Samenvatting
5 vwo, hoofdstuk 7
Samenvatting
7 Stoffen en materialen
Het deeltjesmodel
Stoffen bestaan uit moleculen. In het molecuulmodel liggen de
belangrijkste eigenschappen van moleculen vast. Als je eigen-
schappen van een stof verklaart met behulp van het gedrag van de
moleculen, maak je een micro-macrobeschouwing.
Zo kun je voor de faseovergangen smelten, stollen, verdampen,
condenseren, rijpen en sublimeren beschrijven wat er met de
snelheid van de moleculen, de intermoleculaire ruimte en de
vanderwaalskrachten tussen de moleculen gebeurt. m
De dichtheid van een stof is de hoeveelheid massa die zich in een ρ=
bepaald volume bevindt. Globaal geldt, dat hoe zwaarder de V
moleculen van een stof zijn, dus hoe groter de molecuul- of
atoommassa, hoe groter de dichtheid. Omdat de dichtheid
karakteristiek is voor een bepaalde stof, is het een stofeigenschap. Binas tabel 8 – 12
De meeste stoffen zetten uit als je ze verwarmt. De lineaire
uitzettingscoëfficiënt geeft aan hoeveel de lengte van een voorwerp
van die stof relatief toeneemt per kelvin temperatuurstijging. De
uitzettingscoëfficiënt is een tweede stofeigenschap. Binas tabel 8 – 11
Temperatuur en warmte
Temperatuur kun je met een thermometer meten en temperatuur is Tc = Tk – 273,15
daarom een macroscopisch begrip. Als eenheid gebruik je °C of K. ∆Tc = ∆Tk
0 K is het absolute nulpunt voor de temperatuur.
Hoe hoger de temperatuur van een stof, hoe sneller de moleculen
bewegen en dus hoe meer kinetische energie ze hebben.
Als je een stof verwarmt, voer je energie toe, die wordt gebruikt om
de (inwendige) kinetische energie van de moleculen te verhogen.
De hoeveelheid benodigde warmte is evenredig met de massa, de Q = c · m · ∆T
temperatuurstijging en de soortelijke warmte van de stof. Dit is een
derde stofeigenschap, die globaal omgekeerd evenredig is met de Binas tabel 8 – 10A, 11, 12
dichtheid en met de (molecuul- of) atoommassa van de stof.
Ook voor faseovergangen is warmte nodig, die in dit geval wordt Q = rsmelt · m
gebruikt om de potentiële energie van de moleculen te verhogen. Q = rverdamp · m
De smelt- en verdampingswarmte zijn stofeigenschappen (4e en 5e). Binas tabel 8, 11 en 12
Warmtetransport
Als je een warm voorwerp in contact brengt met een koud voorwerp,
stroomt er zo lang warmte over tot er temperatuurevenwicht is. Het
warme voorwerp geeft evenveel warmte af als dat het koude Qop = Qaf
voorwerp opneemt.
Warmtetransport vindt plaats door:
• straling, waarbij pakketjes energie worden overgezonden, die
daarbij geen tussenstof nodig hebben;
• stroming, waarbij de moleculen met grote kinetische energie zelf
verplaatsen, hetgeen in vloeistoffen of gassen plaatsvindt;
• geleiding, waarbij de moleculen elkaar door botsingen of via
geleidingselektronen kinetische energie doorgeven (vaste stoffen).
A T
De hoeveelheid warmte die per seconde door een wand gaat, is P=
recht evenredig met het temperatuurverschil aan weerszijden van de d
wand en met de oppervlakte van de wand en omgekeerd evenredig
met de dikte ervan. Tot slot is de warmtegeleidingscoëfficiënt λ van Binas tabel 8 – 12
belang, een zesde stofeigenschap.
© Noordhoff Uitgevers bv Overal Natuurkunde, 5 vwo, Hoofdstuk 7 Pagina 1 van 2
5 vwo, hoofdstuk 7
Samenvatting
7 Stoffen en materialen
Het deeltjesmodel
Stoffen bestaan uit moleculen. In het molecuulmodel liggen de
belangrijkste eigenschappen van moleculen vast. Als je eigen-
schappen van een stof verklaart met behulp van het gedrag van de
moleculen, maak je een micro-macrobeschouwing.
Zo kun je voor de faseovergangen smelten, stollen, verdampen,
condenseren, rijpen en sublimeren beschrijven wat er met de
snelheid van de moleculen, de intermoleculaire ruimte en de
vanderwaalskrachten tussen de moleculen gebeurt. m
De dichtheid van een stof is de hoeveelheid massa die zich in een ρ=
bepaald volume bevindt. Globaal geldt, dat hoe zwaarder de V
moleculen van een stof zijn, dus hoe groter de molecuul- of
atoommassa, hoe groter de dichtheid. Omdat de dichtheid
karakteristiek is voor een bepaalde stof, is het een stofeigenschap. Binas tabel 8 – 12
De meeste stoffen zetten uit als je ze verwarmt. De lineaire
uitzettingscoëfficiënt geeft aan hoeveel de lengte van een voorwerp
van die stof relatief toeneemt per kelvin temperatuurstijging. De
uitzettingscoëfficiënt is een tweede stofeigenschap. Binas tabel 8 – 11
Temperatuur en warmte
Temperatuur kun je met een thermometer meten en temperatuur is Tc = Tk – 273,15
daarom een macroscopisch begrip. Als eenheid gebruik je °C of K. ∆Tc = ∆Tk
0 K is het absolute nulpunt voor de temperatuur.
Hoe hoger de temperatuur van een stof, hoe sneller de moleculen
bewegen en dus hoe meer kinetische energie ze hebben.
Als je een stof verwarmt, voer je energie toe, die wordt gebruikt om
de (inwendige) kinetische energie van de moleculen te verhogen.
De hoeveelheid benodigde warmte is evenredig met de massa, de Q = c · m · ∆T
temperatuurstijging en de soortelijke warmte van de stof. Dit is een
derde stofeigenschap, die globaal omgekeerd evenredig is met de Binas tabel 8 – 10A, 11, 12
dichtheid en met de (molecuul- of) atoommassa van de stof.
Ook voor faseovergangen is warmte nodig, die in dit geval wordt Q = rsmelt · m
gebruikt om de potentiële energie van de moleculen te verhogen. Q = rverdamp · m
De smelt- en verdampingswarmte zijn stofeigenschappen (4e en 5e). Binas tabel 8, 11 en 12
Warmtetransport
Als je een warm voorwerp in contact brengt met een koud voorwerp,
stroomt er zo lang warmte over tot er temperatuurevenwicht is. Het
warme voorwerp geeft evenveel warmte af als dat het koude Qop = Qaf
voorwerp opneemt.
Warmtetransport vindt plaats door:
• straling, waarbij pakketjes energie worden overgezonden, die
daarbij geen tussenstof nodig hebben;
• stroming, waarbij de moleculen met grote kinetische energie zelf
verplaatsen, hetgeen in vloeistoffen of gassen plaatsvindt;
• geleiding, waarbij de moleculen elkaar door botsingen of via
geleidingselektronen kinetische energie doorgeven (vaste stoffen).
A T
De hoeveelheid warmte die per seconde door een wand gaat, is P=
recht evenredig met het temperatuurverschil aan weerszijden van de d
wand en met de oppervlakte van de wand en omgekeerd evenredig
met de dikte ervan. Tot slot is de warmtegeleidingscoëfficiënt λ van Binas tabel 8 – 12
belang, een zesde stofeigenschap.
© Noordhoff Uitgevers bv Overal Natuurkunde, 5 vwo, Hoofdstuk 7 Pagina 1 van 2
