Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
Onderzoeksproblemen, onderzoeksvragen
en hypothesen
Overzicht van onderzoeksproblemen
Basis terminologie
- Onderzoeksprobleem: raadselachtige of problematische toestand
binnen een breed onderwerp
- Probleemstelling: een argument vo/e studie ontwikkelen van breed
naar smal
- Onderzoeksvraag: bepaalde vraag die de onderzoeker wilt
beantwoorden
- Hypothese: voorspellingen over mogelijke antwoorden op de
onderzoeksvraag statistische test
- Doelstelling
- Objectieven zoeken aims beschrijven
Onderzoeksproblemen en paradigma’s
Bronnen van onderzoeksproblemen
- Klinische ervaring
- Inspanningen voor kwaliteitsverbetering
- Verpleegkundige literatuur
- Sociale literatuur
- Maatschappelijke kwesties
- Theorieën
- Ideeën uit externe bronnen
Ontwikkelen en verfijnen van onderzoeksprobleem
1
,Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
Onderwerp selecteren
- Creatief proces
- Voorlopige ideeën
- Ideeën selecteren op basis van
Interesse, voorkennis, haalbaarheid Het meest vruchtbare idee
kiezen
Onderwerp afbakenen
- Brede vragen stellen
Vb. ‘Welke factoren dragen bij tot…?’, ‘Wat is de betekenis van…?’
- Rekening houden met problemen die te wijd/complex zijn
- Verschillende onderzoeksproblemen kunnen voorkomen
- Elk onderzoeksprobleem zou apart onderzocht moeten worden
(paradigma)
- Kritische evaluatie is noodzakelijk
Onderzoeksproblemen evalueren
- 4 belangrijke dingen om rekening mee te houden als je een
onderzoeksprobleem kiest
Belang v/h probleem
‘Heb ik hiermee een vraag(stuk) kunnen oplossen?
Onderzoekbaarheid v/h probleem
‘Hoe goed is mijn onderzoeksample bereikbaar?’
Haalbaarheid v/h probleem
Interesse v/d onderzoeker
=> op alle 4 “ja” doen
Onderzoeksproblemen en -vragen communiceren
Doelstellingen
- Onderzoeksdoelen samenvatten
- Kwantitatief onderzoek: PICO
Population, Intervention, Comparison, Outcome
Outcome moet meetbaar zijn met een gevalideerd en betrouwbaar
meetinstrument
Kan je enkel gebruiken bij een interventieonderzoek, zoals een
experiment
Vb. Kijken of behandelgroep A (Intervention) beter werkt
(Comparison) dan behandelgroep B (controle) binnen een bepaalde
Populatie
Outcome is niet gelijk aan resultaat
o Outcome is de definiëring - Resultaat is vb. een procent
Vb. “Onderzoek naar de associatie v/h serotoninetransportgen en
misselijkheid na braken na ontslag bij vrouwen na een
borstkankeroperatie”
- Kwalitatief onderzoek: sleutelconcept en groep, gemeenschap of
setting
Vb. “Het doel van deze kwalitatieve studie was om de beleving van
chronische veneuze insufficiëntie te beschrijven en te onderzoeken hoe
2
,Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
deze chronische ziekte hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van
leven beïnvloedde”
Onderzoeksvragen
Onderzoeksvragen in kwantitatieve studies
- Conceptualiseer vragen in termen van variabelen
Onafhankelijke variabele (OV)
Afhankelijke variabelen (AV)
Vb.
In (populatie P), wat is het effect van (IV: interventie versus
alternatief) op de (AV)?
In (P), heeft (IV: ziekte), invloed of verhoogt het risico op (AV)?
In (P), heeft (IV: blootstelling, kenmerken), invloed of verhoogt het
risico op (AV)?
- Moderator variabele
Vb. leeftijd, geslacht, SES, BMI,…
Variabele die invloed heeft op de relatie tussen de OV en de AV
Waarom belangrijk?
