SLAAPSTOORNISSEN
1. Inleiding
Gemiddelde duur slaap volwassene: 7-8 uur/nacht
Slapen is een nuttige activiteit om te herstellen van wat overdag aan inspanning is geleverd (fysiek en
mentaal)
Een goede nachtrust op iedere leeftijd is dus erg belangrijk voor:
- Het welzijn
- De prestaties
- De kwaliteit van leven
Naarmate men ouder wordt, wordt de slaap kwetsbaarder
---->fragmentatie vd slaap, vaker ’s nachts wakker worden, grotere neiging tot slapen overdag…
2. Definities
Niet kennen
3. Prevalentie
Niet kennen
4. Anatomie en fysieke functies
Slaap: een normale, periodiek optredende toestand van rust van een organisme, die gepaard gaat met een
verlaging van het bewustzijn en als gevolg het ontbreken van contact met de buitenwereld. In deze toestand
kunnen ook dromen voorkomen (slaap vs. Narcose: bij slaap kan de persoon ieder moment gewekt worden)
Slaap = een essentieel fysiologisch proces met belangrijke herstellende functies, die gekenmerkt wordt door
een aantal cycli van verschillende slaapstanden.
Slaapstoornissen fysieke + mentale klachten effect op fysieke en mentale restcapaciteit van een oudere
Meetinstrumenten slaapproblemen ouderen:
- Elektro-encefalogram (eeg): elektrische activiteit hersenen registreren
o Gegevens verwerkt in een hypogram (slaapgrafiek)
o Opbouw slaapstadia mooi waar te nemen + problemen worden gevisualiseerd en
geanalyseerd
- Elektro-oculogram (eog): oogbewegingen in kaart brengen
- Elektromyogram (emg): spiertonus meten
, Tijdens de slaap wordt een veranderlijk patroon van een eeg en REM (rapid eye movements) waargenomen.
De slaap bestaat dus uit cycli van non-remslaap en remslaap, die zijn opgebouwd uit verschillende stadia
- Remslaap:
o Onrustig eeg-beeld
o HF ↑ + snelle oogbewegingen
o Stadium 5
- Non-remslaap/rustige slaap/normale slaap:
o Een lichte en diepe slaap
o Afname spiertonus, RR + AH + HF↓
o Stadium 1-4
Stadium 1 De lichte slaap
- De slaap doet zijn intrede (4-15 min)
- Een belangrijke voorspeller: hoe korter de inslaaptijd, hoe beter de slaap
Stadium 2 De lichte slaap
- Duidelijke eeg-patronen, oogbewegingen zeldzaam, afname spiertonus
Stadium 3-4 Diepe slaap
- Grote, trage hersengolven waarneembaar
- Verschil 3 en 4: aantal hersengolven dat waarneembaar is
Na stadium 4, zal de slaap terug overgaan naar stadium 3, uiteindelijk stadium 2.
Stadium 1 wordt overgeslaan. Ongeveer 90 minuten na het in slaap vallen wordt de REM-slaap bereikt
REM-slaap Droom slaap: 4-5x doorlopen, met een gem. duur van 90-110 min
4.1. Neurologisch systeem/brein
Ouderen: Circadiaans ritme/biologische klok: ritmes waarvan de cyclus ongeveer 1
- Het patroon van dag duurt (24uur)
slaapfasen en -cycli Binnen verschillende hersengebieden vindt regulering van de slaap plaats,
wijkt af waarbij de hypothalame suprachiasmatische kern de biologische klok is
- Ouderen vallen van de hersenfuncties.
minder snel in slaap Via oa de hormoonafgifte en de lichaamstemperatuur, speelt ze een
en zijn langdurig belangrijke rol in het slapen en waken
wakker doordat ze De licht- en donkercyclus is zeer belangrijk.
