaatrecht 2 | Beperkte zakelijke rechten, burenrecht en recht van
vruchtgebruik (blauwe tapjes)
Hoorcollege 4 + Boek + bronnen van Brightspace
Eigendom
Art 5.1 eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben.
Je mag dit zelf beperken. Het is een absoluut recht, dus tegen iedereen inroepbaar.
De bevoegdheden van de eigenaar zijn:
• Gebruik en genot -> gebruiken, verbruiken of veranderen
• Beschikkingsbevoegdheid -> vervreemden of bezwaren
Er zijn allerlei wettelijke voorschriften die een eigenaar in de uitoefening van zijn recht
kunnen beperken. Deze worden onderscheiden in:
- Wetten in formele zin = als een eigenaar verplicht wordt (soms tegen
schadevergoeding) een handeling van een ander te dulden. De meest verregaande is
onteigening van eigendom. Maar kan ook bijvoorbeeld hinder van de buurman zijn.
- Wetten in materiele zin = de eigenaar kan binnen bepaalde grenzen worden beperkt
in de uitoefening van zijn recht
Vermogensrechten kunnen zijn;
- Volledige rechten -> bv eigendom
- Beperkte rechten: (bv als je 1/8ste van een eigendomsrecht krijgt)
a. Op een zaak alleen -> bv erfdienstbaarheid, erfpacht, opstal, mandeligheid,
appartementsrecht
b. Op zaken of rechten -> bv vruchtgebruik, pandrecht, recht van hypotheek
Een afhankelijk recht is een recht dat zodanig aan een ander recht verbonden is, dat het
niet zonder dat recht kan bestaan. Art. 3.7 BW. Bv het recht van hypotheek dat is verbonden
aan de vordering van het huis.
Een beperkt recht is een recht dat is afgeleid uit een meer omvattend recht = moederrecht
(het eigendomsrecht), dat met het beperkte recht = dochterrecht, is bezwaard. (Art. 3.8 BW)
Beperkte rechten zijn goederenrechtelijke rechten -> zaaksgevolg
Er zijn 6 beperkte rechten, verdeeld over boek 3 en boek 5. In boek 3 staan de absolute
rechten, deze gaan over je totale vermogen. Alle zaken en vermogensrechten. Als je iets in
eigendom hebt, gelden altijd de regels uit boek 3. Boek 5 gaat alleen over rechten die je kunt
hebben met betrekking op een zaak. Als je eigendom hebt van een zaak gelden de
hoofdregels van boek 3 en de bijzondere regels van boek 5.
Bij beperkte rechten wordt onderscheid gemaakt tussen roerende en onroerende zaken,
relevant want alle onroerende zaken zijn registergoederen!
➔ 1 uitzondering hierop: economisch eigendom. (Bv Jumbo die al gebruikt maakt van
een pand zonder dat het is overgedragen) de regel is dat wat men mag verwachten in
de situatie, bepaald of er sprake is van een registergoed ja of nee.
Hoe krijg je het beperkt recht op een stukje grond? Dit moet vastgelegd worden! Een
verbintenis volstaat dus niet. Art 3.98 BW: als je een beperkt recht op een bepaald goed
vestigt, doe je dit zoals je dat zou doen als je het in eigendom wil verkrijgen.
Procedure verkrijging beperkt recht = procedure verkrijging van eigendom
, Beperkt recht vestigt de eigenaar door:
• Art. 3.84 BW Vestiging (zelfde procedure als die van verkrijging van eigendom)
• Art. 3.99 BW Verjaring: roerende zaken die niet registergoederen zijn, worden
verkregen door een bezitter te goeder trouw na een onafgebroken bezit van 3 jaren,
andere goederen na een onafgebroken bezit van 10 jaren. Als de bezitter niet te
goeder trouw is, kan de verkrijging bestaan na tenietgaan rechtsvordering van bezig (
20 jaar) zie hiervoor art 3.306 en 105 lid 1 BW.
Als er geen bijzondere regels staan in boek 5, gelden de regels van art. 3.98 BW
De 6 beperkte rechten:
• Pandrecht (boek 3) = een zekerheidsrecht, recht van parate executie
• Hypotheekrecht (boek 3) = een zekerheidsrecht, recht van parate executie
• Vruchtgebruik (boek 3) = een gebruiksrecht. Art 3.203 BW: alleen voor een natuurlijk
persoon, zolang die leeft. Er wordt onderscheid gemaakt tussen natuurlijke vruchten
(bv appels) en burgerlijke vruchten (bv geld) -> dit zijn vorderingsrechten
• Erfdienstbaarheid (boek 5) = een gebruiksrecht.
• Recht van erfpacht (boek 5) = een gebruiksrecht.
• Recht van opstal (boek 5) = een gebruiksrecht.
Gebruiksrechten hebben als doel dat iemand anders dan de eigenaar de goederen van de
eigenaar mag gebruiken. Deze rechten ontstaan op dezelfde manier als het moederrecht en
gaan teniet door het tenietgaan van het recht waaraan zij zijn verbonden (afhankelijke
rechten), verlopen van tijd, afstand, opzegging en vermenging.
Zekerheidsrechten (Art. 3.227 BW):
a. Onroerende goederen: pandrecht (= niet registergoed) en hypotheekrecht (=
registergoed)
b. Roerende goederen: Vuistrecht (Art. 3.236 lid 1 BW) en stilpandrecht (art. 3.237
BW)
Boek 3 geeft de hoofdregels van het eigendom
Titel 8 geen beperkt recht, wel gebruiksrecht
vruchtgebruik (blauwe tapjes)
Hoorcollege 4 + Boek + bronnen van Brightspace
Eigendom
Art 5.1 eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben.
