Geestelijke stromingen
Samenvatting + toetsvragen
,Inhoudsopgave
Hindoeïsme .................................................................................................................................................... 4
1.2 ....................................................................................................................................................................... 4
1.3 ....................................................................................................................................................................... 4
1.4 Wegen naar verlossing ................................................................................................................................. 4
1.5 de godenwereld ............................................................................................................................................ 5
1.6 ethiek ............................................................................................................................................................ 5
1.7 de religieuze praktijk..................................................................................................................................... 6
1.8 kalender en jaarfeesten ................................................................................................................................ 6
1.9 religieuze leiders ........................................................................................................................................... 7
1.10 hindoes in Nederland .................................................................................................................................. 7
1.11 geschiedenis en hervormers ....................................................................................................................... 7
1.12 Sikhs ............................................................................................................................................................ 7
Boeddhisme.................................................................................................................................................... 7
2.1 naam en oorsprong ...................................................................................................................................... 7
2.2 het leven van de Boeddha............................................................................................................................. 7
2.3 de kern van de leer........................................................................................................................................ 7
2.4 leefregels ...................................................................................................................................................... 8
2.5 bronnen ........................................................................................................................................................ 9
2.6 stromingen in het boeddhisme ..................................................................................................................... 9
2.7 hoe word je boeddhist? ................................................................................................................................ 9
2.8 rituelen en feestdagen ................................................................................................................................ 10
2.9 de ontwikkeling van het boeddhisme ......................................................................................................... 10
Jodendom ..................................................................................................................................................... 11
3.1 naam en oorsprong .................................................................................................................................... 11
3.2 de bronnen: Tenach en Talmoed ................................................................................................................ 11
3.3 de grondslagen van de joodse traditie........................................................................................................ 11
3.4 de geschiedenis van het joodse volk ........................................................................................................... 11
3.5 Leefregels – de geboden of voorschriften (mitswot)................................................................................... 12
3.6 feestdagen .................................................................................................................................................. 12
3.7 overgangsrituelen ....................................................................................................................................... 14
3.8 mystiek........................................................................................................................................................ 15
Christendom ................................................................................................................................................. 15
4.1 naam en oorsprong .................................................................................................................................... 15
4.2 het leven van Jezus ..................................................................................................................................... 15
4.3 de bronnen .................................................................................................................................................. 16
4.4 kernpunten uit de leer van de kerk(en) ....................................................................................................... 16
, 4.5 ethiek en diaconaat .................................................................................................................................... 17
4.6 mystiek en gebed ........................................................................................................................................ 17
4.7 rituelen en sacramenten ............................................................................................................................. 17
4.8 feestdagen .................................................................................................................................................. 18
4.9 Enkele hoofdlijnen uit de geschiedenis van de kerk(en).............................................................................. 19
4.10 afwijkende richtingen ............................................................................................................................... 20
Islam ............................................................................................................................................................. 20
5.1 naam en oorsprong .................................................................................................................................... 20
5.2 Mohammed en zijn opvolging .................................................................................................................... 20
5.3 de bronnen: koran en hadith ...................................................................................................................... 21
5.4 de grondslagen van de islam: de vijf zuilen ................................................................................................ 21
5.5 sjari’a – het rechtssysteem ......................................................................................................................... 22
5.6 theologie ..................................................................................................................................................... 22
5.7 mystiek........................................................................................................................................................ 22
5.8 overgangsrituelen ....................................................................................................................................... 22
5.9 kalender en jaarfeesten .............................................................................................................................. 23
5.11 afwijkende richtingen ............................................................................................................................... 23
Vergelijkenderwijs ........................................................................................................................................ 24
6.1 komen alle religies op hetzelfde neer?........................................................................................................ 24
6.6 de mens – van nature goed of slecht? ........................................................................................................ 24
6.7 leven en dood.............................................................................................................................................. 24
6.9 gestalten van het goddelijke ....................................................................................................................... 24
Humanisme .................................................................................................................................................. 25
Toets – oefenvragen ..................................................................................................................................... 27
,Hindoeïsme
Naam komt van de rivier de Indus. Indiërs noemen hun religie ‘sanatana dharma’ = eeuwige
leer/ bestemming.
Geen stichter.
Twee lagen te onderscheiden:
1. De natuurreligie van de oorspronkelijke bewoners van India. Natuurkrachten werden
als goden gezien: god van het vuur etc.
