Gezondheidscommunicatie
Gezondheidscommunicatie.................................................................................... 1
Hoorcollege 1...................................................................................................... 2
Hoorcollege 2...................................................................................................... 6
Hoorcollege 3.................................................................................................... 14
Het voorspellen van gezondheidsgedrag deel 1............................................14
Theorie van beredeneerd gedrag (Theory of Reason Action TRA)...............15
Theorie van gepland gedrag (Theory of Planned Beahvior TPB).................15
Het integratief gedragsmodel (Integrative Model of Behavior Change;
Fishbein, 2000)??........................................................................................ 17
Sociaal-cognitieve leertheorie.....................................................................23
Trans-theoretisch model.............................................................................. 24
Hoorcollege 4.................................................................................................... 25
Hoorcollege 6: Campagnes en Interventies: Het beïnvloeden van
gezondheidsgedrag........................................................................................... 33
Hoorcollege week 8........................................................................................... 41
Gerber, J. P., Wheeler, L., & Suls, J. (2018). A social comparison theory.........49
Nguyen, C. T. (2020)....................................................................................... 51
Hoorcollege week 9: crisis- en risicocommunicatie...........................................53
Miller, A., Collins, C., (2021)...........................................................................63
Werkcollege week 9.......................................................................................... 64
Hoorcollege week 10......................................................................................... 66
H1: Framing en taalgebruik............................................................................ 66
H6: Using Narratives to promote health - Larkey & Hill..................................74
Week 11: risicogroepen en individuele verschillen............................................75
Week 12: Arts-patiëntcommunicatie.................................................................88
Werkcollege week 13 (2x)................................................................................. 99
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
,Hoorcollege 1
Wat is gezondheidscommunicatie?
Gezondheidscommunicatie is een vakterm voor een breed scala aan
activiteiten waarbij sprake is van een vorm van educatie of informatieoverdracht
om te stimuleren dat mensen zich ‘gezonder’ willen en kunnen gedragen.
Doelen van gezondheidscommunicatie:
“Health communication is a multifaceted and multidisciplinary approach to reach
different audiences and share health-related information with the goal of
influencing, engaging, and supporting (1)individuals, communities, health
professionals, special groups, policymakers and the public to champion,
introduce, adopt, or sustain a behavior, practice, or policy (2) that will
ultimately improve health outcomes (3).” (Schiavo, 2011, p. 7)
1. Het gaat om niet alleen om informeren, maar bv. ook om beïnvloeding van
gezondheid gerelateerde beslissingen. Het gaat niet alleen om het zenden
van ook het beïnvloeden
2. Het gaat om het motiveren tot, aanzetten tot, leren en vasthouden van
een gewenste
gedragsverandering. Het gaat niet alleen om het motiveren maar ook het
overkomen van een probleem, het is altijd gericht op een bepaald
gezondheid uitkomt. Positieve gezondheid.
3. Gericht op verbetering van de gezondheid
Doelgroepen: Hiervoor nodig:
1. Situatieanalyse: individuele, sociale, politieke en gedrag gerelateerde
factoren die invloed kunnen hebben op attitudes, gedragingen, sociale
normen en beleid over gezondheidsissues.
2. Profiel van de doelgroep: karakteristieken van de doelgroep, bijv.
demografische gegevens, waarden, wensen, attitudes en gedrag. - zijn
bepaalde wijken, bepaalde banen, bepaalde waardes, doelgroep op basis
van een situatie.
Gezondheidscommunicatie bevat elementen van de basis definitie van
communicatie.
- Communicatie: Uitwisseleen van informatie. Uitwisselen kan door een
kaart, een telefoontje
- Boodschap: geschreven of gesproken of non-verbaal (zwaaien).
- Doelgroep(en), je belt iemand op of je stuurt een tekst bericht
- Communicatiekanalen: Je hebt altijd een kanaal die je gebruikt.
Betekenis:
- Er zit zo veel in deze definitie.
Waar denk je aan bij gezondheid?
- Mentale gezondheid / fysieke gezondheid
- Ziekte door bijvoorbeeld roken / of soa’s
- Voeding, gezonde/ ongezonde
- Gezondheid van je tanden
Wat is gezondheid?
- Gezondheid: “A state of complete physical, mental and social well-being
and not merely the absence of disease or infirmity” (WHO, 1948)
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
, - Positieve gezondheid: “Gezondheid is het vermogen van mensen zich
aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven” (Huber, 2012).
Het gaat niet om het weder zijn maar ook om de veerkracht. Met je ziekte kan je
nog gezond zijn.
