INLEIDING
KWALITATIEVE
ANALYSE
2023 – 2024
Dr. Charlotte Maene en Prof dr. Peter Stevens
Tip: grijze kaders in boek = oefeningen voor examen
1
,Inhoud
1. Qualitative Content Analysis ........................................................................................................... 3
1.1 Key features, debates and historical developments...................................................................................... 3
1.2.1 Application and origin of QContA ........................................................................................... 3
1.2.2 The basis principles of qualitative content analysis ............................................................... 4
1.2 Doing qualitative content analysis step by step ...................................................................... 6
Preparation phase ........................................................................................................................... 6
Analysis phase ................................................................................................................................. 8
1.3 Conclusion and discussion ..................................................................................................... 21
1.4 Summary checklist ................................................................................................................. 21
1.5 Doing qualitative content analysis yourself ........................................................................... 21
1.6.1 Assignment ...................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
1.6.2 Model response ............................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
2. Thematic Analysis .......................................................................................................................... 22
3. Grounded Theory Analysis ............................................................................................................ 34
4. Qualitative Comparative Analysis .................................................................................................. 46
5. Critical Discourse Analysis ............................................................................................................. 57
2
,1. Qualitative Content Analysis
Wat is QContA?
• Een methode die als doel heeft een fenomeen op een betrouwbare en accurate manier te
beschrijven in al zijn dimensies en kenmerken door categorieën te identificeren in tekstuele
data op basis van een systematisch codeerproces en beperkte kwantificatie van het
fenomeen
• Het kan je helpen om meer complexe vragen te stellen over je data door een fenomeen in
alle dimensies en karakteristieken te beschrijven
• Niet hetzelfde als QCA! Op examen zal QContA staan
→ Focus op concreet en gedetailleerd beschrijven, minder op het ontwikkelen van abstracte
concepten en verbanden tussen die concepten (Thematische Analyse) of het verklaren of
begrijpen van een fenomeen (Grounded Theory)
o Betekenis is afhankelijk van de interpretatie van een individu
o De verschillende soorten analyses hebben een andere manier van data-verzameling
en beschrijving
→ Focus QCA is ontwikkeld vanuit een post-positivistisch denkkader
→ Centrale doelstelling: ontwikkelen van een nieuw of uittesten van een bestaand
‘codeerschema’ → toepassen op een tekstuele dataset
o Met een goed codeerschema is de uitkomst altijd hetzelfde, ongeacht de uitvoerder.
→ Ideaal om een onontgonnen domein te bestuderen (waar we nog niet veel over weten) of als
opstap voor eventuele verdere analyses op basis van/combinatie met bv. Thematic Analysis
of Grounded Theory
o Bv. De integratie-ervaring van Oekraïnse vluchtelingen
→ Je onderzoeksvragen worden vastgelegd voor je data verzamelt en gaan heel sterk je focus
tijdens de analyse sturen (≠ GT)
1.1 Key features, debates and historical developments
1.2.1 Application and origin of QContA
• Laatste 20 jaar veel onderzoek met QContA in veel verschillende disciplines
• Komt van de Post-Positivistische ‘content analysis’
o Objectieve, systematische, kwantitatieve beschrijving van manifeste content
o Bekritiseerd voor te simplistisch
• Kracauer: overbenadrukken van kwantiteit verlaagt de nauwkeurigheid van de analyse →
introduceert de term qualitative content analysis
• Mayring: eerste handboek
o Maakte er een hybride onderzoeksmethode van iplv een kwalitatieve
• Post-positivistische en objectieve onderzoeksmethode
• Twee methodologische stromen: Germaans en Anglo-internationaal
o Verschillen in regels en richtlijnen voor inductieve/conventionele aanpak
3
, 1.2.2 The basis principles of qualitative content analysis
1) de belangrijkste analytische tool = het codeerschema
• Capteert manifeste of latente betekenis in de data
• Het succes van je analyse hangt af van hoe goed je codeerschema is
Categorieontwikkeling is een strikte evenwichtsoefening:
• Enerzijds: labellen voorbij de details en meer abstracte categorieën maken die verschillende
