Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
Multinationals & Europese instellingen
Handboek kan je gebruiken als je iets niet begrijpt. Is té uitgebreid om daaruit te leren.
2 invalshoeken: Europees politiek-institutionele invalshoek – bedrijfseconomische invalshoek
Deel 1: De Europees politieke-institutionele context
Inleiding
1. Algemene en praktische informatie
Inhoud:
- Het vak beoogt studenten vertrouwd te maken met diverse aspecten van het
internationale en Europese zakenwezen. Het zakenwezen wordt vanuit twee
invalshoeken geanalyseerd:
o de Europees politiek-institutionele invalshoek en
o de bedrijfseconomische invalshoek.
- Studenten krijgen een beter inzicht in de internationale (Europese omgeving)
waarbinnen multinationale ondernemingen actief zijn en in de werking van de
multinationale onderneming in deze internationale omgeving
Studiemateriaal:
- Slides worden ter beschikking gesteld op Toledo
- Handboek: Cini, M. & Pérez-Solórzano Borragán, N. (eds.),
European Union Politics, Oxford, Oxford University Press, 2019
(sixth edition).
- Aanvullende literatuur:
o Dinan, D. (ed.), Origins and Evolution of the European Union, Oxford,
Oxford University Press, 2014 (Second edition).
o Lenaerts, K. & Van Nuffel, P., Europees recht, Antwerpen, Intersentia,
2017 (zesde editie).
o McCormick, J., Understanding the European
Union, Basingstoke, Palgrave Macmillan, 2014 (sixth edition).
Colleges:
- Woensdag:
o 13u30 – 17u30 (t.e.m. 7 november 2018)
o Spreekuur:
- Woensdag: 12u30 – 13u30, ‘T Serclaes gebouw, B06-21, of op afspraak (e-
mail of )
- Leerresultaten:
- De student identificeert de Europese omgeving waarbinnen bedrijven, en met
name multinationale ondernemingen, actief zijn.
1
,Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
- De student beheerst de belangrijkste Europese beleidsdomeinen inhoudelijk
en met name de implicaties ervan voor het bedrijfsleven.
- De student beheerst de werking van de instellingen van de Europese Unie.
- De student analyseert en legt actuele Europese onderwerpen uit.
Onderwijsmethode:
- Hoorcolleges, discussie en gastlezingen
Evaluatie:
- Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld door de docent(en), zoals
meegedeeld via Toledo en in de examenregeling. Het resultaat wordt
berekend en uitgedrukt met een geheel getal op 20. De punten van het deel
1 en deel 2 worden opgeteld.
- Schriftelijk examen, gesloten boek met open en gesloten vragen
2. Historisch overzicht van de Europese integratie
2.1 Wat is de EU:
Enkele basisbegrippen
Algemene kenmerken van internationale organisaties
- Meerdere staten gaan samenwerken omdat ze bepaalde dingen niet alleen
kunnen realiseren & gemeenschappelijke belangen hebben.
- Organen nodig om de samenwerking te bestendigen.
- Verdrag dat de samenwerking bindend maakt & afspraken vastlegt.
- Organisatie moet internationale rechtspersoonlijkheid hebben.
Supranationale v. intergouvernementele internationale organisaties
o Supranationale internationale organisatie
Deel van de beslissingsmacht wordt afgestaan door een
lidstaat : afstand nemen van een deel van je
soevereiniteit/beslissingsmacht.
Je hebt iets minder te zeggen.
Een lid van een internationale supranationale organisatie kan tegen zijn
wil gebonden zijn aan een bepaalde beslissing
Als je bijvoorbeeld tegen bent, want deze beslissing wordt
genomen door meerderheid.
Organen die bestaan uit rechters, deskundigen of experts die
niet handelen in het belang van bepaalde lidstaat.
o Intergouvernementele internationale organisatie
Geen afstand doen van soevereiniteit.
Lid kan nooit tegen zijn wil gebonden zijn aan bepaalde beslissing.
