Onderzoekend en ontdekkend leren
2020-2021
Naam student: Kim Bronswijk
Studentennummer: 642575
Klas: DHPABOVT1A
Begeleider: Nick de Vos
Datum van inleveren: 18 juni 2021
1
,Voorwoord
Mijn naam is Kim Bronswijk en ik ben eerstejaars pabostudent. Ik loop stage op Pieter van der Plas
school in groep 3. Het onderwerp van dit onderzoek is: onderzoekend en ontdekkend leren. In dit
onderzoek is te lezen hoe ik als eerstejaars pabostudent een rijke leeromgeving ontwerp in de
praktijk met behulp van het vorige onderzoek (rijke leeromgeving). Daarnaast wordt het ontwerp ook
geëvalueerd.
Ik vond het ontwerp erg interessant om uit te voeren. Het is voor groep 3 niet gebruikelijk om een
hoek te hebben in de klas waar ze rollenspel kunnen uitvoeren. Desondanks waren de leerlingen en
de leerkracht erg enthousiast.
Ik wil wel nog een aantal personen bedanken. Ten eerste wil ik mijn praktijkbegeleidster Judith
Barendse bedanken, zonder haar had ik nooit de observaties en de hoek kunnen uitvoeren. Ik wil
Niels Kaltner en Marloes van den Boogaardt bedankten voor het geven van de feedback op het
ontwerpschema. Ook wil ik Diana Gerritsen en Annemieke Epema bedanken voor het geven van de
duidelijke colleges en de expertfeedback op mijn ontwerpschema.
Kim Bronswijk
Honselersdijk
8 juni 2021
2
,Inhoudsopgave
Voorwoord.............................................................................................................................................2
1. Inleiding..............................................................................................................................................4
1.1 Ontwerpeisen en evaluatiecriteria...........................................................................................4
2. Resultaten en Analyse........................................................................................................................6
Materialen en in de ruimte is er:.......................................................................................................6
De ruimte is, in de hoek is ruimte voor en de leerlingen kunnen er:.................................................6
3. Conclusie en evaluatie........................................................................................................................6
4. Reflectie..............................................................................................................................................7
Bronnenlijst............................................................................................................................................9
Bijlage 1: Volledig ingevuld invulschema ontwerptaak.........................................................................10
Bijlage 2: ingevuld schema met de resultaten van de observaties naar aanleiding van de Leuvense
betrokkenheidsschaal...........................................................................................................................12
Bijlage 3: ingevuld schema van de observatie van spel van drie kinderen op basis van de literatuur
(jonge kind)...........................................................................................................................................16
Bijlage 4: bijgesteld invulschema ontwerptaak op basis van de gekregen feedback en de evaluaties. 18
Bijlage 5: ingevulde feedbackschema’s................................................................................................20
Feedback gekregen..........................................................................................................................20
Gegeven feedback...........................................................................................................................22
Bijlage 6: Lesvoorbereidingen...............................................................................................................24
Bijlage 7: Bewijsdossier leeruitkomsten Onderzoekend en ontdekkend leren.....................................31
3
, 1. Inleiding
Dit onderzoek gaat veder in op het onderzoek rijke leeromgeving. In het onderzoek rijke
leeromgeving is er gekeken naar wat een rijke leeromgeving inhoudt, wat de leraar kan doen om de
omgeving zo rijk mogelijk te maken en wat er zichtbaar is als kinderen in een rijke leeromgeving bezig
zijn. Dit is onderzocht in de theorie en in de praktijk. Hieruit is gekomen dat een rijke leeromgeving
een omgeving is waarin het leerproces van de leerling optimaal wordt bevorderd. Door de leerlingen
uit te dagen, voor verschillende activiteiten en materialen te zorgen, leerlingen te laten
experimenteren en zelf met oplossingen te laten komen en te zorgen dat de leerlingen nieuwsgierig,
gemotiveerd en betrokken zijn.
Uit het onderzoek rijke leeromgeving en de conclusie die daarbij hoorde zijn ontwerpeisen ontstaan
om een rijke leeromgeving bij mij in groep 3 te creëren. Deze ontwerpeisen en evaluatiecriteria zijn
uitgebreid beschreven in paragraaf 1.1 Daarnaast wordt er in dit onderzoek antwoord gegeven op de
volgende hoofdvraag:
Hoe kan in groep 3 van de Pieter van der Plas school een rijke(re) leeromgeving voor het kind
worden gecreëerd?
