H1: WAT IS PSYCHOLOGIE
Wat niet in handboek staan-> niet kennen, maar begrijpen
Alles wat aan bod komt tijdens de colleges-> goed kennen
Niet alle namen kennen ( elke persoon van experimenten), maar wel de belangrijkste
Proefexamen: eind november H1-6
EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE
• Psyche= geest
• Logie-> logos= gebied van studie
➔ Psychologie: studie vd geest
Wat is psychologie NIET:
• Lekenpsychologie
o Leken: iemand die geen expert is in het vak
o elkaar gezond advies geven obv spreekwoorden, revaringen
• Pseudopsychologie
o Niet-onderbouwde psychologische aannamen die zich als wetenschappelijke waarheid
voordoen
Voorbeeld 1: grafologie
➔ obv van je handschrift kan je je karakter eigenschappen zien
• Een leesbare handtekening veronderstelt een persoon met veel zelfvertrouwen die goed
in zijn vel zit.
• Een onleesbare handtekening wijst op een persoon die veel belang hecht aan privacy en
moeilijk te doorgronden is.
Voorbeeld 2: Kleurenprofielen `
➔ Op basis van kleuren karaktereigenschappen beweren
Wat is psychologie dan WEL?
➔ Psychologie= de wetenschap van het gedrag en de mentale processen
• Het externe gedrag wordt bestudeerd
• De gedragsevidentie wordt gebruikt om de mentale of interne processen te begrijpen die aan
dat gedrag ten grondslag liggen
• Meetbaar-> extern-> gedrag
• Onmeetbaar-> intern-> intelligentie
,ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK GEMAAKT HEBBEN
GESCHIEDENIS
Startdatum psychologie: 1879 -> Toen op een wetenschappelijke manier onderzoek gedaan naar de
menselijke geest
➔ Uitspraak Ebbinghaus: “Psychologie heeft een lang verleden maar een korte geschiedenis”
Wundt-> eerste psychologische laboratorium opgericht
• Waarom zo laat?
o Wetenschappelijke studie van de geest vergde verandering in mensbeeld
o Van immateriële ziel naar studieobject
o Van filosofisch nadenken over de werking van de geest tot onderzoek van de geest in de
traditie van de natuurwetenschappen
ONTWIKKELING IN DE FILOSOFIE
OUD-GRIEKSE FILOSOFEN: 500-400 V.C.
o Dualisme( plato)= aparte identiteit voor lichaam & geest
o Geocentrisme( geo: aarde, centrisme: in het middelpunt)= opvatting dat de aarde het
middelpunt vormt van het heelal, de aarde staat centraal
o Universum geschapen voor mens= het idee dat de aarde geschapen was voor de mens
• Mens = enig wezen dat universum en rol van mens in het universum kan begrijpen via rede
(nadenken, intellect)
• Wetenschappelijke kennis tot stand: nadenken!
• Kennis = product van rede, goddelijke ingeving, intuïtie
T.E.M. 15E EEUW
Vertaling van Griekse geschriften door theologen
De kerk produceert de wetenschap
• God (Bijbel) staat garant voor de waarheid
• Kennis = vanuit het geloof de mens proberen te begrijpen via de rede
,WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE 16E EEUW
➔ Hoe het universum in elkaar steekt blijkt niet helemaal te kloppen-> oude wijsheden blijken niet
noodzakelijk correct ...
• Katalysator (wat is de aanleiding?): Copernicus
o Zijn berekeningen klopte niet-> gevaarlijk idee naar boven: geocentrisme verlaten
➔ Zon is middelpunt= heliocentrisme
• Nieuwe kennis
o Reformatie, boekdrukkunst, ontdekkingsreizen, contact met Islamitische en Chinese
geleerden, ...