Tijdens analyse kijken na/d invloed
- Mediërende variabele
Vb. motivatie
Verklaart op welke manier de OV en de AV gerelateerd zijn
Hoe meer iemand gemotiveerd (Me) is om te stoppen met roken, hoe
meer die geneigd is om deel te nemen a/h programma (OV) waardoor
het rookgedrag (AV) gaat dalen
3
, Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
- Beschrijvende onderzoeksvragen
Vb.
‘What is the frequency with nurses use humour as a complementary
therapy with hospitalized cancer patients?’
o Hoe onderzoeken? zelf-rapportage
‘What are the characteristics of nurses who use humour as a
complementary therapy with hospitalized cancer patients?’
o Welke variabelen (Mod var) verzamelen? leeftijd, geslacht,
ervaring, zelfvertrouwen,… Let op: enkel uitspraken doen over
deze variabelen
‘Do older participants without cognitive impairment and those with
mild cognitive impairment differ in their ability to use technology?’
Onderzoeksvragen in kwalitatieve studies
- Je kiest iets dat je interesseert
Vb. ‘What is the lives experience of mothers of children with a rare
disease in using online health communications to manage their chronic
sorrow?’
- Vragen kunnen doorheen het onderzoek gewijzigd worden
Is oké, want verandering staat in het protocol
Bij kwanti: bij elke verandering, hoe klein ook, ethische commissie!
Probleemstelling
- Zorg voor motivatie, vaak bevat het deze componenten
Identificatie v/h probleem
Achtergrond
Scope v/h probleem
Gevolgen
Kennisgaten
Voorgestelde oplossing
Onderzoekshypothese
Functie in kwanti onderzoek
- Voorspelling over de relatie tussen variabelen
Vb. medicatie A heeft een beter effect dan medicatie B
- Soms gebaseerd op een theorie
- Verhoogt kritisch denken en een voorzichtige interpretatie van bewijs
Vraagteken versus geen vraagteken
4
Professor Els Clays
Onderzoeksproblemen, onderzoeksvragen
en hypothesen
Overzicht van onderzoeksproblemen
Basis terminologie
- Onderzoeksprobleem: raadselachtige of problematische toestand
binnen een breed onderwerp
- Probleemstelling: een argument vo/e studie ontwikkelen van breed
naar smal
- Onderzoeksvraag: bepaalde vraag die de onderzoeker wilt
beantwoorden
- Hypothese: voorspellingen over mogelijke antwoorden op de
onderzoeksvraag statistische test
- Doelstelling
- Objectieven zoeken aims beschrijven
Onderzoeksproblemen en paradigma’s
Bronnen van onderzoeksproblemen
- Klinische ervaring
- Inspanningen voor kwaliteitsverbetering
- Verpleegkundige literatuur
- Sociale literatuur
- Maatschappelijke kwesties
- Theorieën
- Ideeën uit externe bronnen
Ontwikkelen en verfijnen van onderzoeksprobleem
1
,Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
Onderwerp selecteren
- Creatief proces
- Voorlopige ideeën
- Ideeën selecteren op basis van
Interesse, voorkennis, haalbaarheid Het meest vruchtbare idee
kiezen
Onderwerp afbakenen
- Brede vragen stellen
Vb. ‘Welke factoren dragen bij tot…?’, ‘Wat is de betekenis van…?’
- Rekening houden met problemen die te wijd/complex zijn
- Verschillende onderzoeksproblemen kunnen voorkomen
- Elk onderzoeksprobleem zou apart onderzocht moeten worden
(paradigma)
- Kritische evaluatie is noodzakelijk
Onderzoeksproblemen evalueren
- 4 belangrijke dingen om rekening mee te houden als je een
onderzoeksprobleem kiest
Belang v/h probleem
‘Heb ik hiermee een vraag(stuk) kunnen oplossen?
Onderzoekbaarheid v/h probleem
‘Hoe goed is mijn onderzoeksample bereikbaar?’
