SAMENVATTING
FINANCIËLE
INSTELLINGEN 2024-2025
gemaakt te juli 2024 door MH
1
, Inhoudstafel
Hoofdstuk 1 : Meerwaarde banken................................................................. 4
1.1 Wat zijn banken…………..………………………………………………………… ………….. 4
1.2 Meerwaarde van een financieel systeem............................................ 5
1.3 Meerwaarde banken……………………………………………………………………………11
1.3.1 Transformatie door banken................................................................................. 11
1.3.2 Transformatiemarge en rentemarge........................................................................12
1.3.3 Geldschepping door banken................................................................................17
1.3.4 Overige taken van banken.....................................................................................22
Hoofdstuk 2 : Producten van banken..............................................................25
2.1 Algemeen.............................................................................................................25
2.2 Beleggingsproducten........................................................................................29
2.2.1 Zichtdeposito (= zichtrekening).......................................................................29
2.2.2 Spaardeposito (= spaarboekje)....................................................................... 29
2.2.3 Termijndeposito (=
termijnrekening).................................................................32
2.2.4 Kasbon...........................................................................................................32
2.2.5 ICB................................................................................................................ 34
2.3 Kredietproducten................................................................................................53
2.3.1 Hypothecaire kredieten........................................................................................ 53
2.3.2 Consumentenkredieten....................................................................................... 56
Hoofdstuk 3 : Risico’s van banken.....................................................................58
2
,3.1 Solvabiliteitsrisico..............................................................................................58
3.2 Liquiditeitsrisico ................................................................................................ 63
3.2.1 Herfinancieringsrisico...........................................................................................63
3.2.2 Opvragingsrisico..................................................................................................64
3.2.3 Renterisico..........................................................................................................67
3.2.4 Wisselrisico....................................................................................................... 67
3.2.5 Reputatierisico....................................................................................................68
3.2.6 Operationeel risico...............................................................................................68
Hoofdstuk 4: Profiel en
ontwikkelingen...........................................................70
4.1 Desintermediatie............................................................................................... 70
4.2 Schaalvergroting................................................................................................73
4.3 Branchevervaging..............................................................................................78
4.4 Digitalisering.......................................................................................................78
Hoofdstuk 5: Financiële analyse en
balansbeleid........................................79
5.1 Financiële analyse...............................................................................................79
5.1.1 Rendabiliteit......................................................................................................79
5.1.2 Solvabiliteit....................................................................................................... 81
5.1.3 RAROC............................................................................................................. 87
5.2 Balansbeleid......................................................................................................... 89
5.2.1 Definitie.......................................................................................................... 89
5.2.2 Hoe renterisico meten?..................................................................................... 90
(a) Rentegap-analyse......................................................................................90
(b) Duration.................................................................................................. 91
3
, (c) Simulatie..................................................................................................93
5.2.3 Hoe rentepositie veranderen?.............................................................................. 94
Financiële instellingen
Inleiding
In feite bestaan financiële instellingen uit verzekeraars en banken, maar we zullen in dit vak
enkel naar banken kijken. De leerstof begint op pagina 231 van het boek.
Hoofdstuk 1 : Meerwaarde van banken
Wat hebben banken ons te bieden? Waarom zijn ze belangrijk? Om te weten wat de meerwaarde
van banken is, moeten we eerst weten wat onder de definitie van een bank valt.
1.1 Wat zijn banken
Definitie van een bank (= kredietinstelling): "Kredietinstellingen zijn ondernemingen waarvan de
werkzaamheden bestaan uit het in ontvangst nemen van gelddeposito's van het publiek (...) en
het verlenen van kredieten voor eigen rekening."
Ontleding definitie
Het in ontvangst nemen van gelddeposito’s betekent dat je bijvoorbeeld 50.000 euro op je
spaarboekje bij de bank kunt zetten. De bank ontvangt jouw geld. Ze ontvangen geld van
mensen die een overschot hebben.
Het verlenen van kredieten voor eigen rekening houdt in dat ze geld uitlenen aan mensen die
een tekort hebben. Ze halen dat geld uit de gelddeposito’s.
Voor eigen rekening: de banken dragen het verlies als de kredietnemer zijn lening niet kan
terugbetalen of failliet gaat.
“EN”: de bank doet aan intermediatie. Dit betekent dat ze optreedt als tussenpersoon tussen
mensen die geld over hebben en mensen die een tekort hebben (vraag en aanbod
samenbrengen).