➔ Meer en meer kennis verwerkt
• Klassieke religieuze ideeën maken plaats voor modern wetenschappelijk denken
• Kennis = product van wetenschappelijke studie = observatie en experimenten
RATIONALISME 17E EEUW ( RENÉ DESCARTES )
• Waarheid kan enkel achterhaald worden door rede
o Je kan aan alles twijfelen, behalve aan dat je twijfelt ‘Cogito ergo sum’
• Nativisme
o Sommige kennis is aangeboren, kennis breidt zich uit door daarop verder te bouwen via de
rede (bv: taal)
• Dualisme
o Lichaam als machine, kan wetenschappelijk onderzocht worden
• Toepassing wetenschappelijk onderzoek op mens, weliswaar nog enkel op lichaam
• Kennis = product van aangeboren ideeën en via rede afgeleide inzichten
EMPIRISME 17E-18E EEUW (HOBBES, LOCKE, HUME)
➔ tegenbeweging op het rationalisme
• we worden geboren als baby en dan is er nog niets, we zijn oorspronkelijk een leeg vat
o kennis komt tot stand door zintuigelijke ervaringen, associaties te maken door observatie
bv: grijze wolken en regen
o geest: tabula rasa
Ook geest kan wetenschappelijk onderzocht worden
Kennis = product van ervaring
, NATURE VS. NURTURE
➔ wij zijn een product van nature dan wel nurture
• Rationalisme vs. empirisme
• Zijn eigenschappen bepaald door aanleg (nature) of omgevingsfactoren (nurture)?
EVOLUTIETHEORIE
19E EEUW (DARWIN)
• Introduceerde de natuurlijke selectie
= organismen met kenmerken die beter passen bij hun omgeving meer kans hebben om te
overleven en zich voort te planten
• Mens doet aan natuurlijke selectie, net zoals dieren
• We zijn het meest geëvolueerde dier
Als mensen product zijn van evolutie, kan men hun gedrag bestuderen op wetenschappelijke
manier, net zoals dieren
19e eeuw-> Maatschappij is eindelijk klaar om menselijke geest te beschouwen als studie-object dat
kan bestudeerd worden op wetenschappelijke wijze
DE BEGINJAREN VAN DE PSYCHOLOGIE
PSYCHOLOGISCHE SCHOLEN
➔ Bieden unieke perspectieven en benaderingen van de menselijke geest en gedrag
Tijdlijn niet kennen, kunnen situeren in welke tijd welke psychologische scholen er dan waren (ruw
weg kennen dus)
ACADEMISCHE PSYCHOLOGIE (WUNDT)
• Grondlegger academische psychologie
• Grondlegger van de eerste psychologische laboratorium: 1879
Loboratorium-> onderzoek naar de menselijke geest (Labo te Leipzig)
Wat niet in handboek staan-> niet kennen, maar begrijpen
Alles wat aan bod komt tijdens de colleges-> goed kennen
Niet alle namen kennen ( elke persoon van experimenten), maar wel de belangrijkste
Proefexamen: eind november H1-6
EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE
• Psyche= geest
• Logie-> logos= gebied van studie
➔ Psychologie: studie vd geest
Wat is psychologie NIET:
• Lekenpsychologie
o Leken: iemand die geen expert is in het vak
o elkaar gezond advies geven obv spreekwoorden, revaringen
• Pseudopsychologie
o Niet-onderbouwde psychologische aannamen die zich als wetenschappelijke waarheid
voordoen
Voorbeeld 1: grafologie
➔ obv van je handschrift kan je je karakter eigenschappen zien
• Een leesbare handtekening veronderstelt een persoon met veel zelfvertrouwen die goed
in zijn vel zit.
• Een onleesbare handtekening wijst op een persoon die veel belang hecht aan privacy en
moeilijk te doorgronden is.
Voorbeeld 2: Kleurenprofielen `
➔ Op basis van kleuren karaktereigenschappen beweren
Wat is psychologie dan WEL?
➔ Psychologie= de wetenschap van het gedrag en de mentale processen
• Het externe gedrag wordt bestudeerd
• De gedragsevidentie wordt gebruikt om de mentale of interne processen te begrijpen die aan
dat gedrag ten grondslag liggen
• Meetbaar-> extern-> gedrag
• Onmeetbaar-> intern-> intelligentie
,ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK GEMAAKT HEBBEN
GESCHIEDENIS
Startdatum psychologie: 1879 -> Toen op een wetenschappelijke manier onderzoek gedaan naar de
menselijke geest
➔ Uitspraak Ebbinghaus: “Psychologie heeft een lang verleden maar een korte geschiedenis”
Wundt-> eerste psychologische laboratorium opgericht
• Waarom zo laat?
o Wetenschappelijke studie van de geest vergde verandering in mensbeeld
o Van immateriële ziel naar studieobject
o Van filosofisch nadenken over de werking van de geest tot onderzoek van de geest in de
traditie van de natuurwetenschappen
ONTWIKKELING IN DE FILOSOFIE
OUD-GRIEKSE FILOSOFEN: 500-400 V.C.
