Gemaakt door: Lieke Lambers
Klas: V6b
Vak: Economie
Begeleider: Meneer van der Baan
Inleverdatum: 01-10-2019
,1: Voorwoord
Dit onderzoek betreft de uitbreiding van Schiphol vanaf 2020. Discussies over Schiphol zijn
er al jaren lang en deze zullen zonder grote veranderingen niet ophouden. De huidige
discussie gaat over het besluit dat moet worden genomen over de uitbreiding van Schiphol
vanaf 2020. Ik ben Lieke Lambers en ik heb onderzoek gedaan naar dit besluit en alle
nodige achtergrondinformatie.
Zelf kom ik jaarlijks op Schiphol en ik ken verschillende mensen die op deze luchthaven
werken. Toen ik de protesten tegen de uitbreiding van Schiphol steeds vaker in het nieuws
voorbij zag komen ben ik mij hier meer in gaan verdiepen. Ik kwam er hierbij achter dat ik de
uitbreiding erg interessant vind en daarom heb ik mijn profielwerkstuk hieraan gewijd. Met dit
onderzoek kon ik de juridische en economische kanten van het onderwerp belichten en dit
was zeer interessant. Ik heb dit profielwerkstuk binnen het vak economie gemaakt en ik ben
hier vanaf december 2018 tot en met februari 2020 mee bezig geweest.
Het schrijven van dit verslag was zeer interessant, maar niet geheel gemakkelijk. Er zijn veel
verschillende meningen over de uitbreiding van Schiphol en deze zijn grotendeels goed te
beargumenteren vanuit verschillende perspectieven. Hierbij komt nog dat verschillende grote
onderzoeksrapporten niet blijken te kloppen. De politici kunnen het al jaren lastig eens
worden over dit onderwerp. Ik heb in mijn onderzoek geprobeerd mijn eigen gefundeerde
mening te vormen om zo tot een conclusie te komen waarbij zoveel mogelijk perspectieven
gewaarborgd worden.
Allereerst wil ik mijn begeleider meneer van der Baan bedanken, die veel heeft geholpen bij
het maken van dit profielwerkstuk. Ik kon goed bij hem terecht met vragen en hij kon goed
meedenken als ik even vastliep. Ook toen ik het profielwerkstuk iets meer juridische
aspecten wilde geven hebben we samen gezorgd dat dit vlot verliep. Daarnaast wil ik Arjan
Bakker bedanken voor het interview dat ik heb mogen afnemen. Doordat ik de informatie op
internet heb kunnen combineren met de van hem verkregen informatie heb ik mijn
uiteindelijke mening kunnen vormen. Ook heb ik dankzij deze informatie een meer specifieke
kijk op het onderwerp in het verslag kunnen verwerken.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Lieke Lambers
Schoonhoven, 7 januari 2020
2
,2: Samenvatting
In 2008 is afgesproken dat Schiphol tot en met 2020 maximaal 500.000 vliegbewegingen
(starts en landingen) per jaar mag hebben. Op dit moment zit Schiphol aan zijn maximum
aantal vluchten en zij willen groeien. Op 5 juli 2019 is door de minister van Infrastructuur
besloten dat Schiphol vanaf 2021 voorwaardelijk mag groeien tot maximaal 540.000
vluchten, mits de hinder voor de omwonenden aantoonbaar afneemt. 1 De minister claimt
hierbij dat de groei van Schiphol zal zorgen voor economische groei. In de media is hier veel
discussie over, want zorgt dit wel echt voor economische groei? In de discussie staat het
economisch perspectief tegenover het milieuperspectief.
Het doel van dit onderzoek is om te achterhalen wat de gevolgen zijn van deze
voorwaardelijke groei voor de economie van Nederland. Hiervoor is de volgende
onderzoeksvraag opgesteld: Welke gevolgen heeft de uitbreiding van Schiphol voor de
economie van Nederland? Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden zijn er een
aantal deelvragen opgesteld. Per hoofdstuk wordt een dezer deelvragen beantwoord. De
deelvragen zijn als volgt:
➢ Wat is de huidige rol van Schiphol in de economie van Nederland?
➢ Wat houdt de uitbreiding van Schiphol in?
➢ Wat zijn de discussiepunten over de uitbreiding van Schiphol?
