Overdracht 3:84 BW
Vereisten:
1. Geldige titel
2. Beschikkingsbevoegdheid
3. Levering
Overdraagbaarheid 3:83 lid 1 BW.
— uitzonderingen bijvoorbeeld:
• Art. 3:226 lid 4 BW (wettelijke uitzondering)
• Erfdienstbaarheid (naar de aard niet zelfstandig overdraagbaar)
◦ Bijvoorbeeld: perceel A en B, en de eigenaar van perceel A wil graag over de grond van
perceel B lopen. Dan kan er een recht van overpad worden gegeven. Perceel A kan haar recht
van overpad niet overdragen. De erfdienstbaarheid zit vast aan de grond, alleen de eigenaar
van perceel A mag over de grond van B lopen. Eigenaar A mag het dus niet verkopen, omdat
het niet overdraagbaar is.
Geldige titel
= juridisch relevante gebeurtenis of handeling waaruit bedoeling blijkt om het goed over te dragen of die van
rechtswege overdracht tot gevolg heeft.
Rechtsfeiten die tot levering verplichten:
• Meerzijdige rechtshandeling.
◦ Bijv. koop-, ruil- of schenkingsovereenkomst (als je aan iemand iets schenkt, moet je het
natuurlijk aanvaarden)
• Eenzijdige rechtshandeling.
◦ Bijv. legaat (art. 4:117 lid 1 BW)
• Andere handeling.
◦ Bijv. rechtmatige daad (onverschuldigde betaling) en onrechtmatige daad.
• Ongedaanmakingsverbintenissen.
◦ Bijv. na ontbinding (wederkerige) overeenkomst.
💡 Hoofdregel: bij twee botsende rechten op levering gaat de oudste recht op levering voor. Echter niet als
er al geleverd is (absoluut gaat voor relatief) 3:298 BW.
Situaties
1. Goederenrechtelijk werking met terugwerkende kracht — vernietigbaar/nietig
In Nederland hebben we een causaal leveringsstelsel = voor een geldige overdracht is een geldige titel
nodig. Anders heeft de vernietiging terugwerkende kracht art. 3:53 lid 1 BW
• Titel nietig: wegens strijd met de wet, openbare orde of goede zeden wegens schending van
vormvoorschriften of wegens handelingsonbevoegdheid art. 3:39, 40 en 43 BW.
• Titel vernietigbaar: handelingsonbekwaamheid van een der partijen wegens bedreiging, bedrog of
misbruik van omstandigheden of wegens benadeling van schuldeisers art. 3:32 lid 2, 44, 45 en
6:228 BW.
◦ Bijvoorbeeld wanneer er een koopovereenkomst tot stand door bedreiging. Dan kan je de
titel laten vernietigen wegens bedreiging. Hierdoor vervalt de geldige titel, waardoor de
overdracht niet plaats heeft gevonden. Het goed dat is verkregen onder bedreiging, kan
worden gerevindiceerd.
2. Wel goederenrechtelijk effect maar geen terugwerkende kracht
→ onder meer vervulling van een ontbindende voorwaarde.
Je kan iets leveren onder een ontbindende voorwaarde. Dat houdt dan vervolgens in dat er een overdracht
plaatsvindt waarbij alle voorwaarden zijn voldaan. Echter, als er in de ontbindende voorwaarde wordt
opgesteld dat voor 1 oktober een betaling moet worden voldaan en je te laat bent, dat de overdracht
ontbonden wordt. De verbintenis tot levering is dan vervallen art. 6:22 BW
.ᐟ De vervulling van de ontbindende voorwaarde heeft geen terugwerkende kracht art. 3:38 lid 2 BW, omdat
de titel ten tijde van de levering geldig was.
, 3. Noch goederenrechtelijk effect noch terugwerkende kracht
Bijvoorbeeld de ontbinding wegens tekortkoming art. 6:265, 269 en 271 BW. Met name in geval van
insolventie (faillissement) van debiteur voor crediteur nadelig.
— De aard van ontbinding wegens tekortkoming is anders dan een ontbindende voorwaarde.
Levering
Rechtsgeldige levering
Vereisten:
1. Eis van een goederenrechtelijk overeenkomst
2. Eis van een leveringshandeling (bijvoorbeeld een feitelijke overgave).
De goederenrechtelijke overeenkomst
•
De eis van een leveringshandeling
= De leveringshandeling is afhankelijk van het over te dragen goed.
Goed, zaak en (vermogens)recht
.ᐟ De term goed is een overkoepelende term. Iedere zaak is een goed, maar niet ieder goed is een zaak.
3:1 BW Goederen zijn alle zaken en vermogensrechten
3:2 BW Zaken zijn voor de menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten
3:3 BW Zaken zijn onroerende en roerende zaken
3:6 BW Vermogensrechten
Registerzaken
Voor levering → art. 3:89 lid 1 BW
• Notariële akte
• Inschrijving afschrift/ uittreksel in openbare registers.
Art. 3:89 lid 2 BW: transportakte moet titel ( = rechtsgrond) van de overdracht vermelden
Art. 3:89 lid 3 BW: indien een gevolmachtige bij levering optreedt → de volmacht moet in akte worden
vermeld
Art. 3:20 BW: wanneer niet aan art 3:89 lid 2 en 3 BW voldaan → bewaarder weigert inschrijving in
registers.
Art. 3:89 lid 1-3 BW ook van toepassing op teboekstaande schepen en luchtvaartuigen art. 3:89 lid 4 BW.
Roerende niet-registerzaken art. 3:90
= vervreemder/ houder en vervreemder/ bezitter leveren door bezitsverschaf ng
[zie ook art. 3:112 - 115 BW)
Bijzonderheden t.a.v. levering c.p.
Art. 3:111 BW / art. 3:115 lid 1 sub a: de houder kan niet c.p. leveren! een bezitter wel.
— als houder kan je nooit ineens bezitter worden, zolang blijkt dat hierin geen verandering in is gebracht.
Art. 3:90 lid 2 BW: de bezitter kan wel c.p. leveren maar deze werkt niet tegenover een derde die een
ouder recht op de zaak heeft en die niet instemt met de vervreemding.
— Dus als je bezitter bent, en je gaat c.p. leveren en er is een ouder gerechtigde, wordt de derde niet
beschermd. Ga je feitelijk leveren, dan moet de derde wel te goede trouw zijn als er feitelijk aan hem wordt
geleverd (voorbeeld slide 19, hoorcollege 2).
Levering door ander dan houder of bezitter
Art. 3:95 BW → leverinshandeling door de goederenrechtelijke overeenkomst op te nemen in een daartoe
bestemde akte.
fi
Vereisten:
1. Geldige titel
2. Beschikkingsbevoegdheid
3. Levering
Overdraagbaarheid 3:83 lid 1 BW.
— uitzonderingen bijvoorbeeld:
• Art. 3:226 lid 4 BW (wettelijke uitzondering)
• Erfdienstbaarheid (naar de aard niet zelfstandig overdraagbaar)
◦ Bijvoorbeeld: perceel A en B, en de eigenaar van perceel A wil graag over de grond van
perceel B lopen. Dan kan er een recht van overpad worden gegeven. Perceel A kan haar recht
van overpad niet overdragen. De erfdienstbaarheid zit vast aan de grond, alleen de eigenaar
van perceel A mag over de grond van B lopen. Eigenaar A mag het dus niet verkopen, omdat
het niet overdraagbaar is.
Geldige titel
= juridisch relevante gebeurtenis of handeling waaruit bedoeling blijkt om het goed over te dragen of die van
rechtswege overdracht tot gevolg heeft.
Rechtsfeiten die tot levering verplichten:
• Meerzijdige rechtshandeling.
◦ Bijv. koop-, ruil- of schenkingsovereenkomst (als je aan iemand iets schenkt, moet je het
natuurlijk aanvaarden)
• Eenzijdige rechtshandeling.
◦ Bijv. legaat (art. 4:117 lid 1 BW)
• Andere handeling.
◦ Bijv. rechtmatige daad (onverschuldigde betaling) en onrechtmatige daad.
• Ongedaanmakingsverbintenissen.
◦ Bijv. na ontbinding (wederkerige) overeenkomst.
💡 Hoofdregel: bij twee botsende rechten op levering gaat de oudste recht op levering voor. Echter niet als
er al geleverd is (absoluut gaat voor relatief) 3:298 BW.
Situaties
1. Goederenrechtelijk werking met terugwerkende kracht — vernietigbaar/nietig
In Nederland hebben we een causaal leveringsstelsel = voor een geldige overdracht is een geldige titel
nodig. Anders heeft de vernietiging terugwerkende kracht art. 3:53 lid 1 BW
• Titel nietig: wegens strijd met de wet, openbare orde of goede zeden wegens schending van
vormvoorschriften of wegens handelingsonbevoegdheid art. 3:39, 40 en 43 BW.
