H10: NATIEVORMING
functionalisme-paradigma: ziet sociale cohesie als een essentieel onderdeel van het
voortbestaan van de samenleving. Sociale cohesie ontstaat door onderlinge
verbondenheid en betrokkenheid van mensen bij elkaar en bij de samenleving. Factoren
zoals gedeelde normen, waarden, rituelen en instituties spelen een cruciale rol bij het
versterken van deze cohesie. Indicatoren van sociale cohesie zijn onder andere sociale
netwerken, vertrouwen in elkaar en in instituties, en gedeelde identiteiten.
conflict-paradigma: de afwezigheid van sociale cohesie en machtsverschillen
Latente conflicten zijn verborgen conflicten die niet zichtbaar zijn, maar wel onder de
oppervlakte spelen. Bijvoorbeeld, spanningen tussen autochtone Nederlanders en migranten
die nog niet tot uiting zijn gekomen. Manifeste conflicten zijn openlijke, zichtbare conflicten,
zoals protesten tegen immigratiebeleid of openlijke discriminatie van minderheden.
sociaal constructivisme-paradigma: het handelen van personen ten opzichte van elkaar.
Meervoudige identiteit verwijst naar het feit dat individuen zich identificeren met meerdere
groepen tegelijk, zoals hun etnische achtergrond en hun nationale identiteit. Dit kan sociale
cohesie bevorderen doordat mensen zich met meerdere groepen verbonden voelen.
Tegelijkertijd kan het tot conflicten leiden als mensen het gevoel hebben dat hun
verschillende identiteiten in strijd met elkaar zijn, bijvoorbeeld wanneer de waarden van een
culturele groep botsen met nationale normen.
rationele actor-paradigma: het afwegen van kosten en baten
Vanuit het rationele actor-paradigma worden bindingen gezien als ruilrelaties waarin
individuen of groepen samenwerken zolang beide partijen er voordeel bij hebben. In het
kader van natievorming zou dit betekenen dat burgers bindingen aangaan met de staat
wanneer zij daar voordelen uit halen, zoals veiligheid, welvaart of politieke participatie. Als
de voordelen voor individuen afnemen, kunnen deze bindingen verzwakken.
Staatsvorming verwijst naar het proces waarin politieke macht wordt geïnstitutionaliseerd
in structuren en instituties, zoals overheidsinstellingen. Natievorming daarentegen gaat
over het creëren van een gevoel van eenheid en verbondenheid onder de bevolking,
gebaseerd op gedeelde geschiedenis, taal, cultuur, of waarden. Staatsvorming gaat over
formele structuren; natievorming over emotionele en culturele verbondenheid.
Het dilemma van collectieve actie ontstaat wanneer individuen niet bijdragen aan een
collectief goed (zoals veiligheid of milieubescherming), omdat ze profiteren van de
inspanningen van anderen zonder zelf iets te doen (free riders). De overheid lost dit op
door regels en wetten op te stellen en deze met dwang af te dwingen. Zo wordt collectieve
actie gegarandeerd en kan staatsvorming succesvol plaatsvinden.
democratisering: het proces van verandering van de machts- en gezagsverhoudingen door
een grotere inspraak en medezeggenschap van degenen met minder macht.
-> hierdoor werd het voor burgers mogelijk om hun wensen kenbaar te maken bij de
overheid
functionalisme-paradigma: ziet sociale cohesie als een essentieel onderdeel van het
voortbestaan van de samenleving. Sociale cohesie ontstaat door onderlinge
verbondenheid en betrokkenheid van mensen bij elkaar en bij de samenleving. Factoren
zoals gedeelde normen, waarden, rituelen en instituties spelen een cruciale rol bij het
versterken van deze cohesie. Indicatoren van sociale cohesie zijn onder andere sociale
netwerken, vertrouwen in elkaar en in instituties, en gedeelde identiteiten.
conflict-paradigma: de afwezigheid van sociale cohesie en machtsverschillen
Latente conflicten zijn verborgen conflicten die niet zichtbaar zijn, maar wel onder de
oppervlakte spelen. Bijvoorbeeld, spanningen tussen autochtone Nederlanders en migranten
die nog niet tot uiting zijn gekomen. Manifeste conflicten zijn openlijke, zichtbare conflicten,
zoals protesten tegen immigratiebeleid of openlijke discriminatie van minderheden.
sociaal constructivisme-paradigma: het handelen van personen ten opzichte van elkaar.
Meervoudige identiteit verwijst naar het feit dat individuen zich identificeren met meerdere
groepen tegelijk, zoals hun etnische achtergrond en hun nationale identiteit. Dit kan sociale
cohesie bevorderen doordat mensen zich met meerdere groepen verbonden voelen.
Tegelijkertijd kan het tot conflicten leiden als mensen het gevoel hebben dat hun
verschillende identiteiten in strijd met elkaar zijn, bijvoorbeeld wanneer de waarden van een
culturele groep botsen met nationale normen.
rationele actor-paradigma: het afwegen van kosten en baten
Vanuit het rationele actor-paradigma worden bindingen gezien als ruilrelaties waarin
individuen of groepen samenwerken zolang beide partijen er voordeel bij hebben. In het
kader van natievorming zou dit betekenen dat burgers bindingen aangaan met de staat
wanneer zij daar voordelen uit halen, zoals veiligheid, welvaart of politieke participatie. Als
de voordelen voor individuen afnemen, kunnen deze bindingen verzwakken.
Staatsvorming verwijst naar het proces waarin politieke macht wordt geïnstitutionaliseerd
in structuren en instituties, zoals overheidsinstellingen. Natievorming daarentegen gaat
over het creëren van een gevoel van eenheid en verbondenheid onder de bevolking,
gebaseerd op gedeelde geschiedenis, taal, cultuur, of waarden. Staatsvorming gaat over
formele structuren; natievorming over emotionele en culturele verbondenheid.
Het dilemma van collectieve actie ontstaat wanneer individuen niet bijdragen aan een
collectief goed (zoals veiligheid of milieubescherming), omdat ze profiteren van de
inspanningen van anderen zonder zelf iets te doen (free riders). De overheid lost dit op
door regels en wetten op te stellen en deze met dwang af te dwingen. Zo wordt collectieve
actie gegarandeerd en kan staatsvorming succesvol plaatsvinden.
democratisering: het proces van verandering van de machts- en gezagsverhoudingen door
een grotere inspraak en medezeggenschap van degenen met minder macht.
-> hierdoor werd het voor burgers mogelijk om hun wensen kenbaar te maken bij de
overheid