Leden kunnen vetorecht hebben bij bindende beslissingen.
Europese Unie is overwegend een supranationale internationale organisatie
2
,Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
NAVO: intergouvernementeel
Als je het niet weet zeg je best intergouvernementeel want meeste internationale
organisaties zijn intergouvernementeel.
2.2 Historische context van de Europese integratie:
1. Na WO II: de eerste vormen van samenwerking.
Men moest voorkomen dat zoiets als WO II opnieuw zou gebeuren
landen moesten samenwerken, zelfs met voormalige vijanden.
Samenwerking continueren op permanente basis
Organisatie voor Europese Samenwerking (OEES, 1948):
- Opgericht in kader van Marshall-plan, om economische heropbouw van Europa
te coördineren. In 1960 omgevormd tot Organisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikkeling
- Heropbouw van Europa; Het Marshallplan.
Raad van Europa/Councel of Europe (1949):
- Opgericht om nauwere samenwerking tot stand te brengen, op basis van een
aantal fundamentele beginselen (respect voor rechten van de mens, rechtsstaat
en democratie)
- Winston Churchill: Europese samenwerking is fundamenteel. We moeten op alle
gebieden samenwerking, behalve op militair gebied.
Afzonderlijke internationale organisatie, heeft niks te maken met EU.
47 lidstaten: vrijwel alle landen van Europa zijn lid, veel meer landen
dan EU.
2 landen die geen lid zijn: Wit-Rusland (nog erger dan Rusland qua
dictatuur) & Kosovo.
o Europees Hof van de Rechten van de Mens
Suborgaan van Raad van Europa dat toeziet op naleving
rechten van de mens. Je kan er als individu (dus ook wij) bij
langsgaan wanneer je je tekort gedaan voelt.
Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO, 1949)
- Militair bondgenootschap: opgericht als collectieve verdedigingsorganisatie
(bescherming van de leden tegen een militaire dreiging uit het Oosten)
- Leden van organisaties blijven volledig soeverein
- Gaat over militaire samenwerking.
- Geen louter Europese Organisatie, ook Amerikanen spelen belangrijke rol.
3
, Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
Enkel Raad van Europa is louter Europees
Allemaal gouvernementeel
2. Jaren 50: De eerste stappen in het integratieproces:
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS, 1951)
- Kolen- en staalindustrie van leden werd aan nationale bevoegdheid onttrokken
en onder het gezag gesteld van een onafhankelijke Hoge Autoriteit
- Eerste VOLWAARDIGE supranationale organisatie, 6 landen met hogere
autoriteit
- Wel op een beperkt domein, maar zeer belangrijk domein toen.
Europese Defensie Gemeenschap (EDG, 1952)
- Integratie van strijdkrachten
- Strijdkrachten komen onder supranationaal bevel
- Frankrijk weigert te ratificeren
- Fransen wouden de Britten erbij
Is er niet gekomen door deze 3 bovenste redenen
West-Europese Unie (WEU, 1954)
- Alternatief voor EDG: gebaseerd op beginsel van collectieve verdediging
- Militair bondgenootschap onder West-Europese landen, met 2 belangrijke
verschillen
o WEU: intergouvernementeel (belangrijk voor de Fransen)
o Britten waren erbij (nog belangrijker voor de Fransen)
Opgeheven in 2011, bestaat niet meer
Europese Economische Gemeenschap en Europese Gemeenschap
voor Atoomenergie (EEG en EURATOM, Verdragen van Rome, 1957)
- Economische integratie bevorderen door:
o De oprichting van een gemeenschappelijke markt en een
gemeenschappelijk mededingingsbeleid, landbouw-, handels- en
transportbeleid
o Gebaseerd op de principes van de EGKS mits enkele aanpassingen
3. Jaren 60: De Europese integratie in crisis
- Fusieverdrag (1965)
- Lege-stoel-politiek van Frankrijk (1965)
- Compromis van Luxemburg (1966)
4
Multinationals & Europese instellingen
Handboek kan je gebruiken als je iets niet begrijpt. Is té uitgebreid om daaruit te leren.
