Middeleeuwen (500-1500) Renaissance (1500-1600) Gouden Eeuw (1600-1700) Verlichting (1700-1800) Romantiek (1800-1900) 20e eeuw (1900-2000)
Typering Benedictijnerklooster: ook Wedergeboorte: nieuw In de gouden eeuw was Kennisbron is het Centralisatie: onderwijs Leerplicht werd ingevoerd
buiten de muren bidden en tijdsgeest, herleving van de er meer aandacht voor aangeboren eigen werd vanaf deze tijd aantal schoolkinderen
werken. Niet alleen religie klassieke oudheid. Er was de wetenschap. Na de denkvermogen van de bestuurd vanuit Den nam toe. Meer kritiek op
belangrijk, maar ook een opkomst van de hogere oorlog kwam dit in mens. Men gaat Haag. Door scholen vanwege passieve
ontwikkeling van onderwijs. burgerij en die streefde naar ontwikkeling en waar nadenken over industrialisatie veel werk
kinderen en eenzijdig
Synode van Vaison: alle geleerd-heid, beschaafdheid voorheen taal belangrijk vragen van politieke, door kinderen verricht karakter. Nieuwe school
pastoors dienen en sportiviteit (bourgeois was, was nu biologie, filosofische en tot het kinderwetje van (reformbeweging) moest
leesonderwijs te geven aan gentilhomme). wiskunde en natuur- godsdienstige aard. Van Houten (1874): sterk accent leggen op
jongens die misschien kunde belangrijk. Er Publieke opinie werd kinderen onder 12 jaar individuele aanpak, meer
priester zouden worden. Voorheen leven gericht op werden nieuwe gevoed door huidige geen fabriekswerk. creatieve vakken en
Sluiting van Academie van God (theocentrisch), nu op waarnemingsmogelijk- maandbladen. thematisch onderwijs met
Athene (Plato): gedachte- de mens (antropocentisch) = heden ontdekt door bv Optimistisch de volgende principes:
goed van Klassieke oudheid humanisme. De mens stond Newton (zwaartekracht) De religie staat in levensgevoel (Auguste 1. Pedocentrisme (alles
werd afgesloten. centraal en ging ervan uit Kwam aandacht voor dienst van ethiek: niet Comte). Ontwikkeling afstemmen op kind)
dat het meer in zijn reële werkelijkheid. handelen vanuit mens in drie delen: 2. Individualiteit (verschil
Standenschema: vermogen had dan dat het (Relatieve) vrijheid van godsdienst maar 1. Theologisch (verklaring tussen ieder kind)
- Lehrstand: geestelijken tot nu toe uitte. Men was meningsuiting en druk- vanuit wat goed is. op godddelijke wijze) 3. Zelfwerkzaamheid
- Wehrstand: adel & ridders het niet eens met de kerk en pers eerste vormen 2. Metafysisch (verklaring (creatieve vakken)
- Nährstand: boerenbevolking men moest meer zelf gaan van opinie. Verschil tussen door krachten) 4. Levensschool (vakken uit
doen en dat leidde tot de hogere burgerij en 3. Positivisme: (precieze gewone leven: bakker)
Verworvenheid kerk en reformatie. Reactie op de Wetenschap: gewone volk nam toe: observatie) 5. Totaliteitsonderwijs
samenleving: reformatie is de natuurwetenschappen. standenschema komt (thema uit werkelijkhied)
Niet alleen hier en nu contrareformatie. Zij waren Economie: VOW (1601) terug. Boventoon laat 6. Karaktervorming
(denseits), maar ook wel strenggelovig en leefden en WIC (1621). zich gelden. (opvoeding van het
hiernamaals (jenseits) = volgens de bijbel. Religie: spanning tussen geweten)
liefdadigheid godsdienst en rijkdom. Democratie kwam op. 7. Gemeenschapsschool
Zuiden: katholiek en Scheiding in (sociale opvoeding)
noorden: protestants. wetgevende,
Synode van Dordrecht: uitvoerende en
- Nederlandse bijbel gerechtelijke macht
(Statenvertaling) (trias politica).
- Aandacht voor
leesonderwijs Aufklärung:
- Onderwijs voor iedereen individuele
- Onderwijs onder toezicht wettelijkheid van de
van protestantisme zelfstandige mens
- Leerregels volgens staat centraal: de
orthodox (protestants) mens is zelf in staat
(m.b.v. verstand) om
in vrijheid normen
voor zichzelf vast te
stellen.