1.1 Ontwerpeisen en evaluatiecriteria
Vanuit het vorige onderzoek zijn er een aantal ontwerpeisen en evaluatie criteria/doelen opgesteld,
gebaseerd op de resultaten van de theorie en het praktijkonderzoek Rijke leeromgeving. Deze zijn
hieronder beschreven. De evaluatie criteria/doelen zijn ervoor zodat er gemeten kan worden in
hoeverre de ontwerpeisen zijn bereikt.
Ontwerpeisen Evaluatie criteria/doelen:
Wanneer weet ik dat het gelukt is?
Materialen 1: Materialen zijn uitdagend. 1: De leerlingen zijn betrokken, dit kan
2: Materialen zijn passend bij het ik meten door bij bijlage 2 de Leuvense
thema. betrokkenheidschaal te gebruiken.
3: De materialen zijn veilig. 2: Als de materialen leiden tot
4: Er zijn voldoende materialen rollenspel. Dit kan ik meten door het
aanwezig, dat betekent niet te veel observatieformulier van
en niet te weinig. spelontwikkeling te gebruiken in bijlage
3.
3: De leerlingen raken niet gewond.
4: Als er met alle materialen gespeeld
wordt en de leerlingen zich niet gaan
vervelen.
De ruimte is 1: De ruimte is uitnodigend. 1: De leerlingen willen er graag spelen
2: De ruimte sluit aan bij de en de leerlingen zijn betrokken als ze in
belevingswereld van de leerlingen. de hoek spelen. Dit kan ik meten door
bij bijlage 2 de Leuvense
betrokkenheidschaal te gebruiken.
2: Als de leerlingen tijdens de mindmap
met verschillende ideeën komen en
wellicht zelf materialen meenemen.
In de hoek is 1: De leerlingen zelf oplossingen te 1: Ik kan dit meten door naar de
ruimte voor laten bedenken/ onderzoeken. spelontwikkeling en naar het gedrag
2: Zelfstandigheid. van de leerlingen te kijken.
3: Eigen inbreng van leerlingen. 2: De leerlingen kunnen zonder mijn
4
2020-2021
Naam student: Kim Bronswijk
Studentennummer: 642575
Klas: DHPABOVT1A
Begeleider: Nick de Vos
Datum van inleveren: 18 juni 2021
1
,Voorwoord
Mijn naam is Kim Bronswijk en ik ben eerstejaars pabostudent. Ik loop stage op Pieter van der Plas
school in groep 3. Het onderwerp van dit onderzoek is: onderzoekend en ontdekkend leren. In dit
onderzoek is te lezen hoe ik als eerstejaars pabostudent een rijke leeromgeving ontwerp in de
praktijk met behulp van het vorige onderzoek (rijke leeromgeving). Daarnaast wordt het ontwerp ook
geëvalueerd.
Ik vond het ontwerp erg interessant om uit te voeren. Het is voor groep 3 niet gebruikelijk om een
hoek te hebben in de klas waar ze rollenspel kunnen uitvoeren. Desondanks waren de leerlingen en
de leerkracht erg enthousiast.
Ik wil wel nog een aantal personen bedanken. Ten eerste wil ik mijn praktijkbegeleidster Judith
Barendse bedanken, zonder haar had ik nooit de observaties en de hoek kunnen uitvoeren. Ik wil
Niels Kaltner en Marloes van den Boogaardt bedankten voor het geven van de feedback op het
ontwerpschema. Ook wil ik Diana Gerritsen en Annemieke Epema bedanken voor het geven van de
duidelijke colleges en de expertfeedback op mijn ontwerpschema.
