Tentamenblad strafprocesrecht
Week 1
Doelen strafprocesrecht
1. De verwezenlijking van het materiële recht (Keulen en Knigge)
a. Bewerkstelligen dat schuldigen worden gestraft;
b. Voorkomen dat onschuldigen worden gestraft.
2. Waarheidsvinding: zoeken naar materiële waarheid.
a. Vastleggen wat er in het verleden is gebeurd en of verdachte het
ten laste gelegde feit heeft begaan, ter verwezenlijking van het
materieel strafrecht.
3. Rechtsbescherming: bescherming van de burger tegen de almacht van de
staat.
a. De overheid mag niet zomaar alles doen om de materiële waarheid
te vinden.
4. Procedurele rechtvaardigheid: betrokkenen, moeten het gevoel hebben
dat ze op rechtvaardige wijze zijn gehoord.
5. Demonstratiefunctie: doelt op openbaarheid van het proces.
Accusatoir Inquisitoir
Gelijkwaardige procespartijen Verdachte als voorwerp van
onderzoek
Lijdelijke rechter Actieve rechter
Formele waarheid Materiële waarheid
Mondelinge procedures Dominantie schriftelijke stukken
Admissibility rules Beslis- en motiveringsregels
Nederland: gematigd inquisitoir proces.
Kenmerken Nederlandse strafprocesrecht
1. Nederland maakt gebruik van een beroepsrechter: geen lekenrechter.
a. Meer vertrouwen in overheidsinstanties, dan op medeburgers.
2. Nederland legt een zwaar accent op vooronderzoek.
3. Dossier wordt gezien als de ruggengraat van de strafrechtspleging.
a. Fungeert als centrale bron van informatie en bewijsmateriaal.
Mr. Big methode (J.H Crijns & M.J. Dubbelaar) - vraag over Mr. Big:
1. Noemen definitie en wetsartikel: Mr. Big: Art. 126j Sv: opsporingsmethode
dat zich kenmerkt door een verdachte die wordt verleid om een verklaring
af te leggen tegen een undercoveragent.
2. 4 stappen: befriending undercoveragent en verdachte, verdachte in
contact gebracht met gefingeerde criminele organisatie, verdachte
bepaalde voordelen in vooruitzicht gesteld mits hij de leider van de
organisatie kan overtuigen, verdachte legt verklaring af bij leider.
3. Verklaringsvrijheid (HR Posbank): Verloop van het opsporingstraject, door
verdacht ingenomen proceshouding, mate van misleiding, mate van
psychische druk, bemoeienis van opsporingsambtenaar met de inhoud van
de door de verdachte afgelegde verklaring, duur en intensiteit van het
traject, frequentie en strekking van contacten met verdachte zelf, de in
vooruitzicht gestelde positieve of negatieve consequenties als de
verdachte wel of juist geen opheldering geeft over bepaalde zaken.
4. Altijd voldoen aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit:
a. Subsidiariteit: kan er niet een minder zwaar middel worden
toegepast?
1
, b. Proportionaliteit: is de opgelegde sanctie proportioneel aan het
begane misdrijf?
2
, Week 2
Verdachte (Art. 27 Sv) - OIC
1. Objectiveerbaar: voorafgaande feiten en omstandigheden.
a. Verdenking moet niet alleen rijzen bij OA, maar ook bij later
toetsende derde.
2. Individualiseerbaar: een redelijk vermoeden van schuld.
a. Persoon/groepje mensen moet concreet kunnen worden aangeduid.
3. Concretiseerbaar: aan een strafbaar feit.
a. Moet tot op zekere hoogte duidelijk zijn om welk type strafbaar feit
het gaat.
Alle elementen toetsen = cumulatief.
Drie situaties waarin gelegitimeerd een opsporingsonderzoek kan
worden gestart
1. Klassieke verdenking (Art. 27 Sv): naar aanleiding van een redelijk
vermoeden dat een strafbaar feit is begaan.
2. Proactieve opsporing (Art. 126o Sv): naar aanleiding van een redelijk
vermoeden dat in georganiseerd verband bepaalde strafbare feiten
worden beraamd of gepleegd.