• Titel vernietigbaar: handelingsonbekwaamheid van een der partijen wegens bedreiging, bedrog of
misbruik van omstandigheden of wegens benadeling van schuldeisers art. 3:32 lid 2, 44, 45 en
6:228 BW.
◦ Bijvoorbeeld wanneer er een koopovereenkomst tot stand door bedreiging. Dan kan je de
titel laten vernietigen wegens bedreiging. Hierdoor vervalt de geldige titel, waardoor de
overdracht niet plaats heeft gevonden. Het goed dat is verkregen onder bedreiging, kan
worden gerevindiceerd.
2. Wel goederenrechtelijk effect maar geen terugwerkende kracht
→ onder meer vervulling van een ontbindende voorwaarde.
Je kan iets leveren onder een ontbindende voorwaarde. Dat houdt dan vervolgens in dat er een overdracht
plaatsvindt waarbij alle voorwaarden zijn voldaan. Echter, als er in de ontbindende voorwaarde wordt
opgesteld dat voor 1 oktober een betaling moet worden voldaan en je te laat bent, dat de overdracht
ontbonden wordt. De verbintenis tot levering is dan vervallen art. 6:22 BW
.ᐟ De vervulling van de ontbindende voorwaarde heeft geen terugwerkende kracht art. 3:38 lid 2 BW, omdat
de titel ten tijde van de levering geldig was.
, 3. Noch goederenrechtelijk effect noch terugwerkende kracht
Bijvoorbeeld de ontbinding wegens tekortkoming art. 6:265, 269 en 271 BW. Met name in geval van
insolventie (faillissement) van debiteur voor crediteur nadelig.
— De aard van ontbinding wegens tekortkoming is anders dan een ontbindende voorwaarde.
Levering
Rechtsgeldige levering
Vereisten:
1. Eis van een goederenrechtelijk overeenkomst
2. Eis van een leveringshandeling (bijvoorbeeld een feitelijke overgave).
De goederenrechtelijke overeenkomst
•
De eis van een leveringshandeling
= De leveringshandeling is afhankelijk van het over te dragen goed.
Goed, zaak en (vermogens)recht
.ᐟ De term goed is een overkoepelende term. Iedere zaak is een goed, maar niet ieder goed is een zaak.
3:1 BW Goederen zijn alle zaken en vermogensrechten
3:2 BW Zaken zijn voor de menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten
3:3 BW Zaken zijn onroerende en roerende zaken
3:6 BW Vermogensrechten
Registerzaken
Voor levering → art. 3:89 lid 1 BW
• Notariële akte
• Inschrijving afschrift/ uittreksel in openbare registers.
Art. 3:89 lid 2 BW: transportakte moet titel ( = rechtsgrond) van de overdracht vermelden
Art. 3:89 lid 3 BW: indien een gevolmachtige bij levering optreedt → de volmacht moet in akte worden
vermeld
Art. 3:20 BW: wanneer niet aan art 3:89 lid 2 en 3 BW voldaan → bewaarder weigert inschrijving in
registers.
Art. 3:89 lid 1-3 BW ook van toepassing op teboekstaande schepen en luchtvaartuigen art. 3:89 lid 4 BW.
Roerende niet-registerzaken art. 3:90
= vervreemder/ houder en vervreemder/ bezitter leveren door bezitsverschaf ng
[zie ook art. 3:112 - 115 BW)
Bijzonderheden t.a.v. levering c.p.
Art. 3:111 BW / art. 3:115 lid 1 sub a: de houder kan niet c.p. leveren! een bezitter wel.
— als houder kan je nooit ineens bezitter worden, zolang blijkt dat hierin geen verandering in is gebracht.
Art. 3:90 lid 2 BW: de bezitter kan wel c.p. leveren maar deze werkt niet tegenover een derde die een
ouder recht op de zaak heeft en die niet instemt met de vervreemding.
— Dus als je bezitter bent, en je gaat c.p. leveren en er is een ouder gerechtigde, wordt de derde niet
beschermd. Ga je feitelijk leveren, dan moet de derde wel te goede trouw zijn als er feitelijk aan hem wordt
geleverd (voorbeeld slide 19, hoorcollege 2).
Levering door ander dan houder of bezitter
Art. 3:95 BW → leverinshandeling door de goederenrechtelijke overeenkomst op te nemen in een daartoe
bestemde akte.
fi