, Middeleeuwen (500-1500) Renaissance (1500-1600) Gouden Eeuw (1600-1700) Verlichting (1700-1800) Romantiek (1800-1900) 20e eeuw (1900-2000)
Denkbeeld Kind is van nature zondig Kinderen moesten taal leren Kind is onbeschreven Het kind is van nature Mensen positief (Auguste
(onrechtvaardig/slecht) dus om kennis te genereren om blad (tabula rasa). De goed. Opvoeders Comte). Kennis door
kind moest ‘gerepareerd’ tot beschaving en omgeving en opvoeding dienen zich afzijdig te volgende methode te
worden. Vandaar ootmoed geleerdheid te komen. heeft invloed op hoe het houden. Kind heeft handhaven: observatie,
en zeven werken van kind zich zal gedragen. eigen wil en zal registratie en
barmhartigheid. Ouders moeten goede gelukkig worden. generalisatie.
voorbeeld geven
Weinig hechting tussen Er heerste een gevoel dat de Kinderen meer Men was mondig en
ouder en kind. Het kind was harmonische mens de goede afgeschilderd. Gezin had vertrouwen in
nog niet ontdekt (Ariès). Ze eigenschappen kon behoorde tot het gezin vervolmaking van
maakten deel uit van ontwikkelen met zelf. Er werd veel meer samenleving.
volwassen wereld. verschillende interesse- om het kind gedacht. Kinderen moesten
Toekomstige arbeids- gebieden zoals kennis, worden opgevoed tot
krachten en verzekering ethiek, muziek en Na dat ze in de vorige deugdzame en
voor bezittingen. Kind-zijn lichamelijke vorming. eeuw meer zelf gingen redelijke mensen die
was doorstroom-fase naar nadenken, gingen ze nu op harmonische wijze
volwassen wereld (De Jong). meer uitvinden. met andere omgaan.
Soms werden ze afgestoten Waarneembare was
of geschonken aan het belangrijk!
klooster (Boswell) = do ut
des. Offer aan God dus
verwachtten ze offer terug.
Opvoeding Opvoedingsdoel de zeven Kinderen moesten geleerd, Gezin werd de De mens is van nature Kind als kind gezien. Na WOII moest
deugden (Ootmoed heel beschaafd en sportief zijn basis/fundament van de goed en geneigd om Emoties konden meer wetenschappelijke
belangrijk): (humanist). Ze moesten samenleving. het goede te doen. worden geuit (in de pedagogiek worden
- Voorzichtigheid leren in het Latijn en mens Zeker geen onbezorgd woonkamer). Het kind erkend.
- Standvastigheid moest door onderwijs Ook werd de visie op het kind-bestaan. werd afgeschermd van
- Matigheid opgetild worden over ‘poel kind als kleine Kinderen moesten in volwassen taken.
- Rechtvaardigheid van onwetendheid’. volwassenen in volwassen
- Geloof zakformaat bijgesteld arbeidsproces Meisjes opvoeding:
- Hoop We moeten beschaafd zijn de verschillende meedraaien. zwijgen, zorgen en
- Liefde want wat wij doen in van levensfases werden Landbouw (jongen) liefhebben (echtgenote/
invloed op kinderen. duidelijk (Comenius) en huishouding moeder).
Zeven ondeugden/zonden: Kinderen worden niet (meiden).
- Hoogmoed (superbia) geboren, maar gemaakt Leeftijdsfasen
- Gierigheid (auaritia) (Erasmus). Kinderen werden belangrijker en eerste
- Jaloezie (inuidia) jonggehuwd en Fröbelschool
- Wraak (ira) Kinderen moeten leren om werden nog steeds in (kleuterschool)
- Wellust (luxuria) te redenen en zelf na te volwassen kleding opgericht.
, - Gretigheid (gula) denken. Ook moet men zich afgeschilderd, maar
- Luidheid (accidia) kunnen verplaatsen in het wel al spelend. Jeugd
standpunt van een ander. kreeg aparte
Deugden bereiken door Dus empathisch en zelf kinderkamer =
7 werken van ontdekkend vermogen scheiding tussen
barmhartigheid: volwassen- en
- De hongerige spijzen kinderwereld
- De dorstige laven zichtbaar!