3. Aanwijzingen (Art. 126 zd Sv): naar aanleiding van aanwijzingen van een
terroristisch misdrijf. (Aanwijzingen hebben een lagere graad dan een
redelijk vermoeden)
Doel van opsporing = nemen van strafvorderlijke beslissingen +
waarheidsvinding.
Lichte opsporingsmiddelen (M.J. Borgers)
1. Strafvorderlijk legaliteitsbeginsel: art. 1 Sv: Opsporing valt onder art. 1 Sv
en moet plaatsvinden bij de wijze van de wet voorzien.
a. Hoofdregel: OA beschikken alleen over bevoegdheden die de wet
hen toekent.
b. Maar door technologische vooruitgang en veranderende criminaliteit
is het niet altijd haalbaar om elke opsporingsmethode expliciet in de
wet op te nemen.
2. Op basis van art 3 PW en art. 141/142 Sv heeft een opsporingsambtenaar
de bevoegdheid om een opsporingsmethode te gebruiken die niet expliciet
in de wet is geregeld, mits deze slechts een beperkte inbreuk maakt op de
grondrechten van burgers en weinig risico vorm voor de beheersbaarheid
en integriteit van het opsporingsproces.
3. De HR heeft dit verder gespecificeerd in het arrest Stille SMS: het sturen
van een lege sms naar een mobiele telefoon waardoor er contact plaats
vindt tussen het toestel en telefoonmast, levert verkeersgegevens op. Mag
o.g.v. art 3 PW jo. 141/142 Sv.
4. Hoge Raad stelt ook vast dat opsporingsmethoden onrechtmatig kan zijn
als deze in verband met de duur, intensiteit en frequentie ervan geschikt is
om een min of meer compleet beeld te verkrijgen van bepaalde aspecten
van het persoonlijk leven van de betrokkene.
5. Toetsen aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit.
6. Voor- en nadelen van lichte opsporingsmiddelen:
a. Voordelen: vanuit het oogpunt van effectieve rechtshandeling als
groot voordeel worden beschouwd + flexibiliteit sluit aan bij
normering van lichte opsporingshandelingen waardoor maatwerk
wordt geleverd.
b. Nadeel: zal soms onzekerheid heersen of bepaalde
opsporingshandelingen mogen worden verricht + ontbreken helder
3
Week 1
Doelen strafprocesrecht
1. De verwezenlijking van het materiële recht (Keulen en Knigge)
a. Bewerkstelligen dat schuldigen worden gestraft;
b. Voorkomen dat onschuldigen worden gestraft.
2. Waarheidsvinding: zoeken naar materiële waarheid.
a. Vastleggen wat er in het verleden is gebeurd en of verdachte het
ten laste gelegde feit heeft begaan, ter verwezenlijking van het
materieel strafrecht.
3. Rechtsbescherming: bescherming van de burger tegen de almacht van de
staat.
a. De overheid mag niet zomaar alles doen om de materiële waarheid
te vinden.
4. Procedurele rechtvaardigheid: betrokkenen, moeten het gevoel hebben
dat ze op rechtvaardige wijze zijn gehoord.
5. Demonstratiefunctie: doelt op openbaarheid van het proces.
Accusatoir Inquisitoir
Gelijkwaardige procespartijen Verdachte als voorwerp van
onderzoek
Lijdelijke rechter Actieve rechter
Formele waarheid Materiële waarheid
Mondelinge procedures Dominantie schriftelijke stukken
Admissibility rules Beslis- en motiveringsregels
Nederland: gematigd inquisitoir proces.
Kenmerken Nederlandse strafprocesrecht
1. Nederland maakt gebruik van een beroepsrechter: geen lekenrechter.
a. Meer vertrouwen in overheidsinstanties, dan op medeburgers.
2. Nederland legt een zwaar accent op vooronderzoek.
3. Dossier wordt gezien als de ruggengraat van de strafrechtspleging.
a. Fungeert als centrale bron van informatie en bewijsmateriaal.
Mr. Big methode (J.H Crijns & M.J. Dubbelaar) - vraag over Mr. Big:
1. Noemen definitie en wetsartikel: Mr. Big: Art. 126j Sv: opsporingsmethode
dat zich kenmerkt door een verdachte die wordt verleid om een verklaring
af te leggen tegen een undercoveragent.
