Heelkundige Semiologie –
D’Hoore
Van symptoom tot diagnose
- Hoofdklacht en anamnese
o Open naar gerichte vragen
o Heteroanamnese
- Klinisch Onderzoek – vitale parameters
o inspectie
o palpatie
o percussie
o auscultatie
- Technische onderzoekingen
- Diagnose
Cognitief proces om tot diagnose te komen
- Additief model
- Bayesian’model (interpretatie van waarschijnlijkheid)
- Algoritmisch ?: grote schema’s
o voor iedereen geldend
o beperkend
- Heuristisch
o gebaseerd op expertise (rules of thumb)
Acute peritonitis obv peptische ulcus perforatie
1. pt ligt stil, ademhalingsbewegingen blokkeert thoracaal (buik meebewegen verergerd de pijn)
2. Sterke gevoeligheid en spierweerstand, percussiepijn en rebound pijn, plankharde buik
3. Percussie long-lever: verdwenen leverdofheid vrije subdiafragmatische lucht
4. Hypoperistaltiek (ileus)
Klinische tekenen
Patognomisch: zekerheid van pathologie
Abces: tumor, rubor, calor, dolor
Niet pijnlijke icterus: wet van Couvoisier
- palpabele galblaas
- niet pijnlijk
- icterus
Icterus weinig probabel door galwegsteen
Geelzucht: 2 redenen
- Leveraandoening
- Afgesloten galwegen:
steentjes in galblaas: pt gaan koliekpijn hebben als je plots het lumen afsluit
trage afsluiting galwegen: geen koliekpijn, galblaas zet traag uit = pancreaskopcarcinoom
Gangreen van fournier: zeer snel progressie van ‘necrotiserende’ infectie
- Koorts, sepsis vochttherapie en breedscpectrum AB na hemo-culturen
, - Zwarte vlekken op/rond scrotum, in de lies alleen te redden door debridement
- Klinisch : “sneeuwkraken”
- Bij iedere immuungecompromiteerde pt hieraan denken
Suggestief
Atypisch/weinig specifiek
Belang van abdominale pijn
Ischemie in buik: bepaalde bloedvaten zitten dicht (thrombus), of waar embolie schiet af
Occlusie AMS, pneumatosis: in darmwand zitten overal van die luchtbelletjes
translocatie van lucht door ischemie
Pten die heel veel pijn hebben: bij onderzoek vindt je niets, zelf geen peritoneale prikkeling
Labo: stoornissen dat je in bloed ziet duren aantal dagen (CRP kan nog niet gestegen zijn)
Belangrijke klinische tekenen
- Kleur (cyanose, bleek, icterisch,..)
o Bloedarmoede: bleke conjunctivae
o Icterus: gele verkleuring sclerae
- Respiratie (dyspnee, tachypnee)
- Ademhalingsfrequentie: 6-10
- Stabiel vs “shockerig” bloeddruk-pols
o Definitie van shock: toestand waarbij orgaanperfusie in gedrang komt
o 1 van eerste organen: nieren
o Moeilijkste shock om te zien (meest frequente shock): hypovolemische shock
we hebben heel veel compensatiemechanismen
- Bewustzijn
Sensitiviteit = specificiteit
Sensitiviteit: koorts hoge sensitiviteit bij longontsteking
Specificiteit: koort zeer lage specificteit bij longontsteking
Positieve LHR: kans op aanwezigheid van aandoening neemt toe
Negatieve LHR: kans op afwezigheid van aandoening neemt toe
KO + anamnese dient kans zo klein of zo groot te maken dat aanvullend onderzoek of
onmiddellijke behandeling zich opdringt
Pneumothorax
- Asymmetrische expansie: minder aan kant van klaplong
- Tachypnee
- Dyspnee
- “tirage”
- Cyanose – Tachycardie – Hypotensie
- Anterieure auscultatie: verminderd ademgeruis
- Percussie: hyper-resonantie
- ! spanningspneumothorax
- Zo snel mogelijk draineren
Shock
! Bij jonge pten kan je 30% van bloed verliezen vooraleer je duidelijke tekenen kan zien
