Essay angstbehandeling
Angst wordt ook wel omschreven als het ervaren van dreiging en het verliezen van
controle. Angst is een subjectieve ervaring; elk persoon ervaart angst anders (Trimbos
instituut, 2014). Angststoornissen komen niet alleen voor bij jongeren, maar ook bij
65-plussers. Onderzoek toont aan dat 11% van de ouderen (65-plussers) lijdt aan een
angststoornis (Andreas et al., 2017; de Graaf et al., 2012). Ondanks een groeiende
populatie van 65-plussers wereldwijd (WHO, 2021), blijft de toegankelijkheid van
behandeling voor ouderen beperkt. Er zijn twijfels over de effectiviteit van cognitieve
gedragstherapie (CGT) voor ouderen door onvoldoende bewijs. Dit essay onderzoekt
de volgende probleemstelling: "Is cognitieve gedragstherapie bij 65-plussers met een
angststoornis effectief?”
De auteurs (Hendriks et al., 2021) benadrukken dat CGT als eerste keuze wordt
beschouwd voor behandeling van angststoornissen (Carpenter et al., 2018; David et
al.,2018) maar er is discussie over de mate van effectiviteit in vergelijking met jongere
volwassenen. Specifieke protocollen zijn getest in verschillende behandelstudies;
echter ontbreekt empirisch bewijs voor de effectiviteit bij 65-plussers (Oude Voshaar,
2013). Dit komt doordat de steekproefgroottes bij 65-plussers vaak te klein zijn om
overtuigend bewijs aan te tonen en doordat de meeste studies gebaseerd zijn op een
specifieke angststoornis. Daarentegen zijn er ook studies die positieve resultaten
suggereren van de werking van CGT bij 65-plussers, vooral bij gemengde symptomen
van angst en depressie. Uit een van deze onderzoeken blijkt dat bijna 70% van de
ouderen positief reageert op CGT. (Chaplin et al., 2015). Een ander onderzoek toont aan
dat CGT effectief is als je een wachtlijst-controlegroep vergelijkt met een actieve
controleconditie (Hendriks et al., 2008). Meta-analyses tonen dat CGT aanzienlijk
doeltreffender is dan geen behandeling, maar de vergelijking met andere
behandelingen blijft onduidelijk (Gould et al., 2012). Gegevens van hoge kwaliteit zijn
niet aanwezig. Met name voor exposure therapie bij ouderen met angststoornissen
(Jayasinghe et al., 2017).
Vergeleken met de jongere leeftijdscategorie (18-65) zijn er specifieke aandachtspunten
waar men rekening mee moet houden bij een CGT-behandeling van ouderen. Een
aandachtspunt waar rekening mee gehouden moet worden is het gebruik van digitale
ondersteuning. Tegenwoordig wordt er steeds meer gebruikgemaakt van digitale
behandelingen en digitale afname van vragenlijsten. Ouderen vinden dit vaak lastig.
Uit recent onderzoek ervoeren Hendriks en collega’s (2021) dat minder dan 25% van de
ouderen zich bekwaam genoeg voelden om online vragenlijsten in te vullen. Ze willen
liever vragenlijsten op papier. Een ander aandachtspunt waar rekening mee gehouden
moet worden zijn de veranderingen die komen kijken bij het ouder worden. De
beperkingen (somatisch, sensorisch etc.) bepalen vaak wat er precies aangepast
moeten worden. Bepaalde exposure oefeningen kunnen overgeslagen worden om de
problematiek uit de weg te gaan. Exposure is bijna altijd mogelijk ondanks deze
problematiek, zolang er gekeken wordt naar lichamelijke waarnemingen.
Terugkomend op de probleemstelling zullen er een aantal aspecten uitgelicht worden.
Ten eerste is er onvoldoende bewijs over de effectiviteit van CGT bij ouderen;
steekproeven zijn te klein en ze kijken vaak naar specifieke angststoornissen.
