Samenvatting - GGZ: LPD Herstelondersteunde zorg

LPD Geestelijke gezondheidszorg
Inleiding
 Werken met zorgvragers met een psychische, of psychosociale
kwetsbaarheid is altijd maatwerk


Casussen Sara en Pierre
Algemeen opname verloop op een behandelafdeling
3 fases:
 Observatieperiode
o Kans om tot rust te komen & aanpassen aan nieuwe omgeving
o Duur van deze fase = individueel
o Dagelijkse evaluatie
o Medicatie voorgeschreven, labo-onderzoeken, EKG & eeg
o Geen of beperkt bezoek toegestaan
o Kan nog verder doorverwezen worden naar andere afdeling

 Behandelfase
o Therapieën (creatieve therapie, sporttherapie, muziektherapie…)
o Psycho-educatie
o Trainingen (crisisvaardigheidstraining,
emotieregulatievaardigheidstraining…)
o Individuele gesprekken
o Partner- en gezinsgesprekken…
o Opbouw qua intensiteit en inhoud
 Bv. van enkele uren therapie -> vol therapieschema
 Bv. bezoek eerst enkel op afdeling -> naar huis in het
weekend

 Terugkeer naar huis & nazorg voorbereiden
o Soms tussenstap (dag therapie / beschut wonen)
o Soms verdere ambulante opvolging via huisarts, psycholoog,
psychiater, Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg 1
o Soms psychiatrische thuiszorg
o Soms geen verdere opvolging nodig




1
Ambulante tweede lijndienst die begeleiding en behandeling aanbiedt aan volwassenen,
ouderen en kinderen met psychische problemen. Er wordt ook meegewerkt aan
preventieve activiteiten en aan vorming van andere hulpverleners.

,Inleiding in de herstel ondersteunende zorg
Visie en theoretische uitgangspunten van herstel
ondersteunende zorg
3 basisprincipes, uitgangspunten herstelgericht werken
1. Herstellen is de zoektocht naar kwaliteit van leven
 Definitie:
o “Onder herstel verstaan we een uniek en persoonlijk proces waarin
iemand weer zelfvertrouwen krijgt, beter leert omgaan met zijn
kwetsbaarheid en opnieuw sociale rollen gaat vervullen”
 Niet hetzelfde als genezen:
o Genezen = terugkeren naar de situatie zoals die voor de ziekte was
 Lukt voor vele mensen niet
 Individueel proces van helen
o Het leren leven met een ziekte
o Het leren leven met de gevolgen hiervan zoals stigmatisering
 Herstel = algemene zin over groei- en ontwikkelingsprocessen
o Omschrijving: herwinnen / versterken van de ervaren kwaliteit van
leven door de zorgvrager
 Herstelgericht werken = ondersteunen van deze zoektocht naar kwaliteit
van leven
Kwaliteit van leven (her)vinden op verschillende domeinen
Den Hollander en Wilken:

Persoonlijke domeinen Levensdomeinen
(jij als individu) (activiteiten en sociale rollen)
Zelfzorg en zorg voor anderen Wonen
Welzijn en gezondheid Werken
Veiligheid Leren
Sociale relaties Vrije tijd

, 4 vormen van herstel
(van der Stel, den Hollander en Wilken)

Klinisch (of medisch)  Herstellen van de aandoening zelf
herstel  Verminderen / onder controle krijgen van
symptomen
 Terugvalpreventie
 Afhankelijk van type aandoening: streven
naar ‘genezen’
 Therapie (o.a. psychotherapie, medicatie,
somatische zorgen)
Persoonlijk herstel  Verwerken van wat is gebeurd
 Bewust worden van eigen krachten
 Betekent vaak ook: herwinnen van eigen
identiteit
 Men wordt eigen ziekte
stoornis/kwetsbaarheid (zelfstigma)
 Omgaan met kwetsbaarheid
 Ruimte vrij -> op zoek gaan naar wie men is
naast de kwetsbaarheid of aandoening
Functioneel herstel  Herstellen van psychische functies die ten
gevolge van de kwetsbaarheid zijn aangetast
/ niet goed ontwikkeld zijn
 -> zelfregulatie: zelfbeheersing, overzicht
kunnen houden, kunnen plannen, zichzelf
kunnen motiveren, regie kunnen nemen over
eigen leven…
 Meer greep op zichzelf
 In staat om aan doelen en wensen te werken
Sociaal (of  Verbeteren van positie binnen sociale
maatschappelijk) herstel relaties & maatschappij
 Participatie op vlak van wonen, werken,
leren & ontspannen
 Vervullen van sociale rollen die gewaardeerd
worden door anderen

,  Persoonlijk herstel in het midden: motor voor de andere vormen van
herstel
 In persoonlijk herstel komen de andere vormen van herstel samen:
o De zv geeft betekenis aan het functioneel, klinisch en sociaal herstel
 De zv zal (vanuit persoonlijk herstel) prioriteiten stellen binnen het eigen
herstelproces
 Als hulpverlener dus niet zelf bepalen wat herstellen precies inhoudt voor
de zv
o Je neemt de regie over van de zv (= geen maatwerk bieden)
o Je ‘vergeet’ aandacht te hebben voor wat de ziekte betekent voor de
zv
 -> De kunst bestaat erin om vanuit de relatie met de zv te (helpen) zoeken
naar de betekenis die de kwetsbaarheid heeft voor de zv en op welke
manier klinisch herstel mee een antwoord kan bieden in het leren omgaan
met de ervaren beperkingen



2. Herstellen is een gefaseerd proces
 Het herstelproces verloopt niet lineair
 In sommige herstelprocessen zijn de fasen nauwelijks van elkaar te
onderscheiden


De faseringen van het herstelproces van Gagne

Overweldigd worden door  Controleverlies & desintegratie
de aandoening  Overlevingsmodus en probeert zich fysiek
en mentaal staande te houden
 Gevoelens van machteloosheid,
hopeloosheid en isolement van zichzelf,
anderen en zijn omgeving staan centraal
 Zv komt in patiënten rol terecht & andere
sociale rollen verdwijnen naar de
achtergrond
Worstelen met de  Duidelijker wat de consequenties van zijn
aandoening ziekte zijn
 Aandacht van zv schuift naar een
heroriëntatie
 Angst om opnieuw overmand te worden
door ziekte is nog aanwezig
 De vraag hoe hij met ziekte kan leven
 Worstelt met gebrek aan vertrouwen
 Moet opnieuw zoeken naar eigen identiteit
 Verwerkingsproces komt bij zv op gang:
ontkenning, wanhoop, woede en rouw
kunnen optreden
 Rolverwarring
 Mogelijke aanpassingsproblemen
 Worsteling met zingevingsvraagstuk
 Gaandeweg meer rust en controle
 Aandacht van zv verschuift van wat (nog)
niet kan naar wat wel kan