D’Hoore
Van symptoom tot diagnose
- Hoofdklacht en anamnese
o Open naar gerichte vragen
o Heteroanamnese
- Klinisch Onderzoek – vitale parameters
o inspectie
o palpatie
o percussie
o auscultatie
- Technische onderzoekingen
- Diagnose
Cognitief proces om tot diagnose te komen
- Additief model
- Bayesian’model (interpretatie van waarschijnlijkheid)
- Algoritmisch ?: grote schema’s
o voor iedereen geldend
o beperkend
- Heuristisch
o gebaseerd op expertise (rules of thumb)
Acute peritonitis obv peptische ulcus perforatie
1. pt ligt stil, ademhalingsbewegingen blokkeert thoracaal (buik meebewegen verergerd de pijn)
2. Sterke gevoeligheid en spierweerstand, percussiepijn en rebound pijn, plankharde buik
3. Percussie long-lever: verdwenen leverdofheid vrije subdiafragmatische lucht
4. Hypoperistaltiek (ileus)
Klinische tekenen
Patognomisch: zekerheid van pathologie
Abces: tumor, rubor, calor, dolor
Niet pijnlijke icterus: wet van Couvoisier
- palpabele galblaas
- niet pijnlijk
- icterus
Icterus weinig probabel door galwegsteen
Geelzucht: 2 redenen
- Leveraandoening
- Afgesloten galwegen:
steentjes in galblaas: pt gaan koliekpijn hebben als je plots het lumen afsluit
trage afsluiting galwegen: geen koliekpijn, galblaas zet traag uit = pancreaskopcarcinoom
Gangreen van fournier: zeer snel progressie van ‘necrotiserende’ infectie
- Koorts, sepsis vochttherapie en breedscpectrum AB na hemo-culturen
, - Zwarte vlekken op/rond scrotum, in de lies alleen te redden door debridement
- Klinisch : “sneeuwkraken”
- Bij iedere immuungecompromiteerde pt hieraan denken
Suggestief
Atypisch/weinig specifiek
Belang van abdominale pijn
Ischemie in buik: bepaalde bloedvaten zitten dicht (thrombus), of waar embolie schiet af
Occlusie AMS, pneumatosis: in darmwand zitten overal van die luchtbelletjes
translocatie van lucht door ischemie
Pten die heel veel pijn hebben: bij onderzoek vindt je niets, zelf geen peritoneale prikkeling
Labo: stoornissen dat je in bloed ziet duren aantal dagen (CRP kan nog niet gestegen zijn)
Belangrijke klinische tekenen
- Kleur (cyanose, bleek, icterisch,..)
o Bloedarmoede: bleke conjunctivae
o Icterus: gele verkleuring sclerae
- Respiratie (dyspnee, tachypnee)
- Ademhalingsfrequentie: 6-10
- Stabiel vs “shockerig” bloeddruk-pols
o Definitie van shock: toestand waarbij orgaanperfusie in gedrang komt
o 1 van eerste organen: nieren
o Moeilijkste shock om te zien (meest frequente shock): hypovolemische shock
we hebben heel veel compensatiemechanismen
- Bewustzijn
Sensitiviteit = specificiteit
Sensitiviteit: koorts hoge sensitiviteit bij longontsteking
Specificiteit: koort zeer lage specificteit bij longontsteking
Positieve LHR: kans op aanwezigheid van aandoening neemt toe
Negatieve LHR: kans op afwezigheid van aandoening neemt toe
KO + anamnese dient kans zo klein of zo groot te maken dat aanvullend onderzoek of
onmiddellijke behandeling zich opdringt
Pneumothorax
- Asymmetrische expansie: minder aan kant van klaplong
- Tachypnee
- Dyspnee
- “tirage”
- Cyanose – Tachycardie – Hypotensie
- Anterieure auscultatie: verminderd ademgeruis
- Percussie: hyper-resonantie
- ! spanningspneumothorax
- Zo snel mogelijk draineren
Shock
! Bij jonge pten kan je 30% van bloed verliezen vooraleer je duidelijke tekenen kan zien