2 invalshoeken: Europees politiek-institutionele invalshoek – bedrijfseconomische invalshoek
Deel 1: De Europees politieke-institutionele context
Inleiding
1. Algemene en praktische informatie
Inhoud:
- Het vak beoogt studenten vertrouwd te maken met diverse aspecten van het
internationale en Europese zakenwezen. Het zakenwezen wordt vanuit twee
invalshoeken geanalyseerd:
o de Europees politiek-institutionele invalshoek en
o de bedrijfseconomische invalshoek.
- Studenten krijgen een beter inzicht in de internationale (Europese omgeving)
waarbinnen multinationale ondernemingen actief zijn en in de werking van de
multinationale onderneming in deze internationale omgeving
Studiemateriaal:
- Slides worden ter beschikking gesteld op Toledo
- Handboek: Cini, M. & Pérez-Solórzano Borragán, N. (eds.),
European Union Politics, Oxford, Oxford University Press, 2019
(sixth edition).
- Aanvullende literatuur:
o Dinan, D. (ed.), Origins and Evolution of the European Union, Oxford,
Oxford University Press, 2014 (Second edition).
o Lenaerts, K. & Van Nuffel, P., Europees recht, Antwerpen, Intersentia,
2017 (zesde editie).
o McCormick, J., Understanding the European
Union, Basingstoke, Palgrave Macmillan, 2014 (sixth edition).
Colleges:
- Woensdag:
o 13u30 – 17u30 (t.e.m. 7 november 2018)
o Spreekuur:
- Woensdag: 12u30 – 13u30, ‘T Serclaes gebouw, B06-21, of op afspraak (e-
mail of )
- Leerresultaten:
- De student identificeert de Europese omgeving waarbinnen bedrijven, en met
name multinationale ondernemingen, actief zijn.
1
,Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
- De student beheerst de belangrijkste Europese beleidsdomeinen inhoudelijk
en met name de implicaties ervan voor het bedrijfsleven.
- De student beheerst de werking van de instellingen van de Europese Unie.
- De student analyseert en legt actuele Europese onderwerpen uit.
Onderwijsmethode:
- Hoorcolleges, discussie en gastlezingen
Evaluatie:
- Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld door de docent(en), zoals
meegedeeld via Toledo en in de examenregeling. Het resultaat wordt
berekend en uitgedrukt met een geheel getal op 20. De punten van het deel
1 en deel 2 worden opgeteld.
- Schriftelijk examen, gesloten boek met open en gesloten vragen
2. Historisch overzicht van de Europese integratie
2.1 Wat is de EU:
Enkele basisbegrippen
Algemene kenmerken van internationale organisaties
- Meerdere staten gaan samenwerken omdat ze bepaalde dingen niet alleen
kunnen realiseren & gemeenschappelijke belangen hebben.
- Organen nodig om de samenwerking te bestendigen.
- Verdrag dat de samenwerking bindend maakt & afspraken vastlegt.
- Organisatie moet internationale rechtspersoonlijkheid hebben.
Supranationale v. intergouvernementele internationale organisaties
o Supranationale internationale organisatie
Deel van de beslissingsmacht wordt afgestaan door een
lidstaat : afstand nemen van een deel van je
soevereiniteit/beslissingsmacht.
Je hebt iets minder te zeggen.
Een lid van een internationale supranationale organisatie kan tegen zijn
wil gebonden zijn aan een bepaalde beslissing
Als je bijvoorbeeld tegen bent, want deze beslissing wordt
genomen door meerderheid.
Organen die bestaan uit rechters, deskundigen of experts die
niet handelen in het belang van bepaalde lidstaat.
o Intergouvernementele internationale organisatie
Geen afstand doen van soevereiniteit.
Lid kan nooit tegen zijn wil gebonden zijn aan bepaalde beslissing.
Leden kunnen vetorecht hebben bij bindende beslissingen.
