OWE 4 ZORG IN DE KETEN
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
WEEK 1; CVA, CEREBROVASCULAIR ACCIDENT
De hersenen hebben twee belangrijke functies.
1. Regulatie : Het aanpassen van sterkte van een functie aan veranderingen.
2. Integratie / coördinatie : Het aanpassen van functies op elkaar.
Bijvoorbeeld : Je bevindt je in een gevaarlijke situatie. Er rent een leeuw op je af. Jou
hersenen moeten je spieren aanzetten tot rennen, je ademhaling versnellen en je hartactiviteit
stimuleren. Deze organen moeten dezelfde richtingen op worden gestuurd. Je ademhaling mag
niet langzamer worden, terwijl je hartactiviteit omhoog gaat.
Het zenuwstelsel combineert waarnemingen met herinneringen. Je ziet vuur en je ruikt rook,
deze waarnemingen komen binnen via sensorieke receptoren. Vanuit herinneringen weet je
dat vuur gevaarlijk is en dat je hier niet in de buurt mag komen.
(Lees ook primaire en secundaire hersenschors OWE3 gezond leven).
Dit leidt uiteindelijk tot de motorische output. De output vindt plaats via de motorieke
effectoren.
Je kunt het zenuwstelsel indelen op twee verschillende manieren.
1. Anatomisch, gaat over de bouw en ligging.
Centraal = Grote hersenen, kleine hersenen, tussenhersenen en hersenstam.
Perifeer = Verbindingswegen tussen het centrale zenuwstelsel en de rest van het
lichaam.
2. Fysiologisch, gaat over de werking. Het bestaat uit autonoom en animaal. Autonoom
verdeel je weer onder in parasympatisch en sympathisch.
- Integratie
- Hiërarchie
- De richting van het signaal: Efferent of afferent.
Het zenuwstelsel is opgebouwd uit allerlei neuronen,
zenuwcellen. De input komt binnen via de dendrieten,
bijvoorbeeld over een voorwerp dat je voelt. De input wordt
uiteindelijk doorgeven aan de volgende dendriet door het
axon.
Efferent = Vanuit de hersenen naar een spier of klier.
Afferent = Vanuit de zintuigen naar de hersenen.
De hersenen bestaan uit een laag grijze stof en een laag witte stof. De grijze stof noem je de
cortex. In deze grijze stof liggen de dendrieten van de neuronen. De axonen vormen de witte
stof. De witte stof noem je ook wel de medulla.
Basala ganglia = Reguleren motoriek, extraparimidaal systeem.
De hersenen bestaan uit een aantal verschillende anatomische delen.
Deze delen noem je een kwab. Elke kwab heeft een eigen functie.
, ¶ De frontaalkwab, bevat de functie mentale functies. (en motoriek.)
¶ De parietaalkwab, bevat de functie sensoriek.
¶ De occipitaalkwab, bevat de functie visueel.
¶ De temporaalkwab, bevat de functies gehoor, taal en geur.
Primaire motorische cortex = Aansturing spieren, efferent. Elk stukje lichaamsdeel waar
spieren in zitten hebben hun eigen vertegenwoordiging op de motorische schors. Dit noem je
somatotopie.
Primaire sensorische cortex = Somasensorisch lichaamsgevoel, afferent.
Alle sensorische gebieden in ons lichaam, zoals onze visus, hebben een secundair gebied met
meer piramidebanen. Hier wordt betekenis gegeven aan gehoor, zicht, gevoel, etc. Al deze
informatie en betekenis moet met elkaar in verband worden gebracht.
Het limbisch systeem = Speelt een rol bij het ontstaan
van emoties en hoe je je gedraagt bij het ervaren van
deze emoties.
De hersenstam is een belangrijk schakelstation en
regulatiestation. Ook liggen hier hele belangrijke
vegetatieve functies, zoals ademhaling, hartregulatie,
hoesten, braken en temperatuur. Deze functies liggen
vooral in het verlengde merg.
Midden hersenen = Schakelcentrum voor extra piramidale banen en hier ontspringen de
meeste hersenzenuwen.
Thalamus = De thalamus functioneert als schakelsysteem. De hersenen weten niet of iets uit
je vinger of uit je been komt. De thalamus zorgt ervoor dat deze prikkel naar het juiste
hersengebied gaat. Ook speelt het een rol als filter. Het zorgt ervoor dat niet-relevante
informatie weg gefilterd worden. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat je je goed kunt
concentreren tijdens het studeren en je niet wordt afgeleid door elk geluid om je heen.
De pedunculi (staat niet op de afbeelding) en de pons = Spelen een belangrijke rol bij de
kleine hersenen te verbinden met de input van de grote hersenen.
De hersenen bevat 12 hersenzenuwen met ieder een eigen functie. Bijvoorbeeld de functie
oogbewegingen.
Functie cerebrum = Coördinaties en evenwicht.
De aansturing van de spieren vindt dus plaats door middel van vier samenwerkende factoren:
1. De motorcortex
2. De piramidale banen
3. Extrapiramidale banen
4. Motorische neuronen
Aan iedere zijde van de hals liggen twee slagaders, afkomstig uit de halsslagaderen. Dit zijn
de arteria carotis en de arteria vertebralus. Deze vier slagaderen zorgen er samen voor dat de
hersenen voorzien worden van bloed.
