NATUURKUNDE HOOFDSTUK 4
Een inbreker wilt een kist open breken, hierbij spelen 2 krachten een rol. De spierkracht (Fspier), de kracht
van de inbreker en de werkkracht (Fwerk), de kracht het breekijzer op de kist. De plek waarop de kracht
werk wordt het aangrijpingspunt genoemd wat wordt aangegeven met een stip. Dit is bij de spierkracht het
punt waar de inbreker het breekijzer vasthoudt bij de werkkracht is dit het punt waar het breekijzer de
deksel van de kist raakt. Het draaipunt is het punt dat stil staat, terwijl de rest beweegt. Een hefboom
gebruik je om met jouw spierkracht een grote werkkracht uit te oefenen en hefbomen kun je indelen in
soorten, meestal is de Fwerk > Fspier en soms Fwerk < Fspier. De kortste afstand tussen kracht en draaipunt
noem je arm van de kracht (l ) Als de arm van de werkkracht 5x zo klein is dan arm van de spierkracht is de
bijbehorende kracht 5x zo groot.
Een katrol is een soort wiel en daarover kun je een touw laten lopen waardoor je makkelijk spullen naar
boven kan hijsen. Als een katrol is vastgemaakt aan een punt dat niet kan bewegen noem je dat
een vaste katrol. Dit brengt de kracht een-op-een over: jij moet even veel spierkracht uitoefenen
als de werkkracht op de last om het gewicht omhoog te hijsen. Alleen is de richting tegengesteld
(jij trekt naar beneden, handigst als je op de grond staat zodat er eventueel aan kan gaan hangen,
terwijl de het het gewicht wat aan de katrol hangt omhoog getrokken wordt). Tweede soort
katrol wordt een losse katrol genoemd. Hierbij zit de losse katrol vast aan de last en het beweegt
met de last mee, dit doe je vanaf bijv. je kamer bovenaan je huis in Amsterdam (zie plaatje) 1
uiteinde van een touw oefen je je spierkracht uit en de andere knoop boven vast aan een punt.
Een losse katrol kost minder moeite omdat de last aan twee touwen hangt (Fwerk is dubbel zo
groot als Fspier)maar moet wel dubbel aantal touw binnen halen. Als je een combinatie maakt
van vaste en losse katrol (takel) maak je het jezelf makkelijker om iets op te tillen. Hoe meer losse
katrollen, hoe groter de werkkracht, hoe kleiner de spierkracht. Het aantal touwen tussen vaste
en losse katrollen is gelijk aan de verhouding tussen spier- en werkkracht. Als de Fwerk 3 x zo
groot is als de Fwerk = hoeveel touw die je moet binnenhalen 3x zo groot als de hijshoogte. Bij
iedere katrol geldt dat de Fwerk = zwaartekracht op het voorwerp.
Fz (zwaartekracht in N) = m (massa in kg) x g (9,81 N/kg in NL)
https://www.youtube.com/watch?v=yK7PXUz-ESA meneer wietsma
https://www.youtube.com/watch?v=8GgeLSRuenM soort practicum met uitleg
Bij overbrenging kun je met een kleine Fspier een grote Fwerk realiseren, wat je wint aan kracht verlies je
aan afstand.
Een inbreker wilt een kist open breken, hierbij spelen 2 krachten een rol. De spierkracht (Fspier), de kracht
van de inbreker en de werkkracht (Fwerk), de kracht het breekijzer op de kist. De plek waarop de kracht
werk wordt het aangrijpingspunt genoemd wat wordt aangegeven met een stip. Dit is bij de spierkracht het
punt waar de inbreker het breekijzer vasthoudt bij de werkkracht is dit het punt waar het breekijzer de
deksel van de kist raakt. Het draaipunt is het punt dat stil staat, terwijl de rest beweegt. Een hefboom
gebruik je om met jouw spierkracht een grote werkkracht uit te oefenen en hefbomen kun je indelen in
soorten, meestal is de Fwerk > Fspier en soms Fwerk < Fspier. De kortste afstand tussen kracht en draaipunt
noem je arm van de kracht (l ) Als de arm van de werkkracht 5x zo klein is dan arm van de spierkracht is de
bijbehorende kracht 5x zo groot.
Een katrol is een soort wiel en daarover kun je een touw laten lopen waardoor je makkelijk spullen naar
boven kan hijsen. Als een katrol is vastgemaakt aan een punt dat niet kan bewegen noem je dat
een vaste katrol. Dit brengt de kracht een-op-een over: jij moet even veel spierkracht uitoefenen
als de werkkracht op de last om het gewicht omhoog te hijsen. Alleen is de richting tegengesteld
(jij trekt naar beneden, handigst als je op de grond staat zodat er eventueel aan kan gaan hangen,
terwijl de het het gewicht wat aan de katrol hangt omhoog getrokken wordt). Tweede soort
katrol wordt een losse katrol genoemd. Hierbij zit de losse katrol vast aan de last en het beweegt
met de last mee, dit doe je vanaf bijv. je kamer bovenaan je huis in Amsterdam (zie plaatje) 1
uiteinde van een touw oefen je je spierkracht uit en de andere knoop boven vast aan een punt.
Een losse katrol kost minder moeite omdat de last aan twee touwen hangt (Fwerk is dubbel zo
groot als Fspier)maar moet wel dubbel aantal touw binnen halen. Als je een combinatie maakt
van vaste en losse katrol (takel) maak je het jezelf makkelijker om iets op te tillen. Hoe meer losse
katrollen, hoe groter de werkkracht, hoe kleiner de spierkracht. Het aantal touwen tussen vaste
en losse katrollen is gelijk aan de verhouding tussen spier- en werkkracht. Als de Fwerk 3 x zo
groot is als de Fwerk = hoeveel touw die je moet binnenhalen 3x zo groot als de hijshoogte. Bij
iedere katrol geldt dat de Fwerk = zwaartekracht op het voorwerp.
Fz (zwaartekracht in N) = m (massa in kg) x g (9,81 N/kg in NL)
https://www.youtube.com/watch?v=yK7PXUz-ESA meneer wietsma
https://www.youtube.com/watch?v=8GgeLSRuenM soort practicum met uitleg
Bij overbrenging kun je met een kleine Fspier een grote Fwerk realiseren, wat je wint aan kracht verlies je
aan afstand.