Europese Unie is overwegend een supranationale internationale organisatie
2
,Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
NAVO: intergouvernementeel
Als je het niet weet zeg je best intergouvernementeel want meeste internationale
organisaties zijn intergouvernementeel.
2.2 Historische context van de Europese integratie:
1. Na WO II: de eerste vormen van samenwerking.
Men moest voorkomen dat zoiets als WO II opnieuw zou gebeuren
landen moesten samenwerken, zelfs met voormalige vijanden.
Samenwerking continueren op permanente basis
Organisatie voor Europese Samenwerking (OEES, 1948):
- Opgericht in kader van Marshall-plan, om economische heropbouw van Europa
te coördineren. In 1960 omgevormd tot Organisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikkeling
- Heropbouw van Europa; Het Marshallplan.
Raad van Europa/Councel of Europe (1949):
- Opgericht om nauwere samenwerking tot stand te brengen, op basis van een
aantal fundamentele beginselen (respect voor rechten van de mens, rechtsstaat
en democratie)
- Winston Churchill: Europese samenwerking is fundamenteel. We moeten op alle
gebieden samenwerking, behalve op militair gebied.
Afzonderlijke internationale organisatie, heeft niks te maken met EU.
47 lidstaten: vrijwel alle landen van Europa zijn lid, veel meer landen
dan EU.
2 landen die geen lid zijn: Wit-Rusland (nog erger dan Rusland qua
dictatuur) & Kosovo.
o Europees Hof van de Rechten van de Mens
Suborgaan van Raad van Europa dat toeziet op naleving
rechten van de mens. Je kan er als individu (dus ook wij) bij
langsgaan wanneer je je tekort gedaan voelt.
Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO, 1949)
- Militair bondgenootschap: opgericht als collectieve verdedigingsorganisatie
(bescherming van de leden tegen een militaire dreiging uit het Oosten)
- Leden van organisaties blijven volledig soeverein
- Gaat over militaire samenwerking.
- Geen louter Europese Organisatie, ook Amerikanen spelen belangrijke rol.
3
, Nausica Cours Multinationals & Europese Instellingen 2019-2020 Ann Pauwels
Enkel Raad van Europa is louter Europees
Allemaal gouvernementeel
2. Jaren 50: De eerste stappen in het integratieproces:
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS, 1951)
- Kolen- en staalindustrie van leden werd aan nationale bevoegdheid onttrokken
en onder het gezag gesteld van een onafhankelijke Hoge Autoriteit
- Eerste VOLWAARDIGE supranationale organisatie, 6 landen met hogere
autoriteit
- Wel op een beperkt domein, maar zeer belangrijk domein toen.
Europese Defensie Gemeenschap (EDG, 1952)
- Integratie van strijdkrachten
- Strijdkrachten komen onder supranationaal bevel
- Frankrijk weigert te ratificeren
- Fransen wouden de Britten erbij
Is er niet gekomen door deze 3 bovenste redenen
West-Europese Unie (WEU, 1954)
- Alternatief voor EDG: gebaseerd op beginsel van collectieve verdediging
- Militair bondgenootschap onder West-Europese landen, met 2 belangrijke
verschillen
o WEU: intergouvernementeel (belangrijk voor de Fransen)
o Britten waren erbij (nog belangrijker voor de Fransen)
Opgeheven in 2011, bestaat niet meer
Europese Economische Gemeenschap en Europese Gemeenschap
voor Atoomenergie (EEG en EURATOM, Verdragen van Rome, 1957)
- Economische integratie bevorderen door:
o De oprichting van een gemeenschappelijke markt en een
gemeenschappelijk mededingingsbeleid, landbouw-, handels- en
transportbeleid
o Gebaseerd op de principes van de EGKS mits enkele aanpassingen
3. Jaren 60: De Europese integratie in crisis
- Fusieverdrag (1965)
- Lege-stoel-politiek van Frankrijk (1965)
- Compromis van Luxemburg (1966)
4
