de wereld in verbinding
educatie voor duurzame ontwikkeling
wat is EDO?
duurzame ontwikkeling
● = omvat het menselijk handelen dat wil voorzien in de behoeften van de huidige generatie,
zonder de behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen, met oog
voor materiële en maatschappelijke factoren
● probeert interactie tussen 3 complexe systemen te begrijpen
○ de wereldeconomie
○ de wereldwijde samenleving
○ de aarde als fysieke omgeving
● hiervoor: nood aan holistisch wereldbeeld en kunde van het systeemdenken
educatie voor duurzame ontwikkeling
● = ontwikkelt en versterkt de capaciteit van individuen, groepen, gemeenschappen,
organisaties en landen om oordeelkundige keuzes te maken ten voordele van duurzame
ontwikkeling. het kan een verschuiving in de geestesgesteldheid van mensen bevorderen en
hen daardoor in staat stellen onze wereld veiliger, gezonder en welvarender te maken,
waarbij de levenskwaliteit toeneemt. EDO kan kritische reflectie, grotere bewustwording en
betere kansen op volwaardige zelfontplooiing opleveren, zodat nieuwe visies en opvattingen
kunnen worden verkend en nieuwe methoden en hulpmiddelen ontwikkeld
● = leren denken over en werken aan een leefbare wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en
voor anderen, hier en elders op de planeet
● GEEN educatie over duurzame ontwikkeling
⇒ gaat over vaardigheden aanleren om bewust keuzes te maken
⇒ mensen opleiden tot wereldburger
➢ = iemand die beseft dat wat hij/zij doet, effect heeft op de rest van de wereld, nu en
later
1
, ● moet aandacht hebben voor 5 EDO-principes:
1. het overbrengen van nieuwe kennis en kritisch denken
2. het bevorderen van systeemdenken
3. waardeontwikkeling
4. omgaan met emoties
5. actiegerichtheid
overbrengen van nieuwe kennis en kritisch denken
sleutelelementen:
● tijds- en ruimte dimensie van duurzame ontwikkeling: wat we nu doen, heeft gevolgen voor
later en wat wij hier doen, heeft gevolgen voor anderen elders op de wereld
● onderlinge afhankelijkheid van ecologische, economische, culturele, historische, ethische,
technologische, sociale en politieke fenomenen
● biologische, culturele, sociale en economische diversiteit
● de onderheid die duurzaamheidskwesties kenmerkt en het daarmee samenhangende
voorzorgsprincipe
● de draagkracht van de aarde
● het belang van hoe we informatiebronnen benaderen en het in vraag stellen van kennis
het bevorderen van systeemdenken
⇒ verder in cursus
waardeontwikkeling
● eigen waarden duidelijk en bespreekbaar maken ⇒ eventueel nieuwe waarden ontstaan
● discussiëren over eigen waarden en normen en onderzoeken van de gevolgen van eigen
gedrag en wereldbeeld
● geen waarden opdringen, mensen aanzetten tot nadenken
● interessante werkvorm: filosoferen
omgaan met emoties
● bewust zijn van eigen emoties en gevoelens
● bewust zijn van een ander zijn emoties en gevoelens
● die kunnen uiten, onder controle houden en inzetten als brandstof om tot actie over te gaan
actiegerichtheid
● EDO = actiegerichtheid ⇒ niet om probleem op te lossen, maar middel om competenties te
verwerven voor actief burgerschap
● leren moet gericht zijn op handelingsbekwaamheid (denken aanpassen, individuele keuzes
maken gericht op duurzaamheid, levensstijl aanpassen…)
2
,de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
● = 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, meer dan 190 landen engageren zich om via
deze doelen onze wereld tegen 2030 duurzamer te maken
● duurzame ontwikkeling ⇒ globaal thema
● actieplan met 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
○ = the sustainable development goals (SDG)
● de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen:
1) geen armoede: beëindig armoede overal en in al haar vormen
2) geen honger: beëindig honger, bereik voedselzekerheid en verbeterde voeding en
promoot duurzame landbouw
