Variabele kostprijs calculatie (direct costing)
1. De kostprijs
Als alternatief voor de integrale kostprijs methode is direct costing ontstaan. Bij deze methode
worden alleen de variabele kosten opgenomen in de kostprijs product costs. De constante kosten
worden opgevat als periodekosten period costs, en worden rechtstreeks ten late van het resultaat
gebracht. Omdat gebruik wordt gemaakt van een verdeling tussen vaste en variabele kosten, kan de
benaming van deze methode verwarrend zijn. Een andere benaming voor deze methode is de
variabele kosten calculatie.
Voorbeeld:
We gaan verder met het voorbeeld van Lambertus B.V. Het bedrijf is in oktober gestart met een
lokale brouwerij voor speciaalbieren. Er wordt vooralsnog één soort bier geproduceerd. Deze
wordt verkocht in flessen aan diverse detailhandelaren. Op basis van de huidige afzet, verwachte
groei en seizoensinvloeden is de normale bezetting voor de komende vijf jaar ingeschat op
twaalfduizend eenheden per maand. Het volgende overzicht heeft betrekking op de
productiekosten van het laatste kwartaal van dat jaar:
Totale Totale
Productieomv constante variabele Totale
Afzet ang kosten (C) kosten (V) kosten
Okt. 8.000 9.000 € 6.000 € 3.600 € 9.600
Nov 13.00
13.000 € 6.000 € 5.200 € 11.200
. 0
12.00
Dec. 11.000 € 6.000 € 4.400 € 10.400
0
De integrale (fabricage)kostprijs wordt als volgt berekend (k = C/N + V/W):
k = (6000/12000) + (3600/9000) = 0.50 + 0.40 = 0.90
integrale kostprijs = totale constante kosten/normale bezetting + totale variabele kosten/werkelijke
bezetting
Bij direct costing worden alleen de variabele kosten opgenomen in de kostprijs:
K = 3600/9000 = 0.40
, Voor de berekening is hier gebruik gemaakt van de gegevens van oktober. Het gebruik van de
gegevens van de andere twee maanden levert hetzelfde resultaat op. Bijvoorbeeld: €
5.200/13.000 = € 0,40. Er wordt hier dus uitgegaan van proportioneel variabele kosten.
Einde voorbeeld
Soms is het wenselijk om alleen de variabele kosten als product te beschouwen. Dit kan het geval zijn
als er sprake is van een incidentele order. Voor het beoordelen van het resultaat van een eenmalige
order, zou je kunnen overwegen om alleen de extra kosten die bij deze order horen op te nemen in
de kostprijs. Dit zullen doorgaans de variabele kosten zijn. In het geval dat alleen de extra kosten
worden opgenomen in de kostprijs, wordt er gesproken over de differentiële kostprijs.
Voorbeeld:
Lambertus B.V. krijgt in december het aanbod om een incidentele order aan te nemen van een
afnemer. Het gaat om een order van duizend flessen bier. De afnemer wil hier € 0,60 per fles
voor betalen.
Totale Totale
Productieomv constante variabele Totale
Afzet ang kosten (C) kosten (V) kosten
Okt. 8.000 9.000 € 6.000 € 3.600 € 9.600
Nov 13.00 €
13.000 € 6.000 € 5.200
. 0 11.200
12.00 €
Dec. 11.000 € 6.000 € 4.400
0 10.400
De integrale kostprijs is: k = (6000/12000) + (3600/9000) = 0.50 + 0.40 = 0.90
Op basis van deze kostprijs zou de incidentele order niet worden aangenomen. De verkoopprijs
ligt immers lager dan de kostprijs. Lambertus B.V. vertrouwt er echter op dat de constante kosten
kunnen worden terugverdiend met de reguliere orders en beschouwt deze order als eenmalig.
Alleen de extra kosten worden in de kostprijs opgenomen. In dit geval zijn dat de variabele
kosten.
De kostprijs is dan: k = 3600/9000 = 0.40
Vanuit dit perspectief is er sprake van een positief resultaat van € 0,20 per fles.
Einde voorbeeld
1. De kostprijs
Als alternatief voor de integrale kostprijs methode is direct costing ontstaan. Bij deze methode
worden alleen de variabele kosten opgenomen in de kostprijs product costs. De constante kosten
worden opgevat als periodekosten period costs, en worden rechtstreeks ten late van het resultaat
gebracht. Omdat gebruik wordt gemaakt van een verdeling tussen vaste en variabele kosten, kan de
benaming van deze methode verwarrend zijn. Een andere benaming voor deze methode is de
variabele kosten calculatie.
Voorbeeld:
We gaan verder met het voorbeeld van Lambertus B.V. Het bedrijf is in oktober gestart met een
lokale brouwerij voor speciaalbieren. Er wordt vooralsnog één soort bier geproduceerd. Deze
wordt verkocht in flessen aan diverse detailhandelaren. Op basis van de huidige afzet, verwachte
groei en seizoensinvloeden is de normale bezetting voor de komende vijf jaar ingeschat op
twaalfduizend eenheden per maand. Het volgende overzicht heeft betrekking op de
productiekosten van het laatste kwartaal van dat jaar:
Totale Totale
Productieomv constante variabele Totale
Afzet ang kosten (C) kosten (V) kosten
Okt. 8.000 9.000 € 6.000 € 3.600 € 9.600
Nov 13.00
13.000 € 6.000 € 5.200 € 11.200
. 0
12.00
Dec. 11.000 € 6.000 € 4.400 € 10.400
0
De integrale (fabricage)kostprijs wordt als volgt berekend (k = C/N + V/W):
k = (6000/12000) + (3600/9000) = 0.50 + 0.40 = 0.90
integrale kostprijs = totale constante kosten/normale bezetting + totale variabele kosten/werkelijke
bezetting
Bij direct costing worden alleen de variabele kosten opgenomen in de kostprijs:
K = 3600/9000 = 0.40
, Voor de berekening is hier gebruik gemaakt van de gegevens van oktober. Het gebruik van de
gegevens van de andere twee maanden levert hetzelfde resultaat op. Bijvoorbeeld: €
5.200/13.000 = € 0,40. Er wordt hier dus uitgegaan van proportioneel variabele kosten.
Einde voorbeeld
Soms is het wenselijk om alleen de variabele kosten als product te beschouwen. Dit kan het geval zijn
als er sprake is van een incidentele order. Voor het beoordelen van het resultaat van een eenmalige
order, zou je kunnen overwegen om alleen de extra kosten die bij deze order horen op te nemen in
de kostprijs. Dit zullen doorgaans de variabele kosten zijn. In het geval dat alleen de extra kosten
worden opgenomen in de kostprijs, wordt er gesproken over de differentiële kostprijs.
Voorbeeld:
Lambertus B.V. krijgt in december het aanbod om een incidentele order aan te nemen van een
afnemer. Het gaat om een order van duizend flessen bier. De afnemer wil hier € 0,60 per fles
voor betalen.
Totale Totale
Productieomv constante variabele Totale
Afzet ang kosten (C) kosten (V) kosten
Okt. 8.000 9.000 € 6.000 € 3.600 € 9.600
Nov 13.00 €
13.000 € 6.000 € 5.200
. 0 11.200
12.00 €
Dec. 11.000 € 6.000 € 4.400
0 10.400
De integrale kostprijs is: k = (6000/12000) + (3600/9000) = 0.50 + 0.40 = 0.90
Op basis van deze kostprijs zou de incidentele order niet worden aangenomen. De verkoopprijs
ligt immers lager dan de kostprijs. Lambertus B.V. vertrouwt er echter op dat de constante kosten
kunnen worden terugverdiend met de reguliere orders en beschouwt deze order als eenmalig.
Alleen de extra kosten worden in de kostprijs opgenomen. In dit geval zijn dat de variabele
kosten.
De kostprijs is dan: k = 3600/9000 = 0.40
Vanuit dit perspectief is er sprake van een positief resultaat van € 0,20 per fles.
Einde voorbeeld