- De naakten kleden
- De vreemdelingen
herbergen
- De zieken verzorgen
- De gevangenen bezoeken
- De doden begraven
Middeleeuwen (500-1500) Renaissance (1500-1600) Gouden Eeuw (1600-1700) Verlichting (1700-1800) Romantiek (1800-1900) 20e eeuw (1900-2000)
Onderwijs School was in dienst van de Onderwijs had aristocratisch Onderwijs is voor Maatschappij tot Nut Onderwijs meer gericht 1. Daltonschool: door
gelovigen. Alleen jongens (adel) karakter doordat de iedereen = aristocratie van ’t Algemeen: op beroepsleven i.p.v. individuele taken
mochten naar school om te voertaal Latijn was, het democratie. Daarnaast beschaving mist door taal. Eerste ambachts- kinderen zelfstandig
lezen, schrijven, bidden en hoofdaccent op moest er les worden onwetendheid. Het school opgericht en laten werken
zingen. Alleen Latijn werd taalgeleerdheid lag gegeven in de Nut ging rapporten Hogere Burger School, 2. Freinetschool: kind mag
gevoerd! (In 750 eerste (praktijkgericht was beter moedertaal en niet in het schrijven voor waardoor kloof tussen zelf kiezen wat hij wil
kloosterschool in NL). voor bevolking) en er Latijn. onderwijs en school en maatschappij leren
schoolgeld betaald moest publiceerde school- verkleind. Meer gericht 3. Vrije school: intrinsieke
Verschillende scholen, zoals: worden. Hoofdaccent lag niet op boeken. op meer kennis voordat ontwikkeling van kind
klooster-, parochie-, taal, maar op realia kinderen gaan werken. 4. Montessorischool:
kathedraal-, paleis/hof- en Er werd in deze tijd gestraft (aardrijkskunde, biologie, Niet ieder kind kreeg Opzieners moesten opvoeding = zelf-
Latijnse school op school met een roe. natuurkunde = nog onderwijs. In school controleren. opvoeding. Op juiste
(bijlesschool). pedagogisch realisme). 1816 1e rijkskweek- - Eerste rijkskweekschool moment de juiste
school waar opgericht in Haarlem. middelen aanreiken
docenten les kregen - Centraal verplicht kunnen ze spontaan veel
Voor het eerst lesmateriaal: NL, lezen leren. School wil zichzelf
speciaal onderwijs: rekenen, schrijven overbodig maken.
onderwijs voor doven - Geschiedenis werd een 5. Jenaplanschool:
belangrijk vak: liefde antropologie,
voor vaderland. pedagogiek en praktijk
- Door letterkast: leren van onderwijs:
lezen en schrijven = - Democratisering:
kennis . Meer gebruik rapporten samen ingevuld
van ondersteunende - Humanisering: spel- en
materialen. werksituaties
- Klassen niet groter dan - Socialisering: viering en
70 leerlingen kringgesprek
- Goed gedrag beloond - Pedagogiek:
Typering Benedictijnerklooster: ook Wedergeboorte: nieuw In de gouden eeuw was Kennisbron is het Centralisatie: onderwijs Leerplicht werd ingevoerd
buiten de muren bidden en tijdsgeest, herleving van de er meer aandacht voor aangeboren eigen werd vanaf deze tijd aantal schoolkinderen
werken. Niet alleen religie klassieke oudheid. Er was de wetenschap. Na de denkvermogen van de bestuurd vanuit Den nam toe. Meer kritiek op
belangrijk, maar ook een opkomst van de hogere oorlog kwam dit in mens. Men gaat Haag. Door scholen vanwege passieve
ontwikkeling van onderwijs. burgerij en die streefde naar ontwikkeling en waar nadenken over industrialisatie veel werk
kinderen en eenzijdig
Synode van Vaison: alle geleerd-heid, beschaafdheid voorheen taal belangrijk vragen van politieke, door kinderen verricht karakter. Nieuwe school
pastoors dienen en sportiviteit (bourgeois was, was nu biologie, filosofische en tot het kinderwetje van (reformbeweging) moest
leesonderwijs te geven aan gentilhomme). wiskunde en natuur- godsdienstige aard. Van Houten (1874): sterk accent leggen op
jongens die misschien kunde belangrijk. Er Publieke opinie werd kinderen onder 12 jaar individuele aanpak, meer
priester zouden worden. Voorheen leven gericht op werden nieuwe gevoed door huidige geen fabriekswerk. creatieve vakken en
Sluiting van Academie van God (theocentrisch), nu op waarnemingsmogelijk- maandbladen. thematisch onderwijs met
Athene (Plato): gedachte- de mens (antropocentisch) = heden ontdekt door bv Optimistisch de volgende principes:
goed van Klassieke oudheid humanisme. De mens stond Newton (zwaartekracht) De religie staat in levensgevoel (Auguste 1. Pedocentrisme (alles