Je mag dit zelf beperken. Het is een absoluut recht, dus tegen iedereen inroepbaar.
De bevoegdheden van de eigenaar zijn:
• Gebruik en genot -> gebruiken, verbruiken of veranderen
• Beschikkingsbevoegdheid -> vervreemden of bezwaren
Er zijn allerlei wettelijke voorschriften die een eigenaar in de uitoefening van zijn recht
kunnen beperken. Deze worden onderscheiden in:
- Wetten in formele zin = als een eigenaar verplicht wordt (soms tegen
schadevergoeding) een handeling van een ander te dulden. De meest verregaande is
onteigening van eigendom. Maar kan ook bijvoorbeeld hinder van de buurman zijn.
- Wetten in materiele zin = de eigenaar kan binnen bepaalde grenzen worden beperkt
in de uitoefening van zijn recht
Vermogensrechten kunnen zijn;
- Volledige rechten -> bv eigendom
- Beperkte rechten: (bv als je 1/8ste van een eigendomsrecht krijgt)
a. Op een zaak alleen -> bv erfdienstbaarheid, erfpacht, opstal, mandeligheid,
appartementsrecht
b. Op zaken of rechten -> bv vruchtgebruik, pandrecht, recht van hypotheek
Een afhankelijk recht is een recht dat zodanig aan een ander recht verbonden is, dat het
niet zonder dat recht kan bestaan. Art. 3.7 BW. Bv het recht van hypotheek dat is verbonden
aan de vordering van het huis.
Een beperkt recht is een recht dat is afgeleid uit een meer omvattend recht = moederrecht
(het eigendomsrecht), dat met het beperkte recht = dochterrecht, is bezwaard. (Art. 3.8 BW)
Beperkte rechten zijn goederenrechtelijke rechten -> zaaksgevolg
Er zijn 6 beperkte rechten, verdeeld over boek 3 en boek 5. In boek 3 staan de absolute
rechten, deze gaan over je totale vermogen. Alle zaken en vermogensrechten. Als je iets in
eigendom hebt, gelden altijd de regels uit boek 3. Boek 5 gaat alleen over rechten die je kunt
hebben met betrekking op een zaak. Als je eigendom hebt van een zaak gelden de
hoofdregels van boek 3 en de bijzondere regels van boek 5.
Bij beperkte rechten wordt onderscheid gemaakt tussen roerende en onroerende zaken,
relevant want alle onroerende zaken zijn registergoederen!
➔ 1 uitzondering hierop: economisch eigendom. (Bv Jumbo die al gebruikt maakt van
een pand zonder dat het is overgedragen) de regel is dat wat men mag verwachten in
de situatie, bepaald of er sprake is van een registergoed ja of nee.
Hoe krijg je het beperkt recht op een stukje grond? Dit moet vastgelegd worden! Een
verbintenis volstaat dus niet. Art 3.98 BW: als je een beperkt recht op een bepaald goed
vestigt, doe je dit zoals je dat zou doen als je het in eigendom wil verkrijgen.
Procedure verkrijging beperkt recht = procedure verkrijging van eigendom
, Beperkt recht vestigt de eigenaar door:
• Art. 3.84 BW Vestiging (zelfde procedure als die van verkrijging van eigendom)
• Art. 3.99 BW Verjaring: roerende zaken die niet registergoederen zijn, worden
verkregen door een bezitter te goeder trouw na een onafgebroken bezit van 3 jaren,
andere goederen na een onafgebroken bezit van 10 jaren. Als de bezitter niet te
goeder trouw is, kan de verkrijging bestaan na tenietgaan rechtsvordering van bezig (
20 jaar) zie hiervoor art 3.306 en 105 lid 1 BW.
Als er geen bijzondere regels staan in boek 5, gelden de regels van art. 3.98 BW
De 6 beperkte rechten:
• Pandrecht (boek 3) = een zekerheidsrecht, recht van parate executie
• Hypotheekrecht (boek 3) = een zekerheidsrecht, recht van parate executie
• Vruchtgebruik (boek 3) = een gebruiksrecht. Art 3.203 BW: alleen voor een natuurlijk
persoon, zolang die leeft. Er wordt onderscheid gemaakt tussen natuurlijke vruchten
(bv appels) en burgerlijke vruchten (bv geld) -> dit zijn vorderingsrechten
• Erfdienstbaarheid (boek 5) = een gebruiksrecht.
• Recht van erfpacht (boek 5) = een gebruiksrecht.
• Recht van opstal (boek 5) = een gebruiksrecht.
Gebruiksrechten hebben als doel dat iemand anders dan de eigenaar de goederen van de
eigenaar mag gebruiken. Deze rechten ontstaan op dezelfde manier als het moederrecht en
gaan teniet door het tenietgaan van het recht waaraan zij zijn verbonden (afhankelijke
rechten), verlopen van tijd, afstand, opzegging en vermenging.
Zekerheidsrechten (Art. 3.227 BW):
a. Onroerende goederen: pandrecht (= niet registergoed) en hypotheekrecht (=
registergoed)
b. Roerende goederen: Vuistrecht (Art. 3.236 lid 1 BW) en stilpandrecht (art. 3.237
BW)
Boek 3 geeft de hoofdregels van het eigendom
Titel 8 geen beperkt recht, wel gebruiksrecht