, De hersenen hebben drie vliezen:
1. Dura mater, harde hersenvlies
2. Arachnoïdea mater, spinnenwebvlies
3. Pia mater, zachte vlies
Een CVA is een verzamelnaam voor herseninfarcten, een hersenbloeding en een TIA
(transient ischaemic attack).
TIA = Een tijdelijk herseninfarct. Binnen 24 uur is tijdelijk.
De oorzaken van een cardiovasculair accident zijn;
Onbloedig;
¶ Artherosclerose
¶ Voorkeursplekken, bifurcatie
¶ Atriumfibrilleren, bloed wordt dikker en er kunnen stolsels ontstaan.
¶ Vaatontstekingen
¶ Röntgenbestraling hoofd-hals gebied
Bloedig;
¶ Een verzwakte vaatwand (in combinatie met hypertensie)
¶ Een hersentumor
¶ Aneurysma
¶ Arterioveneuze malformatie
¶ Young stroke
Young stroke = Dit is een overrekking van de nek, dit leidt tot een beschadiging van de
vaatwand van de arterie. De lagen van de vaatwand scheuren los. Hierdoor komt er bloed
tussen de lagen van de arterie. De vaatwand zwelt op en de arterie sluit zich uit.
Een niet-bloedig CVA is een CVA waar geen bloed vrij komt, we spreken hier dus van een
herseninfarct. Bij een herseninfarct raakt de slagader die naar de hersenen lopen verstopt.
Hierdoor krijgt (een deel van) de hersenen geen bloed. Je noemt dit ook wel een ischemische
beroerte. (iCVA).
Bij een ischemische beroerte kunnen er een aantal verschillende neurologische verschijnselen
ontstaan:
¶ Parese, spierverlamming.
Ongeveer 80% van de zorgvragers heeft krachtverlies in een arm, been of van het
gelaat.
¶ Mono parese = Een infarct van de hersenschors met een parese van een enkel
ledemaat.
¶ Hemi parese = Een infarct van de hersenschors met parese van meerdere ledematen.
¶ Een gekruiste parese = infarct in de hersenstam met gelaatsparese aan de ene kant een
parese van de ledematen aan de andere kant.
- Sensibiliteit
Zorgvragers klagen over een doof of dood gevoel. Ook kunnen ze klagen over
prikkelingen. Pijn bij een herseninfarct heeft vaak andere oorzaken.
- Taal
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
WEEK 1; CVA, CEREBROVASCULAIR ACCIDENT
De hersenen hebben twee belangrijke functies.
1. Regulatie : Het aanpassen van sterkte van een functie aan veranderingen.
2. Integratie / coördinatie : Het aanpassen van functies op elkaar.
Bijvoorbeeld : Je bevindt je in een gevaarlijke situatie. Er rent een leeuw op je af. Jou
hersenen moeten je spieren aanzetten tot rennen, je ademhaling versnellen en je hartactiviteit
stimuleren. Deze organen moeten dezelfde richtingen op worden gestuurd. Je ademhaling mag
niet langzamer worden, terwijl je hartactiviteit omhoog gaat.
Het zenuwstelsel combineert waarnemingen met herinneringen. Je ziet vuur en je ruikt rook,
deze waarnemingen komen binnen via sensorieke receptoren. Vanuit herinneringen weet je
dat vuur gevaarlijk is en dat je hier niet in de buurt mag komen.
(Lees ook primaire en secundaire hersenschors OWE3 gezond leven).
Dit leidt uiteindelijk tot de motorische output. De output vindt plaats via de motorieke
effectoren.
Je kunt het zenuwstelsel indelen op twee verschillende manieren.
1. Anatomisch, gaat over de bouw en ligging.
Centraal = Grote hersenen, kleine hersenen, tussenhersenen en hersenstam.
Perifeer = Verbindingswegen tussen het centrale zenuwstelsel en de rest van het
lichaam.
2. Fysiologisch, gaat over de werking. Het bestaat uit autonoom en animaal. Autonoom
verdeel je weer onder in parasympatisch en sympathisch.
- Integratie
- Hiërarchie
- De richting van het signaal: Efferent of afferent.
Het zenuwstelsel is opgebouwd uit allerlei neuronen,
zenuwcellen. De input komt binnen via de dendrieten,
bijvoorbeeld over een voorwerp dat je voelt. De input wordt
uiteindelijk doorgeven aan de volgende dendriet door het
axon.
Efferent = Vanuit de hersenen naar een spier of klier.
Afferent = Vanuit de zintuigen naar de hersenen.
De hersenen bestaan uit een laag grijze stof en een laag witte stof. De grijze stof noem je de
cortex. In deze grijze stof liggen de dendrieten van de neuronen. De axonen vormen de witte
stof. De witte stof noem je ook wel de medulla.
Basala ganglia = Reguleren motoriek, extraparimidaal systeem.
De hersenen bestaan uit een aantal verschillende anatomische delen.