o Dualisme( plato)= aparte identiteit voor lichaam & geest
o Geocentrisme( geo: aarde, centrisme: in het middelpunt)= opvatting dat de aarde het
middelpunt vormt van het heelal, de aarde staat centraal
o Universum geschapen voor mens= het idee dat de aarde geschapen was voor de mens
• Mens = enig wezen dat universum en rol van mens in het universum kan begrijpen via rede
(nadenken, intellect)
• Wetenschappelijke kennis tot stand: nadenken!
• Kennis = product van rede, goddelijke ingeving, intuïtie
T.E.M. 15E EEUW
Vertaling van Griekse geschriften door theologen
De kerk produceert de wetenschap
• God (Bijbel) staat garant voor de waarheid
• Kennis = vanuit het geloof de mens proberen te begrijpen via de rede
,WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE 16E EEUW
➔ Hoe het universum in elkaar steekt blijkt niet helemaal te kloppen-> oude wijsheden blijken niet
noodzakelijk correct ...
• Katalysator (wat is de aanleiding?): Copernicus
o Zijn berekeningen klopte niet-> gevaarlijk idee naar boven: geocentrisme verlaten
➔ Zon is middelpunt= heliocentrisme
• Nieuwe kennis
o Reformatie, boekdrukkunst, ontdekkingsreizen, contact met Islamitische en Chinese
geleerden, ...
➔ Meer en meer kennis verwerkt
• Klassieke religieuze ideeën maken plaats voor modern wetenschappelijk denken
• Kennis = product van wetenschappelijke studie = observatie en experimenten
RATIONALISME 17E EEUW ( RENÉ DESCARTES )
• Waarheid kan enkel achterhaald worden door rede
o Je kan aan alles twijfelen, behalve aan dat je twijfelt ‘Cogito ergo sum’
• Nativisme
o Sommige kennis is aangeboren, kennis breidt zich uit door daarop verder te bouwen via de
rede (bv: taal)
• Dualisme
o Lichaam als machine, kan wetenschappelijk onderzocht worden
• Toepassing wetenschappelijk onderzoek op mens, weliswaar nog enkel op lichaam
• Kennis = product van aangeboren ideeën en via rede afgeleide inzichten
EMPIRISME 17E-18E EEUW (HOBBES, LOCKE, HUME)
➔ tegenbeweging op het rationalisme
• we worden geboren als baby en dan is er nog niets, we zijn oorspronkelijk een leeg vat
o kennis komt tot stand door zintuigelijke ervaringen, associaties te maken door observatie
bv: grijze wolken en regen
o geest: tabula rasa
Ook geest kan wetenschappelijk onderzocht worden
Kennis = product van ervaring
, NATURE VS. NURTURE
➔ wij zijn een product van nature dan wel nurture
• Rationalisme vs. empirisme
• Zijn eigenschappen bepaald door aanleg (nature) of omgevingsfactoren (nurture)?
EVOLUTIETHEORIE
19E EEUW (DARWIN)
• Introduceerde de natuurlijke selectie
= organismen met kenmerken die beter passen bij hun omgeving meer kans hebben om te
overleven en zich voort te planten
• Mens doet aan natuurlijke selectie, net zoals dieren
• We zijn het meest geëvolueerde dier
Als mensen product zijn van evolutie, kan men hun gedrag bestuderen op wetenschappelijke
manier, net zoals dieren
19e eeuw-> Maatschappij is eindelijk klaar om menselijke geest te beschouwen als studie-object dat
kan bestudeerd worden op wetenschappelijke wijze
DE BEGINJAREN VAN DE PSYCHOLOGIE
PSYCHOLOGISCHE SCHOLEN
➔ Bieden unieke perspectieven en benaderingen van de menselijke geest en gedrag
Tijdlijn niet kennen, kunnen situeren in welke tijd welke psychologische scholen er dan waren (ruw
weg kennen dus)
ACADEMISCHE PSYCHOLOGIE (WUNDT)
• Grondlegger academische psychologie
• Grondlegger van de eerste psychologische laboratorium: 1879
Loboratorium-> onderzoek naar de menselijke geest (Labo te Leipzig)