3) goede gezondheid en welzijn: verzeker een goede gezondheid en promoot welzijn
voor alle leeftijden
4) kwaliteitsonderwijs: verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en bevorder
levenslang leren voor iedereen
5) gendergelijkheid: bereik gendergelijkheid en empowerment voor alle vrouwen en
meisjes
6) schoon water en sanitair: verzeker toegang en duurzaam beheer van water en
sanitair voor iedereen
7) betaalbare en duurzame energie: verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare,
duurzame en moderne energie voor iedereen
8) waardig werk en economische groei: bevorder aanhoudende, inclusieve en
duurzame economische groei, volledige en productieve tewerkstelling en waardig
werk voor iedereen
9) industrie, innovatie en infrastructuur: bouw veerkrachtige infrastructuur, bevorder
inclusieve en duurzame industrialisering en stimuleer innovatie
10) ongelijkheid verminderen: dring ongelijkheid in en tussen landen terug
11) duurzame steden en gemeenschappen: maak steden en menselijke nederzettingen
inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam
12) verantwoorde consumptie en productie: verzeker duurzame consumptie- en
productiepatronen
13) klimaatactie: neem dringend actie om de klimaatverandering en haar impact te
bestrijden
14) leven in het water: behoud en maak duurzaam gebruik van oceanen, zeeën en
mariene hulpbronnen
15) leven op het land: bescherm, herstel en bevorder het duurzaam gebruik van
ecosystemen op het vasteland, beheer bossen duurzaam, bestrijd woestijnvorming,
stop landdegradatie en draag het terug en roep het verlies aan biodiversiteit een halt
toe
16) vrede, veiligheid en sterke publieke diensten: bevorder vreedzame en inclusieve
samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie
voor iedereen en bouw op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke en
toegankelijke instellingen uit
17) partnerschap om doelstellingen te bereiken: versterk de implementatie middelen
en revitaliseer het wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling
3
, de 5 P’s
● de 5 grote categorieën binnen de SDG’s
● vormen de pilaren voor duurzame ontwikkeling:
○ people
○ prosperity
○ planet
○ partnership
○ peace
● kunnen onderling samenhangen en elkaar beïnvloeden
⇒ door aan de 17 SDG’s te werken, onderneemt men automatisch ook actie binnen 1 of
meerdere van de 5 P’s
● samenhang mogelijk op 3 vlakken:
○ de 5 P’s onderling
○ de SDGs onderling
○ de 5 P’s en de SDGs
● voorbeeld: door te streven naar de gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs (SDG 4),
bestrijd je bv ook armoede (SDG 1) en bied je meer gelijke kansen (SDG 10). op het vlak van
de 5 P’s werk je aan zowel ‘mensen’ als ‘welvaart’
de 5 P’s:
● mensen (people): we willen een einde maken aan armoede en honger, in al zijn vormen, en
ervoor zorgen dat de mens op een waardige en gelijke manier kan leven in een gezonde
omgeving
● welvaart (prosperity): iedereen moet de kans krijgen op een welvarend en bevredigend
leven, terwijl de economische, sociale en technologische vooruitgang verloopt met respect
voor de natuur
● planeet (planet): met het oog op de noden van de huidige en toekomstige generaties willen
we de planeet beschermen door duurzaam te produceren en te consumeren, met aandacht
voor de duurzame omgang met natuurlijke rijkdommen + tegelijkertijd moeten we dringend
actie ondernemen tegen de klimaatverandering
● vrede (peace): duurzame ontwikkeling en vrede gaan hand in hand, daarom willen we
vredige, rechtvaardige en inclusieve gemeenschappen cultiveren, waar mensen niet in angst
(voor geweld) moeten leven
● partnerschap (partnership): om de doelen met betrekking tot duurzame ontwikkeling te
bereiken, moet de wereldwijde solidariteit worden versterkt, waarbij alle landen,
belanghebbenden en mensen samenwerken in het belang van de armsten en kwetsbaarsten
4
educatie voor duurzame ontwikkeling
wat is EDO?
