Dierenvoeding
Table of Contents
HC 1 ......................................................................................................................................................... 2
Aspecten die samenhangen met diervoedingsindustrie ...................................................................... 2
HC 2 ......................................................................................................................................................... 6
Weender analyse ................................................................................................................................. 6
Van soest methode .............................................................................................................................. 8
HC 3 ....................................................................................................................................................... 10
Maag .................................................................................................................................................. 12
Dunne darm ....................................................................................................................................... 13
Dikke darm ......................................................................................................................................... 14
Eiwitvertering in de pens ................................................................................................................... 17
HC 4 ....................................................................................................................................................... 24
Insecten bouw ................................................................................................................................... 24
Insecten kweken ................................................................................................................................ 26
HC 5 ....................................................................................................................................................... 32
Honger en verzadigingsgevoel ........................................................................................................... 32
Nutritionele behoefte ........................................................................................................................ 36
Voedermiddelen en reststromen....................................................................................................... 43
HC 6 ....................................................................................................................................................... 46
Bepalen van verteerbaarheid ............................................................................................................ 46
Berekenen van verteerbaarheid ........................................................................................................ 48
Hoe kan de verteerbaarheid beïnvloed worden: ............................................................................... 50
Benutting en bioconversie ................................................................................................................. 51
1
, Dierenvoeding
HC 1
Aspecten die samenhangen met diervoedingsindustrie
Voeding voor gehouden dieren:
- Het moet efficiënt, duurzaam, rendabel en gezond zijn
- N-discussie, via eiwit wordt er stikstof aan dieren gegeven
Het gaat hierbij om productiedieren, maar ook paarden, dierentuindieren en huisdieren. Gezondheid
van productiesystemen voor dier, boer en omgeving is belangrijk. Het welzijn van de dieren is
afhankelijk van voeding en de wetgeving is ook belangrijk punt.
De wereldbevolking groeit, er is meer welvaart en daarbij dus ook meer consumptie. Ook van dierlijke
producten. Hoe is dit te realiseren?
- Energie in voer: vet/koolhydraten
- Eiwit! Uit welke bronnen? Bv soya, peulvruchten, dierlijke producten (WET is veranderd in EU).
- Eiwittransitie: meer duurzame eiwitbronnen.
Waar is de diervoederindustrie mee bezig?
- Productie van voer (inkoop, logistiek, productie en verkoop)
- Gezond en veilig voer en gezond en veilig voedsel
- Kringlooplandbouw/inzet nieuwe grondstoffen (ladder van Moerman)
- Milieu-impact (foodprint CO2)
- Inzet nieuwe grondstoffen, nieuwe markteisen, verbetering prestaties dieren (bv welzijn, groei,
gezondheid, etc)
2
, Dierenvoeding
Productieproces in voerfabriek:
Aanvoer grondstoffen
De productielocatie van veel mengvoederfabrikanten ligt aan het water. Van alle benodigde
grondstoffen in Nederland wordt per schip, per vrachtwagen en per spoor aangevoerd.
Grondstoffeninname
De per schip aangevoerde grondstoffen worden met een mechanische naar opslagsilo’s verplaatst. Bij
aanvoer per vrachtwagen vindt de inname direct plaats via de stortput (macro) en via blaasleidingen
(micro). Dit is de enige mogelijkheid voor mengvoederbedrijven die niet aan het water liggen.
Doseer-/maal-/menglijn
De grondstoffen worden afgewogen tot charges van 1-6 ton. Hierna worden de grondstoffen gemalen
en gemengd. De charges doorlopen het proces met een snelheid van ongeveer 10 charges per uur. De
grondstoffen worden:
• óf afzonderlijk gemalen en daarna gedoseerd (enkelvoudig malen)
• óf eerst gedoseerd en daarna gezamenlijk gemalen (gemengd malen)
Aan het eind van de lijn worden de gemengde producten opgeslagen in zogenaamde persmeelcellen
of direct als gereedmeel in gereedproduct silo’s.
Korrelperserij
Van de totale mengvoederproductie wordt ongeveer 70% in geperste vorm (pellets) afgeleverd.