vaker en sneller van - ’s Nachts: de hypothalame suprachiasmatische kern wordt geremd
slaapfase wisselen door melatonine
(slaapefficiëntie - Overdag: de hypothalame suprachiasmatische kern wordt
wordt minder) gestimuleerd door omgevingslicht
- Stadium 4 wordt
korter (diepste Bij veroudering + mensen met dementie:
slaap), waardoor de - Veranderd de verdeling van de slaap: Overdag dutjes doen & ’s
ouderen makkelijker Nachts frequent wakker worden
te wekken zijn in de - De Q melatonine neemt geleidelijk af met de leeftijd, wat zorgt
nacht voor verstoring van het circadiaans ritme
o Faseversnelling
o Neiging tot eerder inslapen
o ’s Ochtends eerder ontwaken
- De prefrontale cortex: voor aandacht, plannen en concentratie, lijdt onder de verstoorde slaap
Onderzoek: de slaapduur veranderd niet bij het ouder worden! Ouderen en jongere volwassenen slapen
dus ongeveer even lang (7u)
4.2. Motorisch systeem
Restless legs:
1. Inleiding
Gemiddelde duur slaap volwassene: 7-8 uur/nacht
Slapen is een nuttige activiteit om te herstellen van wat overdag aan inspanning is geleverd (fysiek en
mentaal)
Een goede nachtrust op iedere leeftijd is dus erg belangrijk voor:
- Het welzijn
- De prestaties
- De kwaliteit van leven
Naarmate men ouder wordt, wordt de slaap kwetsbaarder
---->fragmentatie vd slaap, vaker ’s nachts wakker worden, grotere neiging tot slapen overdag…
2. Definities
Niet kennen
3. Prevalentie
Niet kennen
4. Anatomie en fysieke functies
Slaap: een normale, periodiek optredende toestand van rust van een organisme, die gepaard gaat met een
verlaging van het bewustzijn en als gevolg het ontbreken van contact met de buitenwereld. In deze toestand
kunnen ook dromen voorkomen (slaap vs. Narcose: bij slaap kan de persoon ieder moment gewekt worden)
Slaap = een essentieel fysiologisch proces met belangrijke herstellende functies, die gekenmerkt wordt door
een aantal cycli van verschillende slaapstanden.
Slaapstoornissen fysieke + mentale klachten effect op fysieke en mentale restcapaciteit van een oudere
Meetinstrumenten slaapproblemen ouderen:
- Elektro-encefalogram (eeg): elektrische activiteit hersenen registreren
o Gegevens verwerkt in een hypogram (slaapgrafiek)
o Opbouw slaapstadia mooi waar te nemen + problemen worden gevisualiseerd en
geanalyseerd
- Elektro-oculogram (eog): oogbewegingen in kaart brengen
- Elektromyogram (emg): spiertonus meten
, Tijdens de slaap wordt een veranderlijk patroon van een eeg en REM (rapid eye movements) waargenomen.
De slaap bestaat dus uit cycli van non-remslaap en remslaap, die zijn opgebouwd uit verschillende stadia
- Remslaap:
o Onrustig eeg-beeld
o HF ↑ + snelle oogbewegingen
o Stadium 5
- Non-remslaap/rustige slaap/normale slaap:
o Een lichte en diepe slaap
o Afname spiertonus, RR + AH + HF↓
o Stadium 1-4
Stadium 1 De lichte slaap
- De slaap doet zijn intrede (4-15 min)
- Een belangrijke voorspeller: hoe korter de inslaaptijd, hoe beter de slaap
Stadium 2 De lichte slaap
- Duidelijke eeg-patronen, oogbewegingen zeldzaam, afname spiertonus
Stadium 3-4 Diepe slaap
- Grote, trage hersengolven waarneembaar
- Verschil 3 en 4: aantal hersengolven dat waarneembaar is
Na stadium 4, zal de slaap terug overgaan naar stadium 3, uiteindelijk stadium 2.
Stadium 1 wordt overgeslaan. Ongeveer 90 minuten na het in slaap vallen wordt de REM-slaap bereikt
REM-slaap Droom slaap: 4-5x doorlopen, met een gem. duur van 90-110 min
4.1. Neurologisch systeem/brein
Ouderen: Circadiaans ritme/biologische klok: ritmes waarvan de cyclus ongeveer 1
- Het patroon van dag duurt (24uur)
slaapfasen en -cycli Binnen verschillende hersengebieden vindt regulering van de slaap plaats,
wijkt af waarbij de hypothalame suprachiasmatische kern de biologische klok is
- Ouderen vallen van de hersenfuncties.
minder snel in slaap Via oa de hormoonafgifte en de lichaamstemperatuur, speelt ze een
en zijn langdurig belangrijke rol in het slapen en waken
wakker doordat ze De licht- en donkercyclus is zeer belangrijk.
vaker en sneller van - ’s Nachts: de hypothalame suprachiasmatische kern wordt geremd
slaapfase wisselen door melatonine
(slaapefficiëntie - Overdag: de hypothalame suprachiasmatische kern wordt
wordt minder) gestimuleerd door omgevingslicht
- Stadium 4 wordt
korter (diepste Bij veroudering + mensen met dementie:
slaap), waardoor de - Veranderd de verdeling van de slaap: Overdag dutjes doen & ’s
ouderen makkelijker Nachts frequent wakker worden
te wekken zijn in de - De Q melatonine neemt geleidelijk af met de leeftijd, wat zorgt
nacht voor verstoring van het circadiaans ritme
o Faseversnelling
o Neiging tot eerder inslapen
o ’s Ochtends eerder ontwaken
- De prefrontale cortex: voor aandacht, plannen en concentratie, lijdt onder de verstoorde slaap
Onderzoek: de slaapduur veranderd niet bij het ouder worden! Ouderen en jongere volwassenen slapen
dus ongeveer even lang (7u)
4.2. Motorisch systeem
Restless legs:
