Rechtsstaat & Democratie
Paragraaf 1: Onderdaan en Burger, Privaat en Algemeen belang
Wanneer er een machtige leider is van een staat, en de inwoners moeten doen wat hij zegt,
en verplicht zijn te gehoorzamen. In dat geval noemen we de inwoners onderdanen. Een
onderdaan heeft geen rechten, denkt niet na over hoe zijn land bestuurd wordt en
gehoorzaamd hoe dan ook.
Als de staat niet voor een heerser was, dan was het voor de inwoners, in dit geval noemen
we de inwoners burgers. Zij denken wel na over het bestuur en hebben wel rechten. Deze
rechten noemen we burgerrechten:
1. vrijheidsrechten. Rechten die de overheid niet mag verbieden en de burgers wel
mogen uitvoeren.
2. politieke rechten. Hierin wordt vastgesteld hoe burgers mogen deelnemen aan het
besturen van de staat.
Algemeen belang houdt in dat iets uiteindelijk voor iedereen het beste is. Deze staat vaak
tegenover het private belang, dit is individueel. Een republiek is dus een staat waarin
burgers samen regeren om het algemeen belang te dienen.
Paragraaf 2: Klassieke ideeën
De polis was een stad die zichzelf en het gebied eromheen bestuurde.
Een belangrijke denker van politiek was Aristoteles, hij bedacht drie vormen van bestuur:
1. Monarchie: Een koning regeerde in het algemeen belang.
2. Aristocratie: Algemeen belang behartigd door aanzienlijken die er kijk op hadden wat
goed was voor het land.
3. Wettige democratie: Het volk had de volledige macht maar dit kon erg gevaarlijk zijn.
Echter volgden ze bij deze bestuursvorm wel nog wetten.
Ook waren er bestuursvormen die volgens Aristoteles verkeerd waren:
1. Tirannie: Een alleenheerser die niet regeerde in het algemeen belang.
2. Oligarchie: Een clubje machthebbers die de staat bestuurde zonder oog voor
algemeen belang.
3. Volledige democratie: Alles wordt bepaald door het volk zonder dat wetten
gehanteerd worden.
Een mix was volgens Aristoteles het beste: Imperium mixum.
, Tijdens de middeleeuwen kwamen de ideeën van Aristoteles opnieuw omhoog en werden
bestudeerd door Marsilus van Padua. Volgens hem moest de geestelijkheid zich niet
bemoeien met de werkelijke macht.
Vorsten waren volgens Marsilus verdedigers van de vrede. Hun macht kwam, niet van god,
gebaseerd op wetten en moest het algemeen belang dienen.
Tijdens de Renaissance werden de ideeën van Aristoteles opnieuw bestudeerd door Nicolo
Machiavelli. Hij was ervan overtuigd dat corruptie een groot gevaar was binnen een bestuur.
Hij pleitte voor een politiek van realisme. Een vorst moest met harde hand regeren.
In de tijd van regenten en vorsten nam Thomas Hobbes de politiek nog een stapje verder.
Een Sociaal contract: als burger leverde je een stukje vrijheid in, de vorst zorgt dan voor
veiligheid en rust. Dit was de basis van het absolutisme.
Paragraaf 3: Politieke denkers, moderne ideeën
Het sociaal contract werd verder uitgewerkt door John Locke. Echter vond hij dat de vrijheid
afgestaan moest worden aan de Civil Society. Dit houdt in dat het niet naar één vorst
moest, maar naar verschillende machten. En daar pleitte hij voor, evenwicht tussen
verschillende machten.
Charles-Louis de Montesquieu voegde het idee van onafhankelijke rechtspraak hieraan toe.
Ook vond hij dat deze verdeling van de macht in drie dingen moest worden opgedeeld:
1. Wettelijke macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechterlijke macht
De Verenigde Staten was het eerste land dat deze verlichte ideeën ging gebruiken.
Jean-Jacques Rousseau ging verder met de ideeën van Hobbes en Locke. Hij vond dat de
soevereiniteit bij het volk lag en pleitte voor een volksvergadering. De volkswil moest ten alle
tijde uitgeoefend worden volgens Rousseau. Hierdoor brak de Franse revolutie ook uit. En
dit was dus volgens Aristoteles het gevaar van het volk alle macht geven.
Edmund Burke was van de conservatieve stroming en hield dus niet van chaos en snelle
verandering. Chaos zoals in Frankrijk zou uiteindelijk leiden tot een dictator volgens hem.
John Stuart Mill wilde de ideeën van Rousseau verbeteren. Het radicaal doorvoeren van de
volkswil is gevaarlijk. Er moest geen “dictatuur van de massa” komen. Met zijn ideeën was
Mill een grondlegger van het liberalisme.
Paragraaf 4: De Nederlandse Republiek
De Nederlandse Republiek was de eerste Nederlandse staat. Deze is ontstaan door een
onafhankelijkheidsstrijd met Filips, de tweede van Spanje. Hij wilde als absolute vorst
regeren in Nederland. Dit leidde tot een conflict met de Nederlandse burgers.
Paragraaf 1: Onderdaan en Burger, Privaat en Algemeen belang
Wanneer er een machtige leider is van een staat, en de inwoners moeten doen wat hij zegt,
en verplicht zijn te gehoorzamen. In dat geval noemen we de inwoners onderdanen. Een
onderdaan heeft geen rechten, denkt niet na over hoe zijn land bestuurd wordt en
gehoorzaamd hoe dan ook.
Als de staat niet voor een heerser was, dan was het voor de inwoners, in dit geval noemen
we de inwoners burgers. Zij denken wel na over het bestuur en hebben wel rechten. Deze
rechten noemen we burgerrechten:
1. vrijheidsrechten. Rechten die de overheid niet mag verbieden en de burgers wel
mogen uitvoeren.
2. politieke rechten. Hierin wordt vastgesteld hoe burgers mogen deelnemen aan het
besturen van de staat.
Algemeen belang houdt in dat iets uiteindelijk voor iedereen het beste is. Deze staat vaak
tegenover het private belang, dit is individueel. Een republiek is dus een staat waarin
burgers samen regeren om het algemeen belang te dienen.
Paragraaf 2: Klassieke ideeën
De polis was een stad die zichzelf en het gebied eromheen bestuurde.
Een belangrijke denker van politiek was Aristoteles, hij bedacht drie vormen van bestuur:
1. Monarchie: Een koning regeerde in het algemeen belang.
2. Aristocratie: Algemeen belang behartigd door aanzienlijken die er kijk op hadden wat
goed was voor het land.
3. Wettige democratie: Het volk had de volledige macht maar dit kon erg gevaarlijk zijn.
Echter volgden ze bij deze bestuursvorm wel nog wetten.
Ook waren er bestuursvormen die volgens Aristoteles verkeerd waren:
1. Tirannie: Een alleenheerser die niet regeerde in het algemeen belang.
2. Oligarchie: Een clubje machthebbers die de staat bestuurde zonder oog voor
algemeen belang.
3. Volledige democratie: Alles wordt bepaald door het volk zonder dat wetten
gehanteerd worden.
Een mix was volgens Aristoteles het beste: Imperium mixum.
, Tijdens de middeleeuwen kwamen de ideeën van Aristoteles opnieuw omhoog en werden
bestudeerd door Marsilus van Padua. Volgens hem moest de geestelijkheid zich niet
bemoeien met de werkelijke macht.
Vorsten waren volgens Marsilus verdedigers van de vrede. Hun macht kwam, niet van god,
gebaseerd op wetten en moest het algemeen belang dienen.
Tijdens de Renaissance werden de ideeën van Aristoteles opnieuw bestudeerd door Nicolo
Machiavelli. Hij was ervan overtuigd dat corruptie een groot gevaar was binnen een bestuur.
Hij pleitte voor een politiek van realisme. Een vorst moest met harde hand regeren.
In de tijd van regenten en vorsten nam Thomas Hobbes de politiek nog een stapje verder.
Een Sociaal contract: als burger leverde je een stukje vrijheid in, de vorst zorgt dan voor
veiligheid en rust. Dit was de basis van het absolutisme.
Paragraaf 3: Politieke denkers, moderne ideeën
Het sociaal contract werd verder uitgewerkt door John Locke. Echter vond hij dat de vrijheid
afgestaan moest worden aan de Civil Society. Dit houdt in dat het niet naar één vorst
moest, maar naar verschillende machten. En daar pleitte hij voor, evenwicht tussen
verschillende machten.
Charles-Louis de Montesquieu voegde het idee van onafhankelijke rechtspraak hieraan toe.
Ook vond hij dat deze verdeling van de macht in drie dingen moest worden opgedeeld:
1. Wettelijke macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechterlijke macht
De Verenigde Staten was het eerste land dat deze verlichte ideeën ging gebruiken.
Jean-Jacques Rousseau ging verder met de ideeën van Hobbes en Locke. Hij vond dat de
soevereiniteit bij het volk lag en pleitte voor een volksvergadering. De volkswil moest ten alle
tijde uitgeoefend worden volgens Rousseau. Hierdoor brak de Franse revolutie ook uit. En
dit was dus volgens Aristoteles het gevaar van het volk alle macht geven.
Edmund Burke was van de conservatieve stroming en hield dus niet van chaos en snelle
verandering. Chaos zoals in Frankrijk zou uiteindelijk leiden tot een dictator volgens hem.
John Stuart Mill wilde de ideeën van Rousseau verbeteren. Het radicaal doorvoeren van de
volkswil is gevaarlijk. Er moest geen “dictatuur van de massa” komen. Met zijn ideeën was
Mill een grondlegger van het liberalisme.
Paragraaf 4: De Nederlandse Republiek
De Nederlandse Republiek was de eerste Nederlandse staat. Deze is ontstaan door een
onafhankelijkheidsstrijd met Filips, de tweede van Spanje. Hij wilde als absolute vorst
regeren in Nederland. Dit leidde tot een conflict met de Nederlandse burgers.
