Samenvatting Bestuurlijke Kaart v/d EU

Samenvatting De Bestuurlijke Kaart van de EU
Hele boek: H1 t/m 17

Geschiedenis van de Europese samenwerking
 Staten wilden voorkomen dat 1 staat het machtigst werd
> Sloten allianties om tegenwicht te brengen
 Staten hadden te maken met het veiligheidsdilemma
> Steeds als ze hun eigen veiligheid vergrootte, voelden andere staten zich bedreigd
> Ontstaan wantrouwen

Jean Monnet (Frans zakenman)
 Schreef notitie naar zichzelf met zijn ideeën voor de toekomst van Europa
 Volgens hem moest Europa er alles aan doen om oorlogen te voorkomen
 Volgens hem moest er worden gestreefd naar Europese samenwerking
 Een ‘economische gemeenschap’ was belangrijk
 Daarvoor waren supranationale instituties nodig
> Landen die deze instituties hadden zouden vertrouwen kunnen opbouwen en vrede
in Europa kunnen creëren
 Zijn plan werd het ‘Schumanplan’

Kern Monnets logica:
Supranationale (bovenstatelijke) instituties met als doel duurzame integratie door
toenemende (economische) sectorintegratie.

Intergouvernementalisme =
‘Tussen regeringen’. Regeringen nemen de besluiten en zijn verantwoordelijk voor de
uitvoering daarvan. Elke staat heeft het recht zijn stem uit te spreken. Een staat hoeft zich
alleen aan een besluit te houden als hij er zelf mee heeft ingestemd.

Supranationalisme =
‘Boven het nationale niveau’. Hier wordt de rol van regeringen beperkt door de inbreng van
instellingen die niet bij een bepaald land horen, maar de gezamenlijke belangen
vertegenwoordigen.

IJzeren gordijn
 Conferentie van Jalta
> Roosevelt, Churchill en Stalin kwamen in overeenstemming over de grenzen van de
bezettingszones in DU.
> DU had 4 bezettingszones
> Berlijn had 4 sectoren

 Conferentie van Potsdam
> Zomer 1945 bevestigden de ‘Grote Drie’ de stand van zaken

,  Churchill dacht aan ‘een Verenigde Staten van Europa’
> Samenwerkingsverband (tussen FA en DU) met eigen leger en eigen Hof van Justitie

> Gericht op bevorderen van vrijhandel
> VK zou geen deel uitmaken van de samenwerking
> De prioriteit lag bij de speciale relatie met de VS

Marshallplan VS 1947
 Wederopbouwprogramma voor heel Europa
 Het IJzeren Gordijn ging dicht
 Afgewezen door Stalin
> Gezamenlijk bestuur van DU door de 4 bezettingsmogendheden onmogelijk

BRD
 In 1949: oprichting Duitse Bondsrepubliek (BRD)
> Goedkeuring van een grondwet
 Paar maanden: eerste vrije verkiezingen in West-DU
 Antwoord Sovjet-Unie oprichting BRD: DDR
> Sovjet-Russische bezettingszone
 Begin Koude Oorlog

Revolutie in de Europese betrekkingen (1950-1954)
 VS deed z’n best om een West-Europese eenheid te maken als beschermingsblok
tegen de communistische dreiging vanuit de SU
 Ideeën voor supranationale samenwerking werden gesteund
> Eerste jaren na oorlog lukte dit idee niet
 1948: FA, VK en de Benelux-landen hielden Pact van Brussel
 Ook de Raad van Europa en de Organisatie voor Europese Economische
Samenwerking waren intergouvernementeel
 1950: oprichting NAVO
 FA in staat voor supranationaal integratieproces in West-EU (ook BRD)

Pact van Brussel =
Dit samenwerkingsverband werkte als een alliantie die puur gericht was op collectieve
verdediging, vooral tegen mogelijke nieuwe Duitse agressie.

NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) =
Samenwerkingsverband van niet-communistische landen tegen SU. Hiermee kwam de VS
tegemoet aan het West-Europese verlangen naar bescherming.

Eerste prioriteit West-Europa:
Het krijgen van een dubbele veiligheidsgarantie tegen de Sovjet-Russische en Duitse
dreiging. Dit kon alleen gegeven worden door de VS.