Mijn positieve gezondheid
- Je kan scoren op lichaamsfuncties
- Hoeveel kilo je eet
Twijfels of alles wel bij gezondheid hoort. Het gaat niet meer over het gezondheid
als in niet ziek zijn maar ook over hoe flexibel je bent met een bepaalde
aandoening.
- Rond komen met je geld, is het gezondheid of een samenhang.
- Erbij horen
Multidisciplinair en veelzijdig
“Health communication is a multifaceted and multidisciplinary approach to
reach different
audiences and share health-related information with the goal of influencing,
engaging, and supporting individuals, communities, health professionals, special
groups, policymakers and the public to champion, introduce, adopt, or sustain a
behavior, practice, or policy that will ultimately improve health outcomes.”
Veelzijdig
1. Cure, het genezen, een blindedarm moet je informeren voor het gebruik
van medicijnen, die gene genezen moet worden. Care, niet elke ziekte is
geneesbaar, je hebt langdurige zorg nodig.
2. Preventie: meer medisch. Het voorkomen van slechte uitingen zoals
roken, minder vet eten.
3. Bevordering: het stimuleren van goed gedag. Sporten en bewegen,
gezonde voeding.
Samenwerkingen tussen/ van verschillende disciplines
1. Multidisciplinair: verschillende disciplines werken onafhankelijk van
elkaar aan vraagstuk, bijv. gedragswetenschappers, artsen,
communicatiewetenschappers werken aan verslavingsvraagstukken.
Onafhankelijk aan een vraag werken, als communicatiewetenschappen
met een fysio en een art. er is gene onderlinge communicatie maar wel
hetzelfde doel. Onafhankelijk
2. Interdisciplinair: verschillende disciplines werken samen aan HPV
vraagstuk, bijv. RIVM:
epidemiologen en communicatiespecialisten. De verschillende disciplines
gaan meer samenwerken om dat doel te promoten
3. Transdisciplinair: verschillende disciplines integreren kennis rondom
vraagstuk en generen zo nieuwe inzichten en theorieën. Hierbij komen de
disciplines en belanghebbende bij elkaar om een eigen kennen en kunde te
integreren om goed te kunnen helpen.
aan de hand van een Mexicaans gerecht. Interdisciplinair, alles samen maar het
is echt een veest als je er meer bijdoet, meer disciplines die werken een 1
maaltijd.
Van 0 samenwerking naar totale samenwerking,
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
, Verschillende theoretische perspectieven en methoden
“He who loves practice without theory is like the sailor who boards ship without
rudder or compass and never knows where he may cast” (Leonardo da Vinci)
Leonardo kwam bij een land aan noemde het India, was iet waar het was
Amerika. Zonder een beeld van de wereld is hij maar wat gaan doen. Gezondheid
wordt aanbeveelt om te kijken hoe het werkt door theorie.
- Theorie is belangrijk omdat het veelzijdig is. Je hebt handvaten. Het is
nooit perfect maar je kan tergvallen op dit werkt in een generieke zijn.
Wetenschapsfilosofieën
Twee Paradigma’s – manieren van kijken naar de wetenschap. Er zijn veel
verschillende soorten over wat kennis is.
- Realisme: er bestaat 1 objectieve werkelijkheid die je met empirisch
onderzoek kunt vaststellen. Er bestaat maar 1 waarheid, alleen door
onderzoek kan je deze werkelijkheid in kaart brengen, meten
- Constructivisme: er zijn verschillende subjectieve, sociaal
geconstrueerde werkelijkheden. “De werkelijkheid” bestaat niet. We
hebben altijd interpretatie van mensen nodig, de werkelijkheid bestaat
niet.
Abeelding met kleuren, 2 wetenschappers zien 1 afbeelding en geven
een ander interpretatie. De ene zegt wat anders as de ander. De
objectieve waarheid is moeilijk om aan te tonen.
Hebben wij wel theorie nodig om gedrag te veranderen?
- Als het niet effectief is, is de theorie niet goed geïnspecteerd.
- Als de theorie niet werkt waarom kunnen we het dan niet toepassen.
- We weten waarom we overgewicht krijgen, waarom wordt de mens alleen
meer dikker. We hebben het uitgevonden maar passen het niet toe. Er
wordt aan de theorie aan gescherpt. We maken de theorie telkens iets
beter,
Kwantitatieve en kwalitatieve
- Experiment, survey, observatie, inhoudsanalyse, interview. De vraag
bepaald welke methode er het best past. Zo weten we soms heel weinig en
moten we evalueren observeren. structureel data verzamelen. Op basis
daarvan vormen wij een hypothese of een theorie. Een de andere kant als
we die hebben he toepasbaar is deze. Hoe vaak kan je a naar b
verplaatsen. We hebben een theorie, daarvan kunnen wij een doelgroep
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
Gezondheidscommunicatie.................................................................................... 1
Hoorcollege 1...................................................................................................... 2
Hoorcollege 2...................................................................................................... 6
Hoorcollege 3.................................................................................................... 14
Het voorspellen van gezondheidsgedrag deel 1............................................14
Theorie van beredeneerd gedrag (Theory of Reason Action TRA)...............15
Theorie van gepland gedrag (Theory of Planned Beahvior TPB).................15
Het integratief gedragsmodel (Integrative Model of Behavior Change;
Fishbein, 2000)??........................................................................................ 17
Sociaal-cognitieve leertheorie.....................................................................23
Trans-theoretisch model.............................................................................. 24
Hoorcollege 4.................................................................................................... 25
Hoorcollege 6: Campagnes en Interventies: Het beïnvloeden van
gezondheidsgedrag........................................................................................... 33
Hoorcollege week 8........................................................................................... 41
Gerber, J. P., Wheeler, L., & Suls, J. (2018). A social comparison theory.........49
Nguyen, C. T. (2020)....................................................................................... 51
Hoorcollege week 9: crisis- en risicocommunicatie...........................................53
Miller, A., Collins, C., (2021)...........................................................................63
Werkcollege week 9.......................................................................................... 64
Hoorcollege week 10......................................................................................... 66
H1: Framing en taalgebruik............................................................................ 66
H6: Using Narratives to promote health - Larkey & Hill..................................74
Week 11: risicogroepen en individuele verschillen............................................75
Week 12: Arts-patiëntcommunicatie.................................................................88
Werkcollege week 13 (2x)................................................................................. 99
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
,Hoorcollege 1
Wat is gezondheidscommunicatie?
Gezondheidscommunicatie is een vakterm voor een breed scala aan
activiteiten waarbij sprake is van een vorm van educatie of informatieoverdracht
om te stimuleren dat mensen zich ‘gezonder’ willen en kunnen gedragen.
Doelen van gezondheidscommunicatie:
“Health communication is a multifaceted and multidisciplinary approach to reach
different audiences and share health-related information with the goal of
influencing, engaging, and supporting (1)individuals, communities, health
professionals, special groups, policymakers and the public to champion,
introduce, adopt, or sustain a behavior, practice, or policy (2) that will
ultimately improve health outcomes (3).” (Schiavo, 2011, p. 7)
1. Het gaat om niet alleen om informeren, maar bv. ook om beïnvloeding van
gezondheid gerelateerde beslissingen. Het gaat niet alleen om het zenden
van ook het beïnvloeden
2. Het gaat om het motiveren tot, aanzetten tot, leren en vasthouden van
een gewenste
gedragsverandering. Het gaat niet alleen om het motiveren maar ook het
overkomen van een probleem, het is altijd gericht op een bepaald
gezondheid uitkomt. Positieve gezondheid.
3. Gericht op verbetering van de gezondheid
Doelgroepen: Hiervoor nodig:
1. Situatieanalyse: individuele, sociale, politieke en gedrag gerelateerde
factoren die invloed kunnen hebben op attitudes, gedragingen, sociale
normen en beleid over gezondheidsissues.
2. Profiel van de doelgroep: karakteristieken van de doelgroep, bijv.
demografische gegevens, waarden, wensen, attitudes en gedrag. - zijn
bepaalde wijken, bepaalde banen, bepaalde waardes, doelgroep op basis
van een situatie.
Gezondheidscommunicatie bevat elementen van de basis definitie van
communicatie.
- Communicatie: Uitwisseleen van informatie. Uitwisselen kan door een
kaart, een telefoontje
- Boodschap: geschreven of gesproken of non-verbaal (zwaaien).
- Doelgroep(en), je belt iemand op of je stuurt een tekst bericht
- Communicatiekanalen: Je hebt altijd een kanaal die je gebruikt.
Betekenis:
- Er zit zo veel in deze definitie.
Waar denk je aan bij gezondheid?
- Mentale gezondheid / fysieke gezondheid
- Ziekte door bijvoorbeeld roken / of soa’s
- Voeding, gezonde/ ongezonde
- Gezondheid van je tanden
Wat is gezondheid?
- Gezondheid: “A state of complete physical, mental and social well-being
and not merely the absence of disease or infirmity” (WHO, 1948)
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
, - Positieve gezondheid: “Gezondheid is het vermogen van mensen zich
aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven” (Huber, 2012).
Het gaat niet om het weder zijn maar ook om de veerkracht. Met je ziekte kan je
nog gezond zijn.
Mijn positieve gezondheid
- Je kan scoren op lichaamsfuncties
- Hoeveel kilo je eet
Twijfels of alles wel bij gezondheid hoort. Het gaat niet meer over het gezondheid
als in niet ziek zijn maar ook over hoe flexibel je bent met een bepaalde
aandoening.