duurzame ontwikkeling
● = omvat het menselijk handelen dat wil voorzien in de behoeften van de huidige generatie,
zonder de behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen, met oog
voor materiële en maatschappelijke factoren
● probeert interactie tussen 3 complexe systemen te begrijpen
○ de wereldeconomie
○ de wereldwijde samenleving
○ de aarde als fysieke omgeving
● hiervoor: nood aan holistisch wereldbeeld en kunde van het systeemdenken
educatie voor duurzame ontwikkeling
● = ontwikkelt en versterkt de capaciteit van individuen, groepen, gemeenschappen,
organisaties en landen om oordeelkundige keuzes te maken ten voordele van duurzame
ontwikkeling. het kan een verschuiving in de geestesgesteldheid van mensen bevorderen en
hen daardoor in staat stellen onze wereld veiliger, gezonder en welvarender te maken,
waarbij de levenskwaliteit toeneemt. EDO kan kritische reflectie, grotere bewustwording en
betere kansen op volwaardige zelfontplooiing opleveren, zodat nieuwe visies en opvattingen
kunnen worden verkend en nieuwe methoden en hulpmiddelen ontwikkeld
● = leren denken over en werken aan een leefbare wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en
voor anderen, hier en elders op de planeet
● GEEN educatie over duurzame ontwikkeling
⇒ gaat over vaardigheden aanleren om bewust keuzes te maken
⇒ mensen opleiden tot wereldburger
➢ = iemand die beseft dat wat hij/zij doet, effect heeft op de rest van de wereld, nu en
later
1
, ● moet aandacht hebben voor 5 EDO-principes:
1. het overbrengen van nieuwe kennis en kritisch denken
2. het bevorderen van systeemdenken
3. waardeontwikkeling
4. omgaan met emoties
5. actiegerichtheid
overbrengen van nieuwe kennis en kritisch denken
sleutelelementen:
● tijds- en ruimte dimensie van duurzame ontwikkeling: wat we nu doen, heeft gevolgen voor
later en wat wij hier doen, heeft gevolgen voor anderen elders op de wereld
● onderlinge afhankelijkheid van ecologische, economische, culturele, historische, ethische,
technologische, sociale en politieke fenomenen
● biologische, culturele, sociale en economische diversiteit
● de onderheid die duurzaamheidskwesties kenmerkt en het daarmee samenhangende
voorzorgsprincipe
● de draagkracht van de aarde
● het belang van hoe we informatiebronnen benaderen en het in vraag stellen van kennis
het bevorderen van systeemdenken
⇒ verder in cursus
waardeontwikkeling
● eigen waarden duidelijk en bespreekbaar maken ⇒ eventueel nieuwe waarden ontstaan
● discussiëren over eigen waarden en normen en onderzoeken van de gevolgen van eigen
gedrag en wereldbeeld
● geen waarden opdringen, mensen aanzetten tot nadenken
● interessante werkvorm: filosoferen
omgaan met emoties
● bewust zijn van eigen emoties en gevoelens
● bewust zijn van een ander zijn emoties en gevoelens
● die kunnen uiten, onder controle houden en inzetten als brandstof om tot actie over te gaan
actiegerichtheid
● EDO = actiegerichtheid ⇒ niet om probleem op te lossen, maar middel om competenties te
verwerven voor actief burgerschap
● leren moet gericht zijn op handelingsbekwaamheid (denken aanpassen, individuele keuzes
maken gericht op duurzaamheid, levensstijl aanpassen…)
2
,de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
● = 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, meer dan 190 landen engageren zich om via
deze doelen onze wereld tegen 2030 duurzamer te maken
● duurzame ontwikkeling ⇒ globaal thema
● actieplan met 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
○ = the sustainable development goals (SDG)
● de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen:
1) geen armoede: beëindig armoede overal en in al haar vormen
2) geen honger: beëindig honger, bereik voedselzekerheid en verbeterde voeding en
promoot duurzame landbouw
3) goede gezondheid en welzijn: verzeker een goede gezondheid en promoot welzijn
voor alle leeftijden
4) kwaliteitsonderwijs: verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en bevorder
levenslang leren voor iedereen
5) gendergelijkheid: bereik gendergelijkheid en empowerment voor alle vrouwen en
meisjes
6) schoon water en sanitair: verzeker toegang en duurzaam beheer van water en
sanitair voor iedereen
7) betaalbare en duurzame energie: verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare,
duurzame en moderne energie voor iedereen
8) waardig werk en economische groei: bevorder aanhoudende, inclusieve en
duurzame economische groei, volledige en productieve tewerkstelling en waardig
werk voor iedereen
9) industrie, innovatie en infrastructuur: bouw veerkrachtige infrastructuur, bevorder
inclusieve en duurzame industrialisering en stimuleer innovatie
10) ongelijkheid verminderen: dring ongelijkheid in en tussen landen terug
11) duurzame steden en gemeenschappen: maak steden en menselijke nederzettingen
inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam
12) verantwoorde consumptie en productie: verzeker duurzame consumptie- en
productiepatronen
13) klimaatactie: neem dringend actie om de klimaatverandering en haar impact te
bestrijden
14) leven in het water: behoud en maak duurzaam gebruik van oceanen, zeeën en
mariene hulpbronnen
15) leven op het land: bescherm, herstel en bevorder het duurzaam gebruik van
ecosystemen op het vasteland, beheer bossen duurzaam, bestrijd woestijnvorming,
stop landdegradatie en draag het terug en roep het verlies aan biodiversiteit een halt
toe
16) vrede, veiligheid en sterke publieke diensten: bevorder vreedzame en inclusieve
samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie
voor iedereen en bouw op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke en
toegankelijke instellingen uit
17) partnerschap om doelstellingen te bereiken: versterk de implementatie middelen
en revitaliseer het wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling
3
, de 5 P’s
● de 5 grote categorieën binnen de SDG’s
● vormen de pilaren voor duurzame ontwikkeling:
○ people
○ prosperity
○ planet
○ partnership
○ peace
● kunnen onderling samenhangen en elkaar beïnvloeden
⇒ door aan de 17 SDG’s te werken, onderneemt men automatisch ook actie binnen 1 of
meerdere van de 5 P’s
● samenhang mogelijk op 3 vlakken:
○ de 5 P’s onderling
○ de SDGs onderling
○ de 5 P’s en de SDGs
● voorbeeld: door te streven naar de gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs (SDG 4),
bestrijd je bv ook armoede (SDG 1) en bied je meer gelijke kansen (SDG 10). op het vlak van
de 5 P’s werk je aan zowel ‘mensen’ als ‘welvaart’
de 5 P’s:
● mensen (people): we willen een einde maken aan armoede en honger, in al zijn vormen, en
ervoor zorgen dat de mens op een waardige en gelijke manier kan leven in een gezonde
omgeving
● welvaart (prosperity): iedereen moet de kans krijgen op een welvarend en bevredigend
leven, terwijl de economische, sociale en technologische vooruitgang verloopt met respect
voor de natuur
● planeet (planet): met het oog op de noden van de huidige en toekomstige generaties willen
we de planeet beschermen door duurzaam te produceren en te consumeren, met aandacht
voor de duurzame omgang met natuurlijke rijkdommen + tegelijkertijd moeten we dringend
actie ondernemen tegen de klimaatverandering
● vrede (peace): duurzame ontwikkeling en vrede gaan hand in hand, daarom willen we
vredige, rechtvaardige en inclusieve gemeenschappen cultiveren, waar mensen niet in angst
(voor geweld) moeten leven
● partnerschap (partnership): om de doelen met betrekking tot duurzame ontwikkeling te
bereiken, moet de wereldwijde solidariteit worden versterkt, waarbij alle landen,
belanghebbenden en mensen samenwerken in het belang van de armsten en kwetsbaarsten
4