Transport en (bulk)aflevering
Tussen grondstofinname en aflevering worden de grondstoffen vaak verticaal en horizontaal
verplaatst. Aflevering kan verpakt of in bulk plaatsvinden. Ongeveer 97% van de productie wordt in
bulk afgeleverd, de rest in zakken.
3
, Dierenvoeding
Gezondheid en veiligheid is een belangrijk aspect. Hierbij geldt ook de veiligheid van de arbeiders in de
fabriek en op de vrachtwagens etc.
Veiligheid algemeen voer: wetgeving, toezicht NVWA en private kwaliteitsborging m.n. GMP+
(Ketenborging.nl). Dit zorgt ervoor dat de grondstoffen veilig zijn voor de dieren en uiteindelijk ook
voor de mens.
Risico’s: grondstoffen (bv. mycotoxinen (gifstoffen van schimmels), verontreinigingen, bijmengingen,
etc.)
Gezondheid zorgt voor een positieve bijdrage aan gezondheid dier (en mens).
Ladder van Moerman:
Dit wordt gebruikt om te kijken hoe je bepaald landgebruik kan verminderen en daarbij een lager
footprint maakt bij het produceren van voedsel.
Van boven naar beneden heb je eerst de verspilling van de mensen zelf, dit kan je voorkomen door
niks weg te gooien of naar de voedselbank te brengen etc. Daaronder komt het gebruik in
dierenvoeding. Dit verbruikt al wel meer land, maar bij humane productie heb je veel restproducten
dat ingezet kan worden in de voeding van dieren. Als je het daar niet voor kan gebruiken kan het
gebruikt worden voor de industrie, bijvoorbeeld om plastic van te maken. Dan ga je over op
compostering of verbranding en in het laatste geval wordt het gedumpt op de vuilnisbelt.
Feedprint is een WUR-rekentool die inzicht geeft in de hoeveelheid CO2 per kilogram vlees, melk of
eieren door een heldere rekenhulp langs de gehele keten van dierlijke productie.
Footprint: wat is de CO2-uitstoot van een persoon, activiteit, organisatie, etc.
4
Table of Contents
HC 1 ......................................................................................................................................................... 2
Aspecten die samenhangen met diervoedingsindustrie ...................................................................... 2
HC 2 ......................................................................................................................................................... 6
Weender analyse ................................................................................................................................. 6
Van soest methode .............................................................................................................................. 8
HC 3 ....................................................................................................................................................... 10
Maag .................................................................................................................................................. 12
Dunne darm ....................................................................................................................................... 13
Dikke darm ......................................................................................................................................... 14
Eiwitvertering in de pens ................................................................................................................... 17
HC 4 ....................................................................................................................................................... 24
Insecten bouw ................................................................................................................................... 24
Insecten kweken ................................................................................................................................ 26
HC 5 ....................................................................................................................................................... 32
Honger en verzadigingsgevoel ........................................................................................................... 32
Nutritionele behoefte ........................................................................................................................ 36
Voedermiddelen en reststromen....................................................................................................... 43
HC 6 ....................................................................................................................................................... 46
Bepalen van verteerbaarheid ............................................................................................................ 46
Berekenen van verteerbaarheid ........................................................................................................ 48
Hoe kan de verteerbaarheid beïnvloed worden: ............................................................................... 50
Benutting en bioconversie ................................................................................................................. 51
1
, Dierenvoeding
HC 1
Aspecten die samenhangen met diervoedingsindustrie
Voeding voor gehouden dieren:
- Het moet efficiënt, duurzaam, rendabel en gezond zijn
- N-discussie, via eiwit wordt er stikstof aan dieren gegeven
Het gaat hierbij om productiedieren, maar ook paarden, dierentuindieren en huisdieren. Gezondheid
van productiesystemen voor dier, boer en omgeving is belangrijk. Het welzijn van de dieren is
afhankelijk van voeding en de wetgeving is ook belangrijk punt.
De wereldbevolking groeit, er is meer welvaart en daarbij dus ook meer consumptie. Ook van dierlijke
producten. Hoe is dit te realiseren?