Daarentegen zijn er studies die positieve resultaten suggereren van de werking van
CGT bij ouderen. Zo is CGT aanzienlijk doeltreffender dan geen behandeling. Er
moeten wel een aantal aanpassingen plaatsvinden om CGT effectiever te maken voor
ouderen, zoals vragenlijsten op papier of aanpassingen om exposure mogelijk te
maken. Het artikel heeft een overtuigende boodschap omdat verbetering van het
onderzoek benadrukt wordt. Echter is er genoeg bewijs om te laten zien dat CGT
Angst wordt ook wel omschreven als het ervaren van dreiging en het verliezen van
controle. Angst is een subjectieve ervaring; elk persoon ervaart angst anders (Trimbos
instituut, 2014). Angststoornissen komen niet alleen voor bij jongeren, maar ook bij
65-plussers. Onderzoek toont aan dat 11% van de ouderen (65-plussers) lijdt aan een
angststoornis (Andreas et al., 2017; de Graaf et al., 2012). Ondanks een groeiende
populatie van 65-plussers wereldwijd (WHO, 2021), blijft de toegankelijkheid van
behandeling voor ouderen beperkt. Er zijn twijfels over de effectiviteit van cognitieve
gedragstherapie (CGT) voor ouderen door onvoldoende bewijs. Dit essay onderzoekt
de volgende probleemstelling: "Is cognitieve gedragstherapie bij 65-plussers met een
angststoornis effectief?”
De auteurs (Hendriks et al., 2021) benadrukken dat CGT als eerste keuze wordt
beschouwd voor behandeling van angststoornissen (Carpenter et al., 2018; David et
al.,2018) maar er is discussie over de mate van effectiviteit in vergelijking met jongere
volwassenen. Specifieke protocollen zijn getest in verschillende behandelstudies;
echter ontbreekt empirisch bewijs voor de effectiviteit bij 65-plussers (Oude Voshaar,
2013). Dit komt doordat de steekproefgroottes bij 65-plussers vaak te klein zijn om
overtuigend bewijs aan te tonen en doordat de meeste studies gebaseerd zijn op een
specifieke angststoornis. Daarentegen zijn er ook studies die positieve resultaten
suggereren van de werking van CGT bij 65-plussers, vooral bij gemengde symptomen
van angst en depressie. Uit een van deze onderzoeken blijkt dat bijna 70% van de
ouderen positief reageert op CGT. (Chaplin et al., 2015). Een ander onderzoek toont aan
dat CGT effectief is als je een wachtlijst-controlegroep vergelijkt met een actieve
controleconditie (Hendriks et al., 2008). Meta-analyses tonen dat CGT aanzienlijk
doeltreffender is dan geen behandeling, maar de vergelijking met andere
behandelingen blijft onduidelijk (Gould et al., 2012). Gegevens van hoge kwaliteit zijn
niet aanwezig. Met name voor exposure therapie bij ouderen met angststoornissen
(Jayasinghe et al., 2017).
Vergeleken met de jongere leeftijdscategorie (18-65) zijn er specifieke aandachtspunten
waar men rekening mee moet houden bij een CGT-behandeling van ouderen. Een
aandachtspunt waar rekening mee gehouden moet worden is het gebruik van digitale
ondersteuning. Tegenwoordig wordt er steeds meer gebruikgemaakt van digitale
behandelingen en digitale afname van vragenlijsten. Ouderen vinden dit vaak lastig.
Uit recent onderzoek ervoeren Hendriks en collega’s (2021) dat minder dan 25% van de
ouderen zich bekwaam genoeg voelden om online vragenlijsten in te vullen. Ze willen
liever vragenlijsten op papier. Een ander aandachtspunt waar rekening mee gehouden
moet worden zijn de veranderingen die komen kijken bij het ouder worden. De
beperkingen (somatisch, sensorisch etc.) bepalen vaak wat er precies aangepast
moeten worden. Bepaalde exposure oefeningen kunnen overgeslagen worden om de
problematiek uit de weg te gaan. Exposure is bijna altijd mogelijk ondanks deze
problematiek, zolang er gekeken wordt naar lichamelijke waarnemingen.
Terugkomend op de probleemstelling zullen er een aantal aspecten uitgelicht worden.
Ten eerste is er onvoldoende bewijs over de effectiviteit van CGT bij ouderen;
steekproeven zijn te klein en ze kijken vaak naar specifieke angststoornissen.
Daarentegen zijn er studies die positieve resultaten suggereren van de werking van
CGT bij ouderen. Zo is CGT aanzienlijk doeltreffender dan geen behandeling. Er
moeten wel een aantal aanpassingen plaatsvinden om CGT effectiever te maken voor
ouderen, zoals vragenlijsten op papier of aanpassingen om exposure mogelijk te
maken. Het artikel heeft een overtuigende boodschap omdat verbetering van het
onderzoek benadrukt wordt. Echter is er genoeg bewijs om te laten zien dat CGT