2. De religie van de Ariërs, die India gingen beheersen.
1.2
De bestemming van de mens ligt in het goddelijke waar het kastenstelsel behoort. Door
geboorte kom je in een kaste (varna), die kleur (varna) geeft aan je leven.
- Brahmanenà priesters, zieners en filosofen, hogere beroepen)
- Ksatriya’sà de strijders: ridders, prinsen, koningen, landbestuurders, militairen.
- Vaisya’sà boeren, kooplieden, handelaren en geschoolde arbeiders.
- Sjoedra’s/ dasa’sà ongeschoolde arbeiders, slaven en bedienden.
Onaanraakbaren= vielen buiten het stelselà dalits. Zij vegen straten, koeienmest
verzamelen etc.
Elke kaste heeft zijn eigen dharma, dus zijn eigen regels.
Voor verlossing moet je je aan de regels houden van je kaste. Via wedergeboorte kun je
hoger komen. Jati= geboorte.
Dharma= natuurwetten + sociale leefregels.
1.3
Bronnen l:
-Veda’s (veda=wetten) in Sankriet geschreven. Oudste bronnen. Alleen de brahmanen
kunnen deze lezen en uitleggen.
-Oepanisjaden (zij die zitten aan de voeten van de leermeester) Brhaman – atman. Tat twam
asi= dat zijt gij. Hier ontstaan opvattingen over karma en reïncarnatie.
Bronnen ll:
-Mahabharataà spannende verhalen en diepzinnige gedachten.
- Bhagavadgita= een stukje van. Krisjna vertelt op welke 3 manieren je verlost kan
worden.
-Ramayana: Koning Rama, Sita, Ravana. Hunaman à apenkoning.
1.4 Wegen naar verlossing
Brahman= het eeuwige goddelijke.
In ieder mens huist de goddelijke essentie die atman genoemd wordt. Dit verhuist van
bestaansvorm naar bestaansvorm (reïncarnatie).
Samsara= de cirkelgang van leven en dood. Hoe je wordt wedergeboren bepaald je karma.
, Als je geen karma vormt kan je ontsnappen uit de samsara, de ware verlossing,
moksja/mukti.
Drie verlossingswegen: marga’s.
1. Karma-margaà de weg van het handelen
je houd je aan je dharma.
2. Bhakti-margaà de weg van de liefdevolle overgave
je overgeven aan een godheid. Populairste manier.
3. Jnana-margaà de weg van het inzicht
mediteren tot je verlichting bereikt.
1.5 de godenwereld
Polytheïsme. Worden geëerd door gebeden, rituelen en hun eten en drinken voor te zetten,
een offer (puja). Daarna mogen ze het opeten.
Visjnoe: vriendelijk en welwillend, de mensheid redden van gevaar. Heeft 10 avatara’s.
Krisjna en Rama zijn het meest bekend.
Laksjimi: de eerste vrouw van Visjnoe. Voorspoed en geluk.
Sjiva: vernietiger. Vier armen en vertrapt een demon. Symboliseert de kringloop van het
universum.
Durga:de echtgenote van Sjiva. Vruchtbaarheid en welvaart.
Brahma: scheppergod. Vier hoofden. Ook wel god van de wijsheid.
Sarasvati: soms als de vrouw en soms als de dochter van Brahma gezien. Creativiteit, kunst
en wetenschap.
Ganesha: Dik mens met een olifantenkop. God van de wijsheid, opruimen van obstakels in je
levensweg.
Hanuman: apenkoning, voorbeeld van trouw en eerlijkheid.
Trimoerti: Visjnoe, Sjiva en Brahma samen. Brahma is de schepper, Visjnoe de beschermer
en Sjiva de vernietiger.
Istadevata: je kan een bijzondere relatie hebben met de godheid naar keuze (istadevata).
De heilige koe: hij staat voor vruchtbaarheid en overvloed. Huis gebruikt voor leer, geeft
melk waar boter van gekarnd kan worden en verdroogde poep is bruikbaar om te koken, etc.
Vlees mag niet gegeten worden, koe wordt gezien als incarnatie van een godin.
1.6 ethiek
Kastenstelsel:
Brahmanen zijn verplicht tot het geven van onderwijs en het verrichten van offers, rituelen
en liefdadigheid.
Ksatriya’s zijn verplicht tot het beschermen van hun onderdanen.
Vaisya’s behoren hun beroep correct uit te oefenen.
Sjoedra’s zijn verplicht om dienstbaar te zijn aan de hogere kasten.
Dalit’s mogen niet eten bij een hogere kasten, dan wordt het eten onrein.