Deze delen noem je een kwab. Elke kwab heeft een eigen functie.
, ¶ De frontaalkwab, bevat de functie mentale functies. (en motoriek.)
¶ De parietaalkwab, bevat de functie sensoriek.
¶ De occipitaalkwab, bevat de functie visueel.
¶ De temporaalkwab, bevat de functies gehoor, taal en geur.
Primaire motorische cortex = Aansturing spieren, efferent. Elk stukje lichaamsdeel waar
spieren in zitten hebben hun eigen vertegenwoordiging op de motorische schors. Dit noem je
somatotopie.
Primaire sensorische cortex = Somasensorisch lichaamsgevoel, afferent.
Alle sensorische gebieden in ons lichaam, zoals onze visus, hebben een secundair gebied met
meer piramidebanen. Hier wordt betekenis gegeven aan gehoor, zicht, gevoel, etc. Al deze
informatie en betekenis moet met elkaar in verband worden gebracht.
Het limbisch systeem = Speelt een rol bij het ontstaan
van emoties en hoe je je gedraagt bij het ervaren van
deze emoties.
De hersenstam is een belangrijk schakelstation en
regulatiestation. Ook liggen hier hele belangrijke
vegetatieve functies, zoals ademhaling, hartregulatie,
hoesten, braken en temperatuur. Deze functies liggen
vooral in het verlengde merg.
Midden hersenen = Schakelcentrum voor extra piramidale banen en hier ontspringen de
meeste hersenzenuwen.
Thalamus = De thalamus functioneert als schakelsysteem. De hersenen weten niet of iets uit
je vinger of uit je been komt. De thalamus zorgt ervoor dat deze prikkel naar het juiste
hersengebied gaat. Ook speelt het een rol als filter. Het zorgt ervoor dat niet-relevante
informatie weg gefilterd worden. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat je je goed kunt
concentreren tijdens het studeren en je niet wordt afgeleid door elk geluid om je heen.
De pedunculi (staat niet op de afbeelding) en de pons = Spelen een belangrijke rol bij de
kleine hersenen te verbinden met de input van de grote hersenen.
De hersenen bevat 12 hersenzenuwen met ieder een eigen functie. Bijvoorbeeld de functie
oogbewegingen.
Functie cerebrum = Coördinaties en evenwicht.
De aansturing van de spieren vindt dus plaats door middel van vier samenwerkende factoren:
1. De motorcortex
2. De piramidale banen
3. Extrapiramidale banen
4. Motorische neuronen
Aan iedere zijde van de hals liggen twee slagaders, afkomstig uit de halsslagaderen. Dit zijn
de arteria carotis en de arteria vertebralus. Deze vier slagaderen zorgen er samen voor dat de
hersenen voorzien worden van bloed.
, De hersenen hebben drie vliezen:
1. Dura mater, harde hersenvlies
2. Arachnoïdea mater, spinnenwebvlies
3. Pia mater, zachte vlies
Een CVA is een verzamelnaam voor herseninfarcten, een hersenbloeding en een TIA
(transient ischaemic attack).
TIA = Een tijdelijk herseninfarct. Binnen 24 uur is tijdelijk.
De oorzaken van een cardiovasculair accident zijn;
Onbloedig;
¶ Artherosclerose
¶ Voorkeursplekken, bifurcatie
¶ Atriumfibrilleren, bloed wordt dikker en er kunnen stolsels ontstaan.
¶ Vaatontstekingen
¶ Röntgenbestraling hoofd-hals gebied
Bloedig;
¶ Een verzwakte vaatwand (in combinatie met hypertensie)
¶ Een hersentumor
¶ Aneurysma
¶ Arterioveneuze malformatie
¶ Young stroke
Young stroke = Dit is een overrekking van de nek, dit leidt tot een beschadiging van de
vaatwand van de arterie. De lagen van de vaatwand scheuren los. Hierdoor komt er bloed
tussen de lagen van de arterie. De vaatwand zwelt op en de arterie sluit zich uit.
Een niet-bloedig CVA is een CVA waar geen bloed vrij komt, we spreken hier dus van een
herseninfarct. Bij een herseninfarct raakt de slagader die naar de hersenen lopen verstopt.
Hierdoor krijgt (een deel van) de hersenen geen bloed. Je noemt dit ook wel een ischemische
beroerte. (iCVA).
Bij een ischemische beroerte kunnen er een aantal verschillende neurologische verschijnselen
ontstaan:
¶ Parese, spierverlamming.
Ongeveer 80% van de zorgvragers heeft krachtverlies in een arm, been of van het
gelaat.
¶ Mono parese = Een infarct van de hersenschors met een parese van een enkel
ledemaat.
¶ Hemi parese = Een infarct van de hersenschors met parese van meerdere ledematen.
¶ Een gekruiste parese = infarct in de hersenstam met gelaatsparese aan de ene kant een
parese van de ledematen aan de andere kant.
- Sensibiliteit
Zorgvragers klagen over een doof of dood gevoel. Ook kunnen ze klagen over
prikkelingen. Pijn bij een herseninfarct heeft vaak andere oorzaken.
- Taal