➢ Wat is de verwachte rol van Schiphol in de economie van Nederland na de
uitbreiding van Schiphol?
Naast het literatuuronderzoek is er ook onderzoek gedaan door middel van een interview
met Arjan Bakker. Hieruit bleek dat hij als luchtvaarteconoom het economisch voordeel van
de uitbreiding op vindt wegen tegen de nadelen (voor o.a. het milieu).
Op basis van het gedane onderzoek kunnen we tot conclusie komen dat de uitbreiding van
Schiphol de volgende gevolgen heeft voor de economie van Nederland:
● Schiphol heeft meer ruimte voor zakelijke vluchten
● Het bestemmingen netwerk van Schiphol neemt toe
● De exportkansen voor Nederlandse ondernemers nemen toe
● De schaalvoordelen voor luchtvaartmaatschappijen nemen toe
● De prijs van vluchten voor consumenten wordt lager
● De directe werkgelegenheid neemt toe
Dus, als wordt gekeken naar het algehele plaatje is de uitbreiding van Schiphol economisch
gunstig voor Nederland. Eventueel vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de
gevolgen van de uitbreiding van Schiphol voor het milieu en de natuur in Nederland.
Inhoudsopgave
1
https://www.natuurenmilieu.nl/wp-content/uploads/2019/07/CE_Delft_190143_De_economische_effec
ten_van_krimp_en_groei_van_de_NL_luchtvaart_DEF-gecomprimeerd.pdf
3
, 1. Voorwoord…………………………………………………….…………...……….2
2. Samenvatting…………………………………………………….……...…………3
3. Inleiding…………………………………...……………………….……....…..…...5
3.1. Ontwikkeling van Schiphol………………………….………….………………….5
3.2. Rechtsvorm…………………………………………….….……..………………....5
3.3. Leeswijzer…………………………...……………………….………………….…..6
4. De huidige rol van Schiphol in de economie van Nederland.....................7
4.1. BBP……………………………………..………………………….…………..…….8
4.2. Werkgelegenheid……………………………………………………………..…….9
4.3. Vestigingsklimaat……………………………………………………….…….…...10
4.4. Kosten…………………………………….…………………………….…….….....11
5. De uitbreiding van Schiphol na 2020….......................................................13
5.1. Mogelijkheden…………………………………………………………….…….….13
5.1.1. Lelystad Airport………………………………………………….…….…..14
5.1.2. Schiphol op zee……………………………….………………….……….15
5.1.3. Mr. Roos……………………………..……………………………..……...16
5.2. De noodzaak van de uitbreiding……………………………….………….……..16
5.3. Wet- en regelgeving………………………………...…………………….…….…18
5.4. Besluit van het kabinet………………………………………….………….……..18
6. Discussiepunten voor de uitbreiding van Schiphol…...............................20
6.1. Noodzakelijkheid………………….……………………………………….……....20
6.2. Het ineenstorten van het netwerk en Schiphol als hub-luchthaven.…….…...20
6.3. Gevolgen……………………………………………………………...….…….…..21
6.3.1. Negatieve gevolgen……………………………………………….…..….21
6.3.2. Positieve gevolgen……………………………………...………….…….22
6.4. Manier van de uitbreiding…………………………………………………..…….22
7. De verwachte rol van Schiphol in de economie van Nederland na de
uitbreiding……………………………………………..…………………………..24
7.1. Groei aantal passagiers……………………………….……….……….………...24
7.2. Lelystad Airport………………………………………………….……….………..25
7.3. Schiphol op zee………………………………...….…………….……….……….25
7.4. Voorwaardelijke groei………………………………………….…………..……..26
8. Praktisch component……………………….…….…….….…………………...27
8.1. Interview met Arjan Bakker…………………………………….....………....…..27
9. Conclusie………………………………………………..….…….……………….28
9.1. Antwoord op deelvragen…………….………………………...…………….…...28
9.2. Antwoord op hoofdvraag……………………………………...…………….……30
9.3. Aanbeveling……………………………………………………....…………….….31
10. Bijlagen………………………………………………………...…….……..……..32
10.1. Tijdsplan………………………………………………………..…...……………..32
10.2. Logboek………………………………………………………..……………….….34
10.3. Bronnenlijst…………..……………………………………….……………….…..38
3: Inleiding
4
Klas: V6b
Vak: Economie
Begeleider: Meneer van der Baan
Inleverdatum: 01-10-2019
,1: Voorwoord
Dit onderzoek betreft de uitbreiding van Schiphol vanaf 2020. Discussies over Schiphol zijn
er al jaren lang en deze zullen zonder grote veranderingen niet ophouden. De huidige
discussie gaat over het besluit dat moet worden genomen over de uitbreiding van Schiphol
vanaf 2020. Ik ben Lieke Lambers en ik heb onderzoek gedaan naar dit besluit en alle
nodige achtergrondinformatie.
Zelf kom ik jaarlijks op Schiphol en ik ken verschillende mensen die op deze luchthaven
werken. Toen ik de protesten tegen de uitbreiding van Schiphol steeds vaker in het nieuws
voorbij zag komen ben ik mij hier meer in gaan verdiepen. Ik kwam er hierbij achter dat ik de
uitbreiding erg interessant vind en daarom heb ik mijn profielwerkstuk hieraan gewijd. Met dit
onderzoek kon ik de juridische en economische kanten van het onderwerp belichten en dit
was zeer interessant. Ik heb dit profielwerkstuk binnen het vak economie gemaakt en ik ben
hier vanaf december 2018 tot en met februari 2020 mee bezig geweest.
Het schrijven van dit verslag was zeer interessant, maar niet geheel gemakkelijk. Er zijn veel
verschillende meningen over de uitbreiding van Schiphol en deze zijn grotendeels goed te
beargumenteren vanuit verschillende perspectieven. Hierbij komt nog dat verschillende grote
onderzoeksrapporten niet blijken te kloppen. De politici kunnen het al jaren lastig eens
worden over dit onderwerp. Ik heb in mijn onderzoek geprobeerd mijn eigen gefundeerde
mening te vormen om zo tot een conclusie te komen waarbij zoveel mogelijk perspectieven
gewaarborgd worden.
Allereerst wil ik mijn begeleider meneer van der Baan bedanken, die veel heeft geholpen bij
het maken van dit profielwerkstuk. Ik kon goed bij hem terecht met vragen en hij kon goed
meedenken als ik even vastliep. Ook toen ik het profielwerkstuk iets meer juridische
aspecten wilde geven hebben we samen gezorgd dat dit vlot verliep. Daarnaast wil ik Arjan
Bakker bedanken voor het interview dat ik heb mogen afnemen. Doordat ik de informatie op
internet heb kunnen combineren met de van hem verkregen informatie heb ik mijn
uiteindelijke mening kunnen vormen. Ook heb ik dankzij deze informatie een meer specifieke
kijk op het onderwerp in het verslag kunnen verwerken.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Lieke Lambers
Schoonhoven, 7 januari 2020
2
,2: Samenvatting
In 2008 is afgesproken dat Schiphol tot en met 2020 maximaal 500.000 vliegbewegingen
(starts en landingen) per jaar mag hebben. Op dit moment zit Schiphol aan zijn maximum
aantal vluchten en zij willen groeien. Op 5 juli 2019 is door de minister van Infrastructuur
besloten dat Schiphol vanaf 2021 voorwaardelijk mag groeien tot maximaal 540.000
vluchten, mits de hinder voor de omwonenden aantoonbaar afneemt. 1 De minister claimt
hierbij dat de groei van Schiphol zal zorgen voor economische groei. In de media is hier veel
discussie over, want zorgt dit wel echt voor economische groei? In de discussie staat het
economisch perspectief tegenover het milieuperspectief.
Het doel van dit onderzoek is om te achterhalen wat de gevolgen zijn van deze
voorwaardelijke groei voor de economie van Nederland. Hiervoor is de volgende
onderzoeksvraag opgesteld: Welke gevolgen heeft de uitbreiding van Schiphol voor de
economie van Nederland? Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden zijn er een
aantal deelvragen opgesteld. Per hoofdstuk wordt een dezer deelvragen beantwoord. De
deelvragen zijn als volgt:
➢ Wat is de huidige rol van Schiphol in de economie van Nederland?
➢ Wat houdt de uitbreiding van Schiphol in?
➢ Wat zijn de discussiepunten over de uitbreiding van Schiphol?
➢ Wat is de verwachte rol van Schiphol in de economie van Nederland na de
uitbreiding van Schiphol?
Naast het literatuuronderzoek is er ook onderzoek gedaan door middel van een interview
met Arjan Bakker. Hieruit bleek dat hij als luchtvaarteconoom het economisch voordeel van
de uitbreiding op vindt wegen tegen de nadelen (voor o.a. het milieu).
Op basis van het gedane onderzoek kunnen we tot conclusie komen dat de uitbreiding van
Schiphol de volgende gevolgen heeft voor de economie van Nederland:
● Schiphol heeft meer ruimte voor zakelijke vluchten
● Het bestemmingen netwerk van Schiphol neemt toe
● De exportkansen voor Nederlandse ondernemers nemen toe
● De schaalvoordelen voor luchtvaartmaatschappijen nemen toe
● De prijs van vluchten voor consumenten wordt lager
● De directe werkgelegenheid neemt toe
Dus, als wordt gekeken naar het algehele plaatje is de uitbreiding van Schiphol economisch
gunstig voor Nederland. Eventueel vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de
gevolgen van de uitbreiding van Schiphol voor het milieu en de natuur in Nederland.
Inhoudsopgave
1
https://www.natuurenmilieu.nl/wp-content/uploads/2019/07/CE_Delft_190143_De_economische_effec
ten_van_krimp_en_groei_van_de_NL_luchtvaart_DEF-gecomprimeerd.pdf
3
, 1. Voorwoord…………………………………………………….…………...……….2
2. Samenvatting…………………………………………………….……...…………3
3. Inleiding…………………………………...……………………….……....…..…...5
3.1. Ontwikkeling van Schiphol………………………….………….………………….5
3.2. Rechtsvorm…………………………………………….….……..………………....5
3.3. Leeswijzer…………………………...……………………….………………….…..6
4. De huidige rol van Schiphol in de economie van Nederland.....................7
4.1. BBP……………………………………..………………………….…………..…….8
4.2. Werkgelegenheid……………………………………………………………..…….9
4.3. Vestigingsklimaat……………………………………………………….…….…...10
4.4. Kosten…………………………………….…………………………….…….….....11
5. De uitbreiding van Schiphol na 2020….......................................................13
5.1. Mogelijkheden…………………………………………………………….…….….13
5.1.1. Lelystad Airport………………………………………………….…….…..14
5.1.2. Schiphol op zee……………………………….………………….……….15
5.1.3. Mr. Roos……………………………..……………………………..……...16
5.2. De noodzaak van de uitbreiding……………………………….………….……..16
5.3. Wet- en regelgeving………………………………...…………………….…….…18
5.4. Besluit van het kabinet………………………………………….………….……..18
6. Discussiepunten voor de uitbreiding van Schiphol…...............................20
6.1. Noodzakelijkheid………………….……………………………………….……....20
6.2. Het ineenstorten van het netwerk en Schiphol als hub-luchthaven.…….…...20
6.3. Gevolgen……………………………………………………………...….…….…..21
6.3.1. Negatieve gevolgen……………………………………………….…..….21
6.3.2. Positieve gevolgen……………………………………...………….…….22
6.4. Manier van de uitbreiding…………………………………………………..…….22
7. De verwachte rol van Schiphol in de economie van Nederland na de
uitbreiding……………………………………………..…………………………..24
7.1. Groei aantal passagiers……………………………….……….……….………...24
7.2. Lelystad Airport………………………………………………….……….………..25
7.3. Schiphol op zee………………………………...….…………….……….……….25
7.4. Voorwaardelijke groei………………………………………….…………..……..26
8. Praktisch component……………………….…….…….….…………………...27
8.1. Interview met Arjan Bakker…………………………………….....………....…..27
9. Conclusie………………………………………………..….…….……………….28
9.1. Antwoord op deelvragen…………….………………………...…………….…...28
9.2. Antwoord op hoofdvraag……………………………………...…………….……30
9.3. Aanbeveling……………………………………………………....…………….….31
10. Bijlagen………………………………………………………...…….……..……..32
10.1. Tijdsplan………………………………………………………..…...……………..32
10.2. Logboek………………………………………………………..……………….….34
10.3. Bronnenlijst…………..……………………………………….……………….…..38
3: Inleiding
4