Haalbaarheid v/h probleem
Interesse v/d onderzoeker
=> op alle 4 “ja” doen
Onderzoeksproblemen en -vragen communiceren
Doelstellingen
- Onderzoeksdoelen samenvatten
- Kwantitatief onderzoek: PICO
Population, Intervention, Comparison, Outcome
Outcome moet meetbaar zijn met een gevalideerd en betrouwbaar
meetinstrument
Kan je enkel gebruiken bij een interventieonderzoek, zoals een
experiment
Vb. Kijken of behandelgroep A (Intervention) beter werkt
(Comparison) dan behandelgroep B (controle) binnen een bepaalde
Populatie
Outcome is niet gelijk aan resultaat
o Outcome is de definiëring - Resultaat is vb. een procent
Vb. “Onderzoek naar de associatie v/h serotoninetransportgen en
misselijkheid na braken na ontslag bij vrouwen na een
borstkankeroperatie”
- Kwalitatief onderzoek: sleutelconcept en groep, gemeenschap of
setting
Vb. “Het doel van deze kwalitatieve studie was om de beleving van
chronische veneuze insufficiëntie te beschrijven en te onderzoeken hoe
2
,Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
deze chronische ziekte hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van
leven beïnvloedde”
Onderzoeksvragen
Onderzoeksvragen in kwantitatieve studies
- Conceptualiseer vragen in termen van variabelen
Onafhankelijke variabele (OV)
Afhankelijke variabelen (AV)
Vb.
In (populatie P), wat is het effect van (IV: interventie versus
alternatief) op de (AV)?
In (P), heeft (IV: ziekte), invloed of verhoogt het risico op (AV)?
In (P), heeft (IV: blootstelling, kenmerken), invloed of verhoogt het
risico op (AV)?
- Moderator variabele
Vb. leeftijd, geslacht, SES, BMI,…
Variabele die invloed heeft op de relatie tussen de OV en de AV
Waarom belangrijk?
Tijdens analyse kijken na/d invloed
- Mediërende variabele
Vb. motivatie
Verklaart op welke manier de OV en de AV gerelateerd zijn
Hoe meer iemand gemotiveerd (Me) is om te stoppen met roken, hoe
meer die geneigd is om deel te nemen a/h programma (OV) waardoor
het rookgedrag (AV) gaat dalen
3
, Professor Dimitri Beeckman
Professor Els Clays
- Beschrijvende onderzoeksvragen
Vb.
‘What is the frequency with nurses use humour as a complementary
therapy with hospitalized cancer patients?’
o Hoe onderzoeken? zelf-rapportage
‘What are the characteristics of nurses who use humour as a
complementary therapy with hospitalized cancer patients?’
o Welke variabelen (Mod var) verzamelen? leeftijd, geslacht,
ervaring, zelfvertrouwen,… Let op: enkel uitspraken doen over
deze variabelen
‘Do older participants without cognitive impairment and those with
mild cognitive impairment differ in their ability to use technology?’
Onderzoeksvragen in kwalitatieve studies
- Je kiest iets dat je interesseert
Vb. ‘What is the lives experience of mothers of children with a rare
disease in using online health communications to manage their chronic
sorrow?’
- Vragen kunnen doorheen het onderzoek gewijzigd worden
Is oké, want verandering staat in het protocol
Bij kwanti: bij elke verandering, hoe klein ook, ethische commissie!
Probleemstelling
- Zorg voor motivatie, vaak bevat het deze componenten
Identificatie v/h probleem
Achtergrond
Scope v/h probleem
Gevolgen
Kennisgaten
Voorgestelde oplossing
Onderzoekshypothese
Functie in kwanti onderzoek
- Voorspelling over de relatie tussen variabelen
Vb. medicatie A heeft een beter effect dan medicatie B
- Soms gebaseerd op een theorie
- Verhoogt kritisch denken en een voorzichtige interpretatie van bewijs
Vraagteken versus geen vraagteken
4