Dit zien we ook bij volgend schema:
4
FINANCIËLE
INSTELLINGEN 2024-2025
gemaakt te juli 2024 door MH
1
, Inhoudstafel
Hoofdstuk 1 : Meerwaarde banken................................................................. 4
1.1 Wat zijn banken…………..………………………………………………………… ………….. 4
1.2 Meerwaarde van een financieel systeem............................................ 5
1.3 Meerwaarde banken……………………………………………………………………………11
1.3.1 Transformatie door banken................................................................................. 11
1.3.2 Transformatiemarge en rentemarge........................................................................12
1.3.3 Geldschepping door banken................................................................................17
1.3.4 Overige taken van banken.....................................................................................22
Hoofdstuk 2 : Producten van banken..............................................................25
2.1 Algemeen.............................................................................................................25
2.2 Beleggingsproducten........................................................................................29
2.2.1 Zichtdeposito (= zichtrekening).......................................................................29
2.2.2 Spaardeposito (= spaarboekje)....................................................................... 29
2.2.3 Termijndeposito (=
termijnrekening).................................................................32
2.2.4 Kasbon...........................................................................................................32
2.2.5 ICB................................................................................................................ 34
2.3 Kredietproducten................................................................................................53
2.3.1 Hypothecaire kredieten........................................................................................ 53
2.3.2 Consumentenkredieten....................................................................................... 56
Hoofdstuk 3 : Risico’s van banken.....................................................................58
2
,3.1 Solvabiliteitsrisico..............................................................................................58
3.2 Liquiditeitsrisico ................................................................................................ 63
3.2.1 Herfinancieringsrisico...........................................................................................63
3.2.2 Opvragingsrisico..................................................................................................64
3.2.3 Renterisico..........................................................................................................67
3.2.4 Wisselrisico....................................................................................................... 67
3.2.5 Reputatierisico....................................................................................................68
3.2.6 Operationeel risico...............................................................................................68
Hoofdstuk 4: Profiel en
ontwikkelingen...........................................................70
4.1 Desintermediatie............................................................................................... 70
4.2 Schaalvergroting................................................................................................73
4.3 Branchevervaging..............................................................................................78
4.4 Digitalisering.......................................................................................................78
Hoofdstuk 5: Financiële analyse en
balansbeleid........................................79
5.1 Financiële analyse...............................................................................................79
5.1.1 Rendabiliteit......................................................................................................79
5.1.2 Solvabiliteit....................................................................................................... 81
5.1.3 RAROC............................................................................................................. 87
5.2 Balansbeleid......................................................................................................... 89
5.2.1 Definitie.......................................................................................................... 89
5.2.2 Hoe renterisico meten?..................................................................................... 90
(a) Rentegap-analyse......................................................................................90
(b) Duration.................................................................................................. 91
3
, (c) Simulatie..................................................................................................93
5.2.3 Hoe rentepositie veranderen?.............................................................................. 94
Financiële instellingen
Inleiding
In feite bestaan financiële instellingen uit verzekeraars en banken, maar we zullen in dit vak
enkel naar banken kijken. De leerstof begint op pagina 231 van het boek.
Hoofdstuk 1 : Meerwaarde van banken
Wat hebben banken ons te bieden? Waarom zijn ze belangrijk? Om te weten wat de meerwaarde
van banken is, moeten we eerst weten wat onder de definitie van een bank valt.
1.1 Wat zijn banken
Definitie van een bank (= kredietinstelling): "Kredietinstellingen zijn ondernemingen waarvan de
werkzaamheden bestaan uit het in ontvangst nemen van gelddeposito's van het publiek (...) en
het verlenen van kredieten voor eigen rekening."
Ontleding definitie
Het in ontvangst nemen van gelddeposito’s betekent dat je bijvoorbeeld 50.000 euro op je
spaarboekje bij de bank kunt zetten. De bank ontvangt jouw geld. Ze ontvangen geld van
mensen die een overschot hebben.
Het verlenen van kredieten voor eigen rekening houdt in dat ze geld uitlenen aan mensen die
een tekort hebben. Ze halen dat geld uit de gelddeposito’s.
Voor eigen rekening: de banken dragen het verlies als de kredietnemer zijn lening niet kan
terugbetalen of failliet gaat.
“EN”: de bank doet aan intermediatie. Dit betekent dat ze optreedt als tussenpersoon tussen
mensen die geld over hebben en mensen die een tekort hebben (vraag en aanbod
samenbrengen).
Dit zien we ook bij volgend schema:
4