passages, die hetzelfde beschrijven, samenvatten
• Anderzijds: dicht genoeg bij de originele data blijven voor een genuanceerde en rijke
beschrijving van het fenomeen
→ Codeerschema’s hebben gemakkelijk meer dan 100 codes met hoofd- en subcategorieën
Er zijn verschillende methodes om deze categorieën voor het codeerschema te ontwikkelen:
• Deductief/direct: je maakt gebruik van vorige onderzoeksresultaten en bestaande theorie
• Inductief/conventioneel: je werkt bottom-up vanuit de nieuwe data zelf (meest populair)
2) QCA is een systematische en regelgebonden procedure
We volgen altijd dezelfde 10 stappen in dezelfde volgorde:
1. Onderzoeksvragen (OV’s) uitschrijven
2. Steekproef en richtinggevende categorieën (op basis van OV’s) opstellen (essentiële
dimensies/categorieën vastleggen)
3. Data verzamelen (in één keer)
4. Kennismaken met de data
5. Open coderen (initiële codeer fase)
6. Categorieën ontwikkelen (→ codeboom)
7. Codeerschema ontwikkelen
8. Trial coding (testen)
9. Alle data coderen (→ nauwelijks nog werk)
10. Resultaten uitschrijven
• QCA is een herhalend proces: bij kwalitatief onderzoek kunnen er veranderingen zijn tijdens
het onderzoek (OV’s, coding, definities, …) → een paar stappen terugnemen en
heroriënteren.
• Bij elke aanpassing opnieuw de trial coding uitvoeren = test van kwaliteit en transparantie
van de codes via double coding → 2 testen met hetzelfde codeerschema, moeten dezelfde
resultaten hebben.
o Deze stap altijd vermelden in de methodologie!
• Elke stap en elke beslissing moet systematisch en in volgorde genomen worden → trainen
4
KWALITATIEVE
ANALYSE
2023 – 2024
Dr. Charlotte Maene en Prof dr. Peter Stevens
Tip: grijze kaders in boek = oefeningen voor examen
1
,Inhoud
1. Qualitative Content Analysis ........................................................................................................... 3
1.1 Key features, debates and historical developments...................................................................................... 3
1.2.1 Application and origin of QContA ........................................................................................... 3
1.2.2 The basis principles of qualitative content analysis ............................................................... 4
1.2 Doing qualitative content analysis step by step ...................................................................... 6
Preparation phase ........................................................................................................................... 6
Analysis phase ................................................................................................................................. 8
1.3 Conclusion and discussion ..................................................................................................... 21
1.4 Summary checklist ................................................................................................................. 21
1.5 Doing qualitative content analysis yourself ........................................................................... 21
1.6.1 Assignment ...................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
1.6.2 Model response ............................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
2. Thematic Analysis .......................................................................................................................... 22
3. Grounded Theory Analysis ............................................................................................................ 34
4. Qualitative Comparative Analysis .................................................................................................. 46
5. Critical Discourse Analysis ............................................................................................................. 57
2
,1. Qualitative Content Analysis
Wat is QContA?
• Een methode die als doel heeft een fenomeen op een betrouwbare en accurate manier te
beschrijven in al zijn dimensies en kenmerken door categorieën te identificeren in tekstuele
data op basis van een systematisch codeerproces en beperkte kwantificatie van het
fenomeen
• Het kan je helpen om meer complexe vragen te stellen over je data door een fenomeen in
alle dimensies en karakteristieken te beschrijven
• Niet hetzelfde als QCA! Op examen zal QContA staan
→ Focus op concreet en gedetailleerd beschrijven, minder op het ontwikkelen van abstracte
concepten en verbanden tussen die concepten (Thematische Analyse) of het verklaren of
begrijpen van een fenomeen (Grounded Theory)
o Betekenis is afhankelijk van de interpretatie van een individu
o De verschillende soorten analyses hebben een andere manier van data-verzameling
en beschrijving
→ Focus QCA is ontwikkeld vanuit een post-positivistisch denkkader
→ Centrale doelstelling: ontwikkelen van een nieuw of uittesten van een bestaand
‘codeerschema’ → toepassen op een tekstuele dataset
o Met een goed codeerschema is de uitkomst altijd hetzelfde, ongeacht de uitvoerder.