Samenvatting + toetsvragen
,Inhoudsopgave
Hindoeïsme .................................................................................................................................................... 4
1.2 ....................................................................................................................................................................... 4
1.3 ....................................................................................................................................................................... 4
1.4 Wegen naar verlossing ................................................................................................................................. 4
1.5 de godenwereld ............................................................................................................................................ 5
1.6 ethiek ............................................................................................................................................................ 5
1.7 de religieuze praktijk..................................................................................................................................... 6
1.8 kalender en jaarfeesten ................................................................................................................................ 6
1.9 religieuze leiders ........................................................................................................................................... 7
1.10 hindoes in Nederland .................................................................................................................................. 7
1.11 geschiedenis en hervormers ....................................................................................................................... 7
1.12 Sikhs ............................................................................................................................................................ 7
Boeddhisme.................................................................................................................................................... 7
2.1 naam en oorsprong ...................................................................................................................................... 7
2.2 het leven van de Boeddha............................................................................................................................. 7
2.3 de kern van de leer........................................................................................................................................ 7
2.4 leefregels ...................................................................................................................................................... 8
2.5 bronnen ........................................................................................................................................................ 9
2.6 stromingen in het boeddhisme ..................................................................................................................... 9
2.7 hoe word je boeddhist? ................................................................................................................................ 9
2.8 rituelen en feestdagen ................................................................................................................................ 10
2.9 de ontwikkeling van het boeddhisme ......................................................................................................... 10
Jodendom ..................................................................................................................................................... 11
3.1 naam en oorsprong .................................................................................................................................... 11
3.2 de bronnen: Tenach en Talmoed ................................................................................................................ 11
3.3 de grondslagen van de joodse traditie........................................................................................................ 11
3.4 de geschiedenis van het joodse volk ........................................................................................................... 11
3.5 Leefregels – de geboden of voorschriften (mitswot)................................................................................... 12
3.6 feestdagen .................................................................................................................................................. 12
3.7 overgangsrituelen ....................................................................................................................................... 14
3.8 mystiek........................................................................................................................................................ 15
Christendom ................................................................................................................................................. 15
4.1 naam en oorsprong .................................................................................................................................... 15
4.2 het leven van Jezus ..................................................................................................................................... 15
4.3 de bronnen .................................................................................................................................................. 16
4.4 kernpunten uit de leer van de kerk(en) ....................................................................................................... 16
, 4.5 ethiek en diaconaat .................................................................................................................................... 17
4.6 mystiek en gebed ........................................................................................................................................ 17
4.7 rituelen en sacramenten ............................................................................................................................. 17
4.8 feestdagen .................................................................................................................................................. 18
4.9 Enkele hoofdlijnen uit de geschiedenis van de kerk(en).............................................................................. 19
4.10 afwijkende richtingen ............................................................................................................................... 20
Islam ............................................................................................................................................................. 20
5.1 naam en oorsprong .................................................................................................................................... 20
5.2 Mohammed en zijn opvolging .................................................................................................................... 20
5.3 de bronnen: koran en hadith ...................................................................................................................... 21
5.4 de grondslagen van de islam: de vijf zuilen ................................................................................................ 21
5.5 sjari’a – het rechtssysteem ......................................................................................................................... 22
5.6 theologie ..................................................................................................................................................... 22
5.7 mystiek........................................................................................................................................................ 22
5.8 overgangsrituelen ....................................................................................................................................... 22
5.9 kalender en jaarfeesten .............................................................................................................................. 23
5.11 afwijkende richtingen ............................................................................................................................... 23
Vergelijkenderwijs ........................................................................................................................................ 24
6.1 komen alle religies op hetzelfde neer?........................................................................................................ 24
6.6 de mens – van nature goed of slecht? ........................................................................................................ 24
6.7 leven en dood.............................................................................................................................................. 24
6.9 gestalten van het goddelijke ....................................................................................................................... 24
Humanisme .................................................................................................................................................. 25
Toets – oefenvragen ..................................................................................................................................... 27
,Hindoeïsme
Naam komt van de rivier de Indus. Indiërs noemen hun religie ‘sanatana dharma’ = eeuwige
leer/ bestemming.
Geen stichter.
Twee lagen te onderscheiden:
1. De natuurreligie van de oorspronkelijke bewoners van India. Natuurkrachten werden
als goden gezien: god van het vuur etc.