Kim Bronswijk
Honselersdijk
8 juni 2021
2
,Inhoudsopgave
Voorwoord.............................................................................................................................................2
1. Inleiding..............................................................................................................................................4
1.1 Ontwerpeisen en evaluatiecriteria...........................................................................................4
2. Resultaten en Analyse........................................................................................................................6
Materialen en in de ruimte is er:.......................................................................................................6
De ruimte is, in de hoek is ruimte voor en de leerlingen kunnen er:.................................................6
3. Conclusie en evaluatie........................................................................................................................6
4. Reflectie..............................................................................................................................................7
Bronnenlijst............................................................................................................................................9
Bijlage 1: Volledig ingevuld invulschema ontwerptaak.........................................................................10
Bijlage 2: ingevuld schema met de resultaten van de observaties naar aanleiding van de Leuvense
betrokkenheidsschaal...........................................................................................................................12
Bijlage 3: ingevuld schema van de observatie van spel van drie kinderen op basis van de literatuur
(jonge kind)...........................................................................................................................................16
Bijlage 4: bijgesteld invulschema ontwerptaak op basis van de gekregen feedback en de evaluaties. 18
Bijlage 5: ingevulde feedbackschema’s................................................................................................20
Feedback gekregen..........................................................................................................................20
Gegeven feedback...........................................................................................................................22
Bijlage 6: Lesvoorbereidingen...............................................................................................................24
Bijlage 7: Bewijsdossier leeruitkomsten Onderzoekend en ontdekkend leren.....................................31
3
, 1. Inleiding
Dit onderzoek gaat veder in op het onderzoek rijke leeromgeving. In het onderzoek rijke
leeromgeving is er gekeken naar wat een rijke leeromgeving inhoudt, wat de leraar kan doen om de
omgeving zo rijk mogelijk te maken en wat er zichtbaar is als kinderen in een rijke leeromgeving bezig
zijn. Dit is onderzocht in de theorie en in de praktijk. Hieruit is gekomen dat een rijke leeromgeving
een omgeving is waarin het leerproces van de leerling optimaal wordt bevorderd. Door de leerlingen
uit te dagen, voor verschillende activiteiten en materialen te zorgen, leerlingen te laten
experimenteren en zelf met oplossingen te laten komen en te zorgen dat de leerlingen nieuwsgierig,
gemotiveerd en betrokken zijn.
Uit het onderzoek rijke leeromgeving en de conclusie die daarbij hoorde zijn ontwerpeisen ontstaan
om een rijke leeromgeving bij mij in groep 3 te creëren. Deze ontwerpeisen en evaluatiecriteria zijn
uitgebreid beschreven in paragraaf 1.1 Daarnaast wordt er in dit onderzoek antwoord gegeven op de
volgende hoofdvraag:
Hoe kan in groep 3 van de Pieter van der Plas school een rijke(re) leeromgeving voor het kind
worden gecreëerd?
1.1 Ontwerpeisen en evaluatiecriteria
Vanuit het vorige onderzoek zijn er een aantal ontwerpeisen en evaluatie criteria/doelen opgesteld,
gebaseerd op de resultaten van de theorie en het praktijkonderzoek Rijke leeromgeving. Deze zijn
hieronder beschreven. De evaluatie criteria/doelen zijn ervoor zodat er gemeten kan worden in
hoeverre de ontwerpeisen zijn bereikt.
Ontwerpeisen Evaluatie criteria/doelen:
Wanneer weet ik dat het gelukt is?
Materialen 1: Materialen zijn uitdagend. 1: De leerlingen zijn betrokken, dit kan
2: Materialen zijn passend bij het ik meten door bij bijlage 2 de Leuvense
thema. betrokkenheidschaal te gebruiken.
3: De materialen zijn veilig. 2: Als de materialen leiden tot
4: Er zijn voldoende materialen rollenspel. Dit kan ik meten door het
aanwezig, dat betekent niet te veel observatieformulier van
en niet te weinig. spelontwikkeling te gebruiken in bijlage
3.
3: De leerlingen raken niet gewond.
4: Als er met alle materialen gespeeld
wordt en de leerlingen zich niet gaan
vervelen.
De ruimte is 1: De ruimte is uitnodigend. 1: De leerlingen willen er graag spelen
2: De ruimte sluit aan bij de en de leerlingen zijn betrokken als ze in
belevingswereld van de leerlingen. de hoek spelen. Dit kan ik meten door
bij bijlage 2 de Leuvense
betrokkenheidschaal te gebruiken.
2: Als de leerlingen tijdens de mindmap
met verschillende ideeën komen en
wellicht zelf materialen meenemen.
In de hoek is 1: De leerlingen zelf oplossingen te 1: Ik kan dit meten door naar de
ruimte voor laten bedenken/ onderzoeken. spelontwikkeling en naar het gedrag
2: Zelfstandigheid. van de leerlingen te kijken.
3: Eigen inbreng van leerlingen. 2: De leerlingen kunnen zonder mijn
4