- Energie in voer: vet/koolhydraten
- Eiwit! Uit welke bronnen? Bv soya, peulvruchten, dierlijke producten (WET is veranderd in EU).
- Eiwittransitie: meer duurzame eiwitbronnen.
Waar is de diervoederindustrie mee bezig?
- Productie van voer (inkoop, logistiek, productie en verkoop)
- Gezond en veilig voer en gezond en veilig voedsel
- Kringlooplandbouw/inzet nieuwe grondstoffen (ladder van Moerman)
- Milieu-impact (foodprint CO2)
- Inzet nieuwe grondstoffen, nieuwe markteisen, verbetering prestaties dieren (bv welzijn, groei,
gezondheid, etc)
2
, Dierenvoeding
Productieproces in voerfabriek:
Aanvoer grondstoffen
De productielocatie van veel mengvoederfabrikanten ligt aan het water. Van alle benodigde
grondstoffen in Nederland wordt per schip, per vrachtwagen en per spoor aangevoerd.
Grondstoffeninname
De per schip aangevoerde grondstoffen worden met een mechanische naar opslagsilo’s verplaatst. Bij
aanvoer per vrachtwagen vindt de inname direct plaats via de stortput (macro) en via blaasleidingen
(micro). Dit is de enige mogelijkheid voor mengvoederbedrijven die niet aan het water liggen.
Doseer-/maal-/menglijn
De grondstoffen worden afgewogen tot charges van 1-6 ton. Hierna worden de grondstoffen gemalen
en gemengd. De charges doorlopen het proces met een snelheid van ongeveer 10 charges per uur. De
grondstoffen worden:
• óf afzonderlijk gemalen en daarna gedoseerd (enkelvoudig malen)
• óf eerst gedoseerd en daarna gezamenlijk gemalen (gemengd malen)
Aan het eind van de lijn worden de gemengde producten opgeslagen in zogenaamde persmeelcellen
of direct als gereedmeel in gereedproduct silo’s.
Korrelperserij
Van de totale mengvoederproductie wordt ongeveer 70% in geperste vorm (pellets) afgeleverd.
Transport en (bulk)aflevering
Tussen grondstofinname en aflevering worden de grondstoffen vaak verticaal en horizontaal
verplaatst. Aflevering kan verpakt of in bulk plaatsvinden. Ongeveer 97% van de productie wordt in
bulk afgeleverd, de rest in zakken.
3
, Dierenvoeding
Gezondheid en veiligheid is een belangrijk aspect. Hierbij geldt ook de veiligheid van de arbeiders in de
fabriek en op de vrachtwagens etc.
Veiligheid algemeen voer: wetgeving, toezicht NVWA en private kwaliteitsborging m.n. GMP+
(Ketenborging.nl). Dit zorgt ervoor dat de grondstoffen veilig zijn voor de dieren en uiteindelijk ook
voor de mens.
Risico’s: grondstoffen (bv. mycotoxinen (gifstoffen van schimmels), verontreinigingen, bijmengingen,
etc.)
Gezondheid zorgt voor een positieve bijdrage aan gezondheid dier (en mens).
Ladder van Moerman:
Dit wordt gebruikt om te kijken hoe je bepaald landgebruik kan verminderen en daarbij een lager
footprint maakt bij het produceren van voedsel.
Van boven naar beneden heb je eerst de verspilling van de mensen zelf, dit kan je voorkomen door
niks weg te gooien of naar de voedselbank te brengen etc. Daaronder komt het gebruik in
dierenvoeding. Dit verbruikt al wel meer land, maar bij humane productie heb je veel restproducten
dat ingezet kan worden in de voeding van dieren. Als je het daar niet voor kan gebruiken kan het
gebruikt worden voor de industrie, bijvoorbeeld om plastic van te maken. Dan ga je over op
compostering of verbranding en in het laatste geval wordt het gedumpt op de vuilnisbelt.
Feedprint is een WUR-rekentool die inzicht geeft in de hoeveelheid CO2 per kilogram vlees, melk of
eieren door een heldere rekenhulp langs de gehele keten van dierlijke productie.
Footprint: wat is de CO2-uitstoot van een persoon, activiteit, organisatie, etc.
4