2. De religie van de Ariërs, die India gingen beheersen.
1.2
De bestemming van de mens ligt in het goddelijke waar het kastenstelsel behoort. Door
geboorte kom je in een kaste (varna), die kleur (varna) geeft aan je leven.
- Brahmanenà priesters, zieners en filosofen, hogere beroepen)
- Ksatriya’sà de strijders: ridders, prinsen, koningen, landbestuurders, militairen.
- Vaisya’sà boeren, kooplieden, handelaren en geschoolde arbeiders.
- Sjoedra’s/ dasa’sà ongeschoolde arbeiders, slaven en bedienden.
Onaanraakbaren= vielen buiten het stelselà dalits. Zij vegen straten, koeienmest
verzamelen etc.
Elke kaste heeft zijn eigen dharma, dus zijn eigen regels.
Voor verlossing moet je je aan de regels houden van je kaste. Via wedergeboorte kun je
hoger komen. Jati= geboorte.
Dharma= natuurwetten + sociale leefregels.
1.3
Bronnen l:
-Veda’s (veda=wetten) in Sankriet geschreven. Oudste bronnen. Alleen de brahmanen
kunnen deze lezen en uitleggen.
-Oepanisjaden (zij die zitten aan de voeten van de leermeester) Brhaman – atman. Tat twam
asi= dat zijt gij. Hier ontstaan opvattingen over karma en reïncarnatie.
Bronnen ll:
-Mahabharataà spannende verhalen en diepzinnige gedachten.
- Bhagavadgita= een stukje van. Krisjna vertelt op welke 3 manieren je verlost kan
worden.
-Ramayana: Koning Rama, Sita, Ravana. Hunaman à apenkoning.
1.4 Wegen naar verlossing
Brahman= het eeuwige goddelijke.
In ieder mens huist de goddelijke essentie die atman genoemd wordt. Dit verhuist van
bestaansvorm naar bestaansvorm (reïncarnatie).
Samsara= de cirkelgang van leven en dood. Hoe je wordt wedergeboren bepaald je karma.
, Als je geen karma vormt kan je ontsnappen uit de samsara, de ware verlossing,
moksja/mukti.
Drie verlossingswegen: marga’s.
1. Karma-margaà de weg van het handelen
je houd je aan je dharma.
2. Bhakti-margaà de weg van de liefdevolle overgave
je overgeven aan een godheid. Populairste manier.
3. Jnana-margaà de weg van het inzicht
mediteren tot je verlichting bereikt.
1.5 de godenwereld
Polytheïsme. Worden geëerd door gebeden, rituelen en hun eten en drinken voor te zetten,
een offer (puja). Daarna mogen ze het opeten.
Visjnoe: vriendelijk en welwillend, de mensheid redden van gevaar. Heeft 10 avatara’s.
Krisjna en Rama zijn het meest bekend.
Laksjimi: de eerste vrouw van Visjnoe. Voorspoed en geluk.
Sjiva: vernietiger. Vier armen en vertrapt een demon. Symboliseert de kringloop van het
universum.
Durga:de echtgenote van Sjiva. Vruchtbaarheid en welvaart.
Brahma: scheppergod. Vier hoofden. Ook wel god van de wijsheid.
Sarasvati: soms als de vrouw en soms als de dochter van Brahma gezien. Creativiteit, kunst
en wetenschap.
Ganesha: Dik mens met een olifantenkop. God van de wijsheid, opruimen van obstakels in je
levensweg.
Hanuman: apenkoning, voorbeeld van trouw en eerlijkheid.
Trimoerti: Visjnoe, Sjiva en Brahma samen. Brahma is de schepper, Visjnoe de beschermer
en Sjiva de vernietiger.
Istadevata: je kan een bijzondere relatie hebben met de godheid naar keuze (istadevata).
De heilige koe: hij staat voor vruchtbaarheid en overvloed. Huis gebruikt voor leer, geeft
melk waar boter van gekarnd kan worden en verdroogde poep is bruikbaar om te koken, etc.
Vlees mag niet gegeten worden, koe wordt gezien als incarnatie van een godin.
1.6 ethiek
Kastenstelsel:
Brahmanen zijn verplicht tot het geven van onderwijs en het verrichten van offers, rituelen
en liefdadigheid.
Ksatriya’s zijn verplicht tot het beschermen van hun onderdanen.
Vaisya’s behoren hun beroep correct uit te oefenen.
Sjoedra’s zijn verplicht om dienstbaar te zijn aan de hogere kasten.
Dalit’s mogen niet eten bij een hogere kasten, dan wordt het eten onrein.