werd afgesloten. centraal en ging ervan uit Kwam aandacht voor dienst van ethiek: niet Comte). Ontwikkeling afstemmen op kind)
dat het meer in zijn reële werkelijkheid. handelen vanuit mens in drie delen: 2. Individualiteit (verschil
Standenschema: vermogen had dan dat het (Relatieve) vrijheid van godsdienst maar 1. Theologisch (verklaring tussen ieder kind)
- Lehrstand: geestelijken tot nu toe uitte. Men was meningsuiting en druk- vanuit wat goed is. op godddelijke wijze) 3. Zelfwerkzaamheid
- Wehrstand: adel & ridders het niet eens met de kerk en pers eerste vormen 2. Metafysisch (verklaring (creatieve vakken)
- Nährstand: boerenbevolking men moest meer zelf gaan van opinie. Verschil tussen door krachten) 4. Levensschool (vakken uit
doen en dat leidde tot de hogere burgerij en 3. Positivisme: (precieze gewone leven: bakker)
Verworvenheid kerk en reformatie. Reactie op de Wetenschap: gewone volk nam toe: observatie) 5. Totaliteitsonderwijs
samenleving: reformatie is de natuurwetenschappen. standenschema komt (thema uit werkelijkhied)
Niet alleen hier en nu contrareformatie. Zij waren Economie: VOW (1601) terug. Boventoon laat 6. Karaktervorming
(denseits), maar ook wel strenggelovig en leefden en WIC (1621). zich gelden. (opvoeding van het
hiernamaals (jenseits) = volgens de bijbel. Religie: spanning tussen geweten)
liefdadigheid godsdienst en rijkdom. Democratie kwam op. 7. Gemeenschapsschool
Zuiden: katholiek en Scheiding in (sociale opvoeding)
noorden: protestants. wetgevende,
Synode van Dordrecht: uitvoerende en
- Nederlandse bijbel gerechtelijke macht
(Statenvertaling) (trias politica).
- Aandacht voor
leesonderwijs Aufklärung:
- Onderwijs voor iedereen individuele
- Onderwijs onder toezicht wettelijkheid van de
van protestantisme zelfstandige mens
- Leerregels volgens staat centraal: de
orthodox (protestants) mens is zelf in staat
(m.b.v. verstand) om
in vrijheid normen
voor zichzelf vast te
stellen.
, Middeleeuwen (500-1500) Renaissance (1500-1600) Gouden Eeuw (1600-1700) Verlichting (1700-1800) Romantiek (1800-1900) 20e eeuw (1900-2000)
Denkbeeld Kind is van nature zondig Kinderen moesten taal leren Kind is onbeschreven Het kind is van nature Mensen positief (Auguste
(onrechtvaardig/slecht) dus om kennis te genereren om blad (tabula rasa). De goed. Opvoeders Comte). Kennis door
kind moest ‘gerepareerd’ tot beschaving en omgeving en opvoeding dienen zich afzijdig te volgende methode te
worden. Vandaar ootmoed geleerdheid te komen. heeft invloed op hoe het houden. Kind heeft handhaven: observatie,
en zeven werken van kind zich zal gedragen. eigen wil en zal registratie en
barmhartigheid. Ouders moeten goede gelukkig worden. generalisatie.
voorbeeld geven
Weinig hechting tussen Er heerste een gevoel dat de Kinderen meer Men was mondig en
ouder en kind. Het kind was harmonische mens de goede afgeschilderd. Gezin had vertrouwen in
nog niet ontdekt (Ariès). Ze eigenschappen kon behoorde tot het gezin vervolmaking van
maakten deel uit van ontwikkelen met zelf. Er werd veel meer samenleving.
volwassen wereld. verschillende interesse- om het kind gedacht. Kinderen moesten
Toekomstige arbeids- gebieden zoals kennis, worden opgevoed tot
krachten en verzekering ethiek, muziek en Na dat ze in de vorige deugdzame en
voor bezittingen. Kind-zijn lichamelijke vorming. eeuw meer zelf gingen redelijke mensen die
was doorstroom-fase naar nadenken, gingen ze nu op harmonische wijze
volwassen wereld (De Jong). meer uitvinden. met andere omgaan.
Soms werden ze afgestoten Waarneembare was
of geschonken aan het belangrijk!
klooster (Boswell) = do ut
des. Offer aan God dus
verwachtten ze offer terug.
Opvoeding Opvoedingsdoel de zeven Kinderen moesten geleerd, Gezin werd de De mens is van nature Kind als kind gezien. Na WOII moest
deugden (Ootmoed heel beschaafd en sportief zijn basis/fundament van de goed en geneigd om Emoties konden meer wetenschappelijke
belangrijk): (humanist). Ze moesten samenleving. het goede te doen. worden geuit (in de pedagogiek worden
- Voorzichtigheid leren in het Latijn en mens Zeker geen onbezorgd woonkamer). Het kind erkend.