,Het Schumanplan
 1950: Franse minister van BZ Robert Schuman lanceerde plan voor supranationale
samenwerking in West-EU (bedacht door Monnet)
 Schumanplan betekende: het begin van de ‘revolutie in de Europese betrekkingen’
> Volgens Monnet een radicale koerswijziging in de buitenlandse politiek van FA
 In het plan van Schuman zou FA een Duitse dreiging niet meer puur militair tegemoet
gaan. Ze zouden juist met elkaar samenwerken
 Het beleidsterrein waarop de samenwerking zou moeten gaan, was de kolen- en
staalindustrie (grote rol in oorlogsmachines Hilter)
 Het nieuwe beleid gericht op supranationale integratie: controle door samenwerking

Schumanplan =
Volgens dit plan zouden de West-Europese staten bevoegdheden op het gebied van de
kolen- en staalproductie overdragen aan een orgaan ‘boven’ de deelnemende staten: een
supranationale instelling.

EGKS (1951-1952)
 6 ‘founding fathers’: FA, BRD, IT, BE, NL en LUX
 1951: deze 6 landen ondertekenden het Verdrag van Parijs ter oprichting van de
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
 Het supranationale bestuurlijke centrum gevormd door een Hoge Autoriteit, met 9
mensen
> Monnet 1e voorzitter
> Max Kohnstamm 1e secretaris-generaal (lobbyist voor Europa blz 21)
 Hoge Autoriteit controleert door Algemene Vergadering
> 78 afgevaardigden uit nationale parlementen
 Beslissingsmacht: Raad van Ministers (intergouvernementeel)
 Rechtsprekende macht: Europese Hof van Justitie
 Supranationaal want: Hoge Autoriteit (9 leden), Algemene Vergadering (78 leden)

Westbindung =
De West-Duitse bondskanselier Adenauer wilde de BRD economisch, politiek en militair aan
West-EU binden, om de vrees voor nieuwe Duitse agressie weg te nemen.

Mislukking EDG en de Akkoorden van Parijs (1952-1954)
 Monnet lanceerde 2e plan voor Europese integratie
 1952: Europese Defensiegemeenschap (EDG), met een West-EU leger onder
supranationaal bevel.
 Mogelijkheid voor BRD voor herbewapening tegen SU
 Zelfde landen als EGKS
 Het project mislukte, Franse parlement weigerde verdrag goed te keuren
> Tegen supranationale besluitvorming en Duitse herbewapening

, Akkoorden van Parijs (1955) =
Dit verdrag zorgde ervoor dat het NAVO-lidmaatschap en de herbewapening van de BRD
alsnog geregeld werden. Dit was puur intergouvernementeel.

 Na de goedkeuring van de Akkoorden van Parijs trad de BRD toe tot de West-
Europese Unie en de NAVO
> Groot succes voor de politiek van Westbindung van bondskanselier Adenauer.

De oprichting van de EEG en Euratom (1955-1968)
In 1955 gingen er 2 nieuwe plannen rond voor Europese integratie. Deze plannen doelden
op een Relance Européenne, een wedergeboorte van het integratieproces na de mislukking
van de EDG.

Plan 1:
Het 1e plan was van Monnet + de BE minister van buitenlandse zaken ‘Spaak’.
> Ze wilden een sectorintegratie

Sectorintegratie =
Monnet en Spaak waren ervan overtuigd dat 1 beleidsterrein geschikt was voor een 2 e
supranationale Europese Gemeenschap, namelijk kernenergie.
> Ze ontwikkelden een plan voor een Europese atoomgemeenschap (Euratom)

Plan 2:
Het 2e plan was van de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken ‘Beyen’.
> Aanhanger van algemene integratie d.m.v. het oprichten van een Europese Europese
Gemeenschappelijke Markt in 4 fasen
> Supranationale instellingen waren nodig (instelling met eerlijke concurrentie in markt om
hoge prijzen te voorkomen)

Fasen van economische integratie
 Vrijehandelszone
> Geen importheffingen tussen lidstaten

 Douane-unie
> Gezamenlijk ‘buitentarief’ bij import en export naar niet-lidstaten

 Gemeenschappelijke markt (of interne markt)
> Vrij verkeer van personen, kapitaal, goederen en diensten

 Economische en monetaire unie
> Harmonisatie van economische beleid

Resolutie van Messina =
De lidstaten van de EGKS (zelfde 6 landen) verklaarden hierin dat een intergouvernementeel
comité een onderzoek zou starten naar de haalbaarheid van een gemeenschappelijke markt