→ Ideaal om een onontgonnen domein te bestuderen (waar we nog niet veel over weten) of als
opstap voor eventuele verdere analyses op basis van/combinatie met bv. Thematic Analysis
of Grounded Theory
o Bv. De integratie-ervaring van Oekraïnse vluchtelingen
→ Je onderzoeksvragen worden vastgelegd voor je data verzamelt en gaan heel sterk je focus
tijdens de analyse sturen (≠ GT)
1.1 Key features, debates and historical developments
1.2.1 Application and origin of QContA
• Laatste 20 jaar veel onderzoek met QContA in veel verschillende disciplines
• Komt van de Post-Positivistische ‘content analysis’
o Objectieve, systematische, kwantitatieve beschrijving van manifeste content
o Bekritiseerd voor te simplistisch
• Kracauer: overbenadrukken van kwantiteit verlaagt de nauwkeurigheid van de analyse →
introduceert de term qualitative content analysis
• Mayring: eerste handboek
o Maakte er een hybride onderzoeksmethode van iplv een kwalitatieve
• Post-positivistische en objectieve onderzoeksmethode
• Twee methodologische stromen: Germaans en Anglo-internationaal
o Verschillen in regels en richtlijnen voor inductieve/conventionele aanpak
3
, 1.2.2 The basis principles of qualitative content analysis
1) de belangrijkste analytische tool = het codeerschema
• Capteert manifeste of latente betekenis in de data
• Het succes van je analyse hangt af van hoe goed je codeerschema is
Categorieontwikkeling is een strikte evenwichtsoefening:
• Enerzijds: labellen voorbij de details en meer abstracte categorieën maken die verschillende
passages, die hetzelfde beschrijven, samenvatten
• Anderzijds: dicht genoeg bij de originele data blijven voor een genuanceerde en rijke
beschrijving van het fenomeen
→ Codeerschema’s hebben gemakkelijk meer dan 100 codes met hoofd- en subcategorieën
Er zijn verschillende methodes om deze categorieën voor het codeerschema te ontwikkelen:
• Deductief/direct: je maakt gebruik van vorige onderzoeksresultaten en bestaande theorie
• Inductief/conventioneel: je werkt bottom-up vanuit de nieuwe data zelf (meest populair)
2) QCA is een systematische en regelgebonden procedure
We volgen altijd dezelfde 10 stappen in dezelfde volgorde:
1. Onderzoeksvragen (OV’s) uitschrijven
2. Steekproef en richtinggevende categorieën (op basis van OV’s) opstellen (essentiële
dimensies/categorieën vastleggen)
3. Data verzamelen (in één keer)
4. Kennismaken met de data
5. Open coderen (initiële codeer fase)
6. Categorieën ontwikkelen (→ codeboom)
7. Codeerschema ontwikkelen
8. Trial coding (testen)
9. Alle data coderen (→ nauwelijks nog werk)
10. Resultaten uitschrijven
• QCA is een herhalend proces: bij kwalitatief onderzoek kunnen er veranderingen zijn tijdens
het onderzoek (OV’s, coding, definities, …) → een paar stappen terugnemen en
heroriënteren.
• Bij elke aanpassing opnieuw de trial coding uitvoeren = test van kwaliteit en transparantie
van de codes via double coding → 2 testen met hetzelfde codeerschema, moeten dezelfde
resultaten hebben.
o Deze stap altijd vermelden in de methodologie!
• Elke stap en elke beslissing moet systematisch en in volgorde genomen worden → trainen
4