- Standvastigheid moest door onderwijs Ook werd de visie op het kind-bestaan. werd afgeschermd van
- Matigheid opgetild worden over ‘poel kind als kleine Kinderen moesten in volwassen taken.
- Rechtvaardigheid van onwetendheid’. volwassenen in volwassen
- Geloof zakformaat bijgesteld arbeidsproces Meisjes opvoeding:
- Hoop We moeten beschaafd zijn de verschillende meedraaien. zwijgen, zorgen en
- Liefde want wat wij doen in van levensfases werden Landbouw (jongen) liefhebben (echtgenote/
invloed op kinderen. duidelijk (Comenius) en huishouding moeder).
Zeven ondeugden/zonden: Kinderen worden niet (meiden).
- Hoogmoed (superbia) geboren, maar gemaakt Leeftijdsfasen
- Gierigheid (auaritia) (Erasmus). Kinderen werden belangrijker en eerste
- Jaloezie (inuidia) jonggehuwd en Fröbelschool
- Wraak (ira) Kinderen moeten leren om werden nog steeds in (kleuterschool)
- Wellust (luxuria) te redenen en zelf na te volwassen kleding opgericht.
, - Gretigheid (gula) denken. Ook moet men zich afgeschilderd, maar
- Luidheid (accidia) kunnen verplaatsen in het wel al spelend. Jeugd
standpunt van een ander. kreeg aparte
Deugden bereiken door Dus empathisch en zelf kinderkamer =
7 werken van ontdekkend vermogen scheiding tussen
barmhartigheid: volwassen- en
- De hongerige spijzen kinderwereld
- De dorstige laven zichtbaar!
- De naakten kleden
- De vreemdelingen
herbergen
- De zieken verzorgen
- De gevangenen bezoeken
- De doden begraven
Middeleeuwen (500-1500) Renaissance (1500-1600) Gouden Eeuw (1600-1700) Verlichting (1700-1800) Romantiek (1800-1900) 20e eeuw (1900-2000)
Onderwijs School was in dienst van de Onderwijs had aristocratisch Onderwijs is voor Maatschappij tot Nut Onderwijs meer gericht 1. Daltonschool: door
gelovigen. Alleen jongens (adel) karakter doordat de iedereen = aristocratie van ’t Algemeen: op beroepsleven i.p.v. individuele taken
mochten naar school om te voertaal Latijn was, het democratie. Daarnaast beschaving mist door taal. Eerste ambachts- kinderen zelfstandig
lezen, schrijven, bidden en hoofdaccent op moest er les worden onwetendheid. Het school opgericht en laten werken
zingen. Alleen Latijn werd taalgeleerdheid lag gegeven in de Nut ging rapporten Hogere Burger School, 2. Freinetschool: kind mag
gevoerd! (In 750 eerste (praktijkgericht was beter moedertaal en niet in het schrijven voor waardoor kloof tussen zelf kiezen wat hij wil
kloosterschool in NL). voor bevolking) en er Latijn. onderwijs en school en maatschappij leren
schoolgeld betaald moest publiceerde school- verkleind. Meer gericht 3. Vrije school: intrinsieke
Verschillende scholen, zoals: worden. Hoofdaccent lag niet op boeken. op meer kennis voordat ontwikkeling van kind
klooster-, parochie-, taal, maar op realia kinderen gaan werken. 4. Montessorischool:
kathedraal-, paleis/hof- en Er werd in deze tijd gestraft (aardrijkskunde, biologie, Niet ieder kind kreeg Opzieners moesten opvoeding = zelf-
Latijnse school op school met een roe. natuurkunde = nog onderwijs. In school controleren. opvoeding. Op juiste
(bijlesschool). pedagogisch realisme). 1816 1e rijkskweek- - Eerste rijkskweekschool moment de juiste
school waar opgericht in Haarlem. middelen aanreiken
docenten les kregen - Centraal verplicht kunnen ze spontaan veel
Voor het eerst lesmateriaal: NL, lezen leren. School wil zichzelf
speciaal onderwijs: rekenen, schrijven overbodig maken.
onderwijs voor doven - Geschiedenis werd een 5. Jenaplanschool:
belangrijk vak: liefde antropologie,
voor vaderland. pedagogiek en praktijk
- Door letterkast: leren van onderwijs:
lezen en schrijven = - Democratisering:
kennis . Meer gebruik rapporten samen ingevuld
van ondersteunende - Humanisering: spel- en
materialen. werksituaties
- Klassen niet groter dan - Socialisering: viering en
70 leerlingen kringgesprek
- Goed gedrag beloond - Pedagogiek:
