Dieetleer
Samenvatting
Informatorium Voeding en Diëtetiek
Decubitus en voeding
1. Inleiding
Decubitus komt voor bij patiënten in alle leeftijdsgroepen, maar vooral bij fragiele ouderen hogere
ziektelast, afname van de algehele conditie en van de mobiliteit, verminderde weefseltolerantie en
slechtere voedingstoestand.
2. Prevalentie
Een interessant onderscheid bij de prevalentie van decubitus is of deze binnen de zorgorganisatie of
buiten de zorgorganisatie is ontstaan.
3. Pathofysiologie en etiologie
Decubitus plaatselijke beschadiging van de huid en/of het onderliggende weefsel, gewoonlijk
boven een botuitsteeksel (hielen, stuit, heupen), die als gevolg van druk of als gevolg van druk in
combinatie met schuifkrachten is ontstaan.
Extrinsieke en intrinsieke factoren extrinsieke factoren schuifkrachten, wrijfkrachten en het
klimaat op celniveau in, onder en rondom de huid belangrijke rol samen met druk.
Intrinsieke factoren rol bij ontstaan decubitus relatie met vatbaarheid patiënt:
- Leeftijd
- Geslacht
, - Acute ziekte, chronische ziekte
- Aantal ziekten
- Zorgafhankelijkheid
- Mobiliteitsbeperkingen
- Incontinentie
- Voedingstoestand
4. Risico-inschatting, preventie en behandeling
Risico-inschatting om dit in te schatten:
- Risicoscorelijst algemeen 6 items:
Zintuiglijke waarneming
Vochtigheid huid
Activiteit
Mobiliteit
Voedingstoestand
Schuif- en wrijvingsklachten
- Klinische beoordeling verpleegkundigen verzorgenden, paramedici en artsen.
- Prognose conditie en mobiliteit
- Vaststelling aanwezige pijn en ongemak
- Regelmatige inspectie en eventueel bedreigde huid
Preventie
- Verminderen weefselbelasting door druk-, schuif- en wrijfkrachten (door wisselligging,
decubitusmatras/kussen)
- Regelmatige inspectie en goede verzorging
- Verbeteren algehele conditie (veel bewegen, aandacht voor voeding).
Behandeling adequate wondverzorging om weefselherstel te stimuleren door reinigen wond
(verwijderen necrose, desinfectie en schoonmaken wond) en aanbrengen wondbedekkers. Aandacht
voor voedingszorg.
5. Voedingsstatus
Een intrinsieke factor. Lage body mass index (BMI), een te laag lichaamsgewicht en een slechte en/of
verminderde voedingsinname onafhankelijke risicofactoren zijn voor de ontwikkeling van decubitus.
Ook klinische toestand ondervoeding draagt bij aan ontwikkeling wonden en aan slechte genezing.
Patiënten met ernstige ondervoeding hebben een evident verlies aan vet- en spiermassa. Als de
hoeveelheid weefsel boven uitstekende botdelen verminderd is, ontstaan er bij drukbelasting hogere
weefseldrukken. Spierweefsel blijkt normaal in staat te zijn om de druk boven de benige uitsteeksels
te verlagen. Bij verlies van spiertonus en spiermassa is dit echter niet goed meer mogelijk. Een
toename van weefsel boven de botten, zoals bij patiënten met adipositas, laat overigens niet minder
kans zien op het krijgen van decubitus. Een verklaring zou zijn dat de hoeveelheid weefsel in die
gevallen met name uit vetweefsel bestaat, dat in vergelijking met spierweefsel slechter doorbloed is
en daardoor gevoeliger is voor ischemie.
6. Voedingsinterventie
Macronutriënten, micronutriënten en vocht bij decubitus vooral letten op energie-, eiwit- en
vochtinname.
Energie zowel bij preventie als behandeling inname 30-35kcal per kg lichaamsgewicht per dag.
Het liefst via normale weg, anders drink- of sondevoeding (wat vaak wel moet).