2. 4 stappen: befriending undercoveragent en verdachte, verdachte in
contact gebracht met gefingeerde criminele organisatie, verdachte
bepaalde voordelen in vooruitzicht gesteld mits hij de leider van de
organisatie kan overtuigen, verdachte legt verklaring af bij leider.
3. Verklaringsvrijheid (HR Posbank): Verloop van het opsporingstraject, door
verdacht ingenomen proceshouding, mate van misleiding, mate van
psychische druk, bemoeienis van opsporingsambtenaar met de inhoud van
de door de verdachte afgelegde verklaring, duur en intensiteit van het
traject, frequentie en strekking van contacten met verdachte zelf, de in
vooruitzicht gestelde positieve of negatieve consequenties als de
verdachte wel of juist geen opheldering geeft over bepaalde zaken.
4. Altijd voldoen aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit:
a. Subsidiariteit: kan er niet een minder zwaar middel worden
toegepast?
1
, b. Proportionaliteit: is de opgelegde sanctie proportioneel aan het
begane misdrijf?
2
, Week 2
Verdachte (Art. 27 Sv) - OIC
1. Objectiveerbaar: voorafgaande feiten en omstandigheden.
a. Verdenking moet niet alleen rijzen bij OA, maar ook bij later
toetsende derde.
2. Individualiseerbaar: een redelijk vermoeden van schuld.
a. Persoon/groepje mensen moet concreet kunnen worden aangeduid.
3. Concretiseerbaar: aan een strafbaar feit.
a. Moet tot op zekere hoogte duidelijk zijn om welk type strafbaar feit
het gaat.
Alle elementen toetsen = cumulatief.
Drie situaties waarin gelegitimeerd een opsporingsonderzoek kan
worden gestart
1. Klassieke verdenking (Art. 27 Sv): naar aanleiding van een redelijk
vermoeden dat een strafbaar feit is begaan.
2. Proactieve opsporing (Art. 126o Sv): naar aanleiding van een redelijk
vermoeden dat in georganiseerd verband bepaalde strafbare feiten
worden beraamd of gepleegd.
3. Aanwijzingen (Art. 126 zd Sv): naar aanleiding van aanwijzingen van een
terroristisch misdrijf. (Aanwijzingen hebben een lagere graad dan een
redelijk vermoeden)
Doel van opsporing = nemen van strafvorderlijke beslissingen +
waarheidsvinding.
Lichte opsporingsmiddelen (M.J. Borgers)
1. Strafvorderlijk legaliteitsbeginsel: art. 1 Sv: Opsporing valt onder art. 1 Sv
en moet plaatsvinden bij de wijze van de wet voorzien.
a. Hoofdregel: OA beschikken alleen over bevoegdheden die de wet
hen toekent.
b. Maar door technologische vooruitgang en veranderende criminaliteit
is het niet altijd haalbaar om elke opsporingsmethode expliciet in de
wet op te nemen.
2. Op basis van art 3 PW en art. 141/142 Sv heeft een opsporingsambtenaar
de bevoegdheid om een opsporingsmethode te gebruiken die niet expliciet
in de wet is geregeld, mits deze slechts een beperkte inbreuk maakt op de
grondrechten van burgers en weinig risico vorm voor de beheersbaarheid
en integriteit van het opsporingsproces.
3. De HR heeft dit verder gespecificeerd in het arrest Stille SMS: het sturen
van een lege sms naar een mobiele telefoon waardoor er contact plaats
vindt tussen het toestel en telefoonmast, levert verkeersgegevens op. Mag
o.g.v. art 3 PW jo. 141/142 Sv.
4. Hoge Raad stelt ook vast dat opsporingsmethoden onrechtmatig kan zijn
als deze in verband met de duur, intensiteit en frequentie ervan geschikt is
om een min of meer compleet beeld te verkrijgen van bepaalde aspecten
van het persoonlijk leven van de betrokkene.
5. Toetsen aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit.
6. Voor- en nadelen van lichte opsporingsmiddelen:
a. Voordelen: vanuit het oogpunt van effectieve rechtshandeling als
groot voordeel worden beschouwd + flexibiliteit sluit aan bij
normering van lichte opsporingshandelingen waardoor maatwerk
wordt geleverd.
b. Nadeel: zal soms onzekerheid heersen of bepaalde
opsporingshandelingen mogen worden verricht + ontbreken helder
3