- Rond komen met je geld, is het gezondheid of een samenhang.
- Erbij horen
Multidisciplinair en veelzijdig
“Health communication is a multifaceted and multidisciplinary approach to
reach different
audiences and share health-related information with the goal of influencing,
engaging, and supporting individuals, communities, health professionals, special
groups, policymakers and the public to champion, introduce, adopt, or sustain a
behavior, practice, or policy that will ultimately improve health outcomes.”
Veelzijdig
1. Cure, het genezen, een blindedarm moet je informeren voor het gebruik
van medicijnen, die gene genezen moet worden. Care, niet elke ziekte is
geneesbaar, je hebt langdurige zorg nodig.
2. Preventie: meer medisch. Het voorkomen van slechte uitingen zoals
roken, minder vet eten.
3. Bevordering: het stimuleren van goed gedag. Sporten en bewegen,
gezonde voeding.
Samenwerkingen tussen/ van verschillende disciplines
1. Multidisciplinair: verschillende disciplines werken onafhankelijk van
elkaar aan vraagstuk, bijv. gedragswetenschappers, artsen,
communicatiewetenschappers werken aan verslavingsvraagstukken.
Onafhankelijk aan een vraag werken, als communicatiewetenschappen
met een fysio en een art. er is gene onderlinge communicatie maar wel
hetzelfde doel. Onafhankelijk
2. Interdisciplinair: verschillende disciplines werken samen aan HPV
vraagstuk, bijv. RIVM:
epidemiologen en communicatiespecialisten. De verschillende disciplines
gaan meer samenwerken om dat doel te promoten
3. Transdisciplinair: verschillende disciplines integreren kennis rondom
vraagstuk en generen zo nieuwe inzichten en theorieën. Hierbij komen de
disciplines en belanghebbende bij elkaar om een eigen kennen en kunde te
integreren om goed te kunnen helpen.
aan de hand van een Mexicaans gerecht. Interdisciplinair, alles samen maar het
is echt een veest als je er meer bijdoet, meer disciplines die werken een 1
maaltijd.
Van 0 samenwerking naar totale samenwerking,
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
, Verschillende theoretische perspectieven en methoden
“He who loves practice without theory is like the sailor who boards ship without
rudder or compass and never knows where he may cast” (Leonardo da Vinci)
Leonardo kwam bij een land aan noemde het India, was iet waar het was
Amerika. Zonder een beeld van de wereld is hij maar wat gaan doen. Gezondheid
wordt aanbeveelt om te kijken hoe het werkt door theorie.
- Theorie is belangrijk omdat het veelzijdig is. Je hebt handvaten. Het is
nooit perfect maar je kan tergvallen op dit werkt in een generieke zijn.
Wetenschapsfilosofieën
Twee Paradigma’s – manieren van kijken naar de wetenschap. Er zijn veel
verschillende soorten over wat kennis is.
- Realisme: er bestaat 1 objectieve werkelijkheid die je met empirisch
onderzoek kunt vaststellen. Er bestaat maar 1 waarheid, alleen door
onderzoek kan je deze werkelijkheid in kaart brengen, meten
- Constructivisme: er zijn verschillende subjectieve, sociaal
geconstrueerde werkelijkheden. “De werkelijkheid” bestaat niet. We
hebben altijd interpretatie van mensen nodig, de werkelijkheid bestaat
niet.
Abeelding met kleuren, 2 wetenschappers zien 1 afbeelding en geven
een ander interpretatie. De ene zegt wat anders as de ander. De
objectieve waarheid is moeilijk om aan te tonen.
Hebben wij wel theorie nodig om gedrag te veranderen?
- Als het niet effectief is, is de theorie niet goed geïnspecteerd.
- Als de theorie niet werkt waarom kunnen we het dan niet toepassen.
- We weten waarom we overgewicht krijgen, waarom wordt de mens alleen
meer dikker. We hebben het uitgevonden maar passen het niet toe. Er
wordt aan de theorie aan gescherpt. We maken de theorie telkens iets
beter,
Kwantitatieve en kwalitatieve
- Experiment, survey, observatie, inhoudsanalyse, interview. De vraag
bepaald welke methode er het best past. Zo weten we soms heel weinig en
moten we evalueren observeren. structureel data verzamelen. Op basis
daarvan vormen wij een hypothese of een theorie. Een de andere kant als
we die hebben he toepasbaar is deze. Hoe vaak kan je a naar b
verplaatsen. We hebben een theorie, daarvan kunnen wij een doelgroep
Gezondheidscommunicatie
RU Nijwegen