Samenvatting
Informatorium Voeding en Diëtetiek
Decubitus en voeding
1. Inleiding
Decubitus komt voor bij patiënten in alle leeftijdsgroepen, maar vooral bij fragiele ouderen hogere
ziektelast, afname van de algehele conditie en van de mobiliteit, verminderde weefseltolerantie en
slechtere voedingstoestand.
2. Prevalentie
Een interessant onderscheid bij de prevalentie van decubitus is of deze binnen de zorgorganisatie of
buiten de zorgorganisatie is ontstaan.
3. Pathofysiologie en etiologie
Decubitus plaatselijke beschadiging van de huid en/of het onderliggende weefsel, gewoonlijk
boven een botuitsteeksel (hielen, stuit, heupen), die als gevolg van druk of als gevolg van druk in
combinatie met schuifkrachten is ontstaan.
Extrinsieke en intrinsieke factoren extrinsieke factoren schuifkrachten, wrijfkrachten en het
klimaat op celniveau in, onder en rondom de huid belangrijke rol samen met druk.
Intrinsieke factoren rol bij ontstaan decubitus relatie met vatbaarheid patiënt:
- Leeftijd
- Geslacht
, - Acute ziekte, chronische ziekte
- Aantal ziekten
- Zorgafhankelijkheid
- Mobiliteitsbeperkingen
- Incontinentie
- Voedingstoestand
4. Risico-inschatting, preventie en behandeling
Risico-inschatting om dit in te schatten:
- Risicoscorelijst algemeen 6 items:
Zintuiglijke waarneming
Vochtigheid huid
Activiteit
Mobiliteit
Voedingstoestand
Schuif- en wrijvingsklachten
- Klinische beoordeling verpleegkundigen verzorgenden, paramedici en artsen.
- Prognose conditie en mobiliteit
- Vaststelling aanwezige pijn en ongemak
- Regelmatige inspectie en eventueel bedreigde huid
Preventie
- Verminderen weefselbelasting door druk-, schuif- en wrijfkrachten (door wisselligging,
decubitusmatras/kussen)
- Regelmatige inspectie en goede verzorging
- Verbeteren algehele conditie (veel bewegen, aandacht voor voeding).
Behandeling adequate wondverzorging om weefselherstel te stimuleren door reinigen wond
(verwijderen necrose, desinfectie en schoonmaken wond) en aanbrengen wondbedekkers. Aandacht
voor voedingszorg.
5. Voedingsstatus
Een intrinsieke factor. Lage body mass index (BMI), een te laag lichaamsgewicht en een slechte en/of
verminderde voedingsinname onafhankelijke risicofactoren zijn voor de ontwikkeling van decubitus.
Ook klinische toestand ondervoeding draagt bij aan ontwikkeling wonden en aan slechte genezing.
Patiënten met ernstige ondervoeding hebben een evident verlies aan vet- en spiermassa. Als de
hoeveelheid weefsel boven uitstekende botdelen verminderd is, ontstaan er bij drukbelasting hogere
weefseldrukken. Spierweefsel blijkt normaal in staat te zijn om de druk boven de benige uitsteeksels
te verlagen. Bij verlies van spiertonus en spiermassa is dit echter niet goed meer mogelijk. Een
toename van weefsel boven de botten, zoals bij patiënten met adipositas, laat overigens niet minder
kans zien op het krijgen van decubitus. Een verklaring zou zijn dat de hoeveelheid weefsel in die
gevallen met name uit vetweefsel bestaat, dat in vergelijking met spierweefsel slechter doorbloed is
en daardoor gevoeliger is voor ischemie.
6. Voedingsinterventie
Macronutriënten, micronutriënten en vocht bij decubitus vooral letten op energie-, eiwit- en
vochtinname.
Energie zowel bij preventie als behandeling inname 30-35kcal per kg lichaamsgewicht per dag.
Het liefst via normale weg, anders drink- of sondevoeding (wat vaak wel moet